поиск новостей
  • 28.03 "Ак чәчәкләр кебек..." Кариев театры,18:30
  • 28.03 "Җан Баевич" Тинчурин театры, 18:30
  • 29.03 "Рөстәм маҗаралары" Кариев театры, 13:00
  • 29.03 "Кияүләр" Тинчурин театры, 18:30
  • 30.03 "Кәҗүл читек" Кариев театры, 11:00
  • 30.03 "Тапшырыл...ган хатлар" Кариев театры, 18:00
  • 30.03 ПРЕМЬЕРА "Флешка, рэп һәм мәхәббәт"Тинчурин театры, 13:00 һәм 17:00
  • 31.03 "Шәй-бу, шай-бу" Кариев театры, 18:00
  • 31.03 "Өч аршын җир" Тинчурин театры, 17:00
  • 02.04 Хан кызы Турандык. Тинчурин театры, 18:30
  • 03.04 Гомер буе сине көтәм. Тинчурин театры, 18:30
  • 04.04 Кияү урлау. Тинчурин театры, 18:30
  • 05.04 Гастрольләр: Тайна замка на холме. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 11:00 һәм 13:00
  • 05.04 Гастрольләр: Ханума. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 18:30
  • 06.04 Гастрольләр: Мастер и Маргарита. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 07.04 Гастрольләр: Мелодия коралловых бус. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 09.04 Җилкәнсезләр. Тинчурин театры, 13:00 һәм 18:30
  • 10.04 Синең хакта… Тинчурин театры, 18:30
  • 11.04 Ядәч! Исемдә! Бер гаилә трагикомедиясе. Тинчурин театры, 18:30
  • 12.04 Флешка, рэп һәм мәхәббәт. Тинчурин театры, 18:30
Бүген кемнәр туган
  • 28 Март
  • Ренат Әюпов - режиссер
  • Фирүзә Җамалетдинова - язучы
  • Артур Поляков - мәдәният хезмәткәре
  • Гиоргий Куприянов - дәүләт эшлеклесе
  • Вил Мәһдиев - көрәшче
  • Никах, юбилей,Туган кон,балалар бэйрэмен,торле кичэлэрне алып барабыз.8-4кэ хэтле шалтыратта аласыз.89393453961
  • Чистаидан иорт сатып Алам чистаинын узенэн 89274905164
  • 1 булмэле фатир моселман гаилэсенэ озак вакытка арендага бирелэ ЖК Салават купере. Собственник ( риелтор тугел!!!)89509488227.
  • Сдается 2-х комнатная квартира по ул. Ф.Амирхана порядочной семье на длительный срок. В квартире есть мебель, рядом остановка, магазины, рынок. Только граждане РФ без животных!!! 8-965-584-66-30 собственник.
  • Продаю листы нержавейки 530х630, толщина 3,5мм, запчасти на УАЗ.тел 89178553159.
  • Коттедж төзэргэ кирэк казанда минэм номер 89274905164
  • Баян сатыла. Казан. Тел.:89003238614
  • татар теленең аңлатмалы сүзлеге сатыла, 3 томда, Казан, Татарстан китап нәшрияты, 1981 ел. тел.8 919 647 47 91
  • Казанда оч булмэле фатирнын залына тэртипле кыз эзлим. Бигичев урамы. Риелторсыз 89600347300
  • Исэнмесез! Бенто тортларга hэм капкейкларга заказлар кабул итэм! Казан шэhэре. 89377708700 Динара.
Архив
 
25.03.2020 Экология

Синоптик: «Язның иртә килүе сагайта»

Быел яз 28 февральдә үк килде. Башка елларны 10 – 12 апрельдә генә эри башлаган кар катламы быел инде 11 мартта ук таркалды. Мартта исә һава температурасы, гомумән, 7 градуска җылырак булган. Кошлар да я иртәрәк кайткан, яки бөтенләй китеп мәшәкатьләнмәгән. Табигать безгә тагын нинди сюрпризлар әзерли?

Җәй ничек килер дә, игеннәр уңышына ничек тәэсир итәр? Белгечләр журналистларга әнә шул хакта сөйләде.
 
КФУның метеорология, климатология һәм атмосфера экологиясе кафедрасы мөдире, профессор Юрий Переведенцев әйтүенчә, 1870 елдан башлап Җир шарында һава 1-1,1 градуска кадәр җылынган.
 
– Аеруча соңгы елларда бик тиз җылыну күзәтелә. Бу бик күп, чөнки мондый җылыну табигый шартларда берничә йөз, хәтта миллион ел дәвамында бара, – ди ул.
 
Климат җылыну диңгез сулары артуга, бу исә үз чиратында суның ачуына һәм кислород кимүгә китерә. Шулай ук катаклизмнар (корылык, янгыннар) арту да күзәтелә, ди белгечләр.
 
КФУның климатология һәм атмосфера экологиясе кафедрасы доценты Тимур Әүхәдиев әйтүенчә, быел 83 көннең 5есе генә нормадан бераз суыграк булган. Башка көннәрдә һава температурасы нормадан югары торган. Җир шарының 70 процентында шундый ук хәл күзәтелгән.
 
Мондый гадәти булмаган һава торышы кошларның да башын әйләндергән. Биология фәннәре докторы Илгизәр Рәхимов сүзләренә караганда, җылы якларга китүче кошлар соңгы елларда монда да гына кышлый.
 
– Яктылык, температура, дымлылык кошлар һәм үсемлекләр дөньясына бик нык йогынты ясый. Үсемлекләр вакытыннан алда яфрак яра, чәчәк ата башлый. Шулай ук билгеле бер төр бөҗәкләр саны да артырга мөмкин, – ди ул.
 
Орнитолог әйтүенчә, соңгы елларда кошлар тормышында зур үзгәрешләр бара.
 
– Кышын катмый торган сулыклардагы үрдәкләр саны егерме ел эчендә бермә-бер артты. Ул вакытларда унлап кошны гына очратырга туры килсә, быелгы исәпләүләр буенча, 1500дән артык үрдәкнең кыш чыгарга калуы билгеле булды, – ди ул.
 
Кара каргалар килү дә һәрвакыт табигатьтә яз җитү символы буларак кабул ителә иде, ләкин бу да хәзер тарихта гына калыр төсле. Быел алар да җылы якларга китеп мәшәкатьләнеп тормаган.
 
– Бу әле – башы гына. Кызылтүш, хәтта сыерчык кышлау очраклары да бар. Акчарлаклар да февраль ахырында ук кайтты. Бу – уникаль күренеш. Шаккаткыч, әмма без кичә Арчада аккошларны да күрдек. Кыр казлары да очып йөри. Гомер-гомергә иң соңгылардан булып, 12 – 15 майда керәшәләр очып кайта иде. Соңгы елларда алар инде 9 майда ук бездә күренә, – ди белгеч.
 
Быел талпаннар да иртәрәк уянган. Дөрес, әлегә алар активлашмаган. Шуңа күрә кояш нурлары астында уянган бөҗәкләр әлегә кешеләргә куркыныч тудырмый.
 
Россия Гидрометеорология үзәге фаразлары буенча, якын көннәрдә һава торышы кискен үзгәрәчәк. Безне кояшлы, җылы көннәр көтә, дип вәгъдә итә алар. Пәнҗешәмбедән башлап көннәр аеруча җылыначак.
 
Быел җәй ничек килер дә, иген уңышлары ничек булыр икән? Журналистлар шул хакта да кызыксынды. Озак вакытка ясалган фаразлар буенча, синоптиклар апрель аеның нормадан җылырак буласын әйтә. Ә менә июль салкын һәм коры булырга охшап тора.
 
– Иген уңышы өчен иң мөһиме – җәйнең иртә килүе. Май, июнь айларындагы һава торышы зур йогынты ясый. Быел, Россия Гидрометеорология үзәге фаразлары буенча, әлеге айларда һава температурасы нормада булачак. Шуңа күрә начар булмас дип уйлыйм. Дөрес, озак вакытка булган фаразлар 60 – 70 процентка гына туры килә. Ә менә июль коры киләчәк. Шулай да язның иртә килүе мине сагайта. Башка елларны мондый хәлнең булганы юк иде, – ди Юрий Переведенцев.
Фото: pixabay.com

Зөһрә САДЫЙКОВА
Ватаным Татарстан
№ --- | 24.03.2020
Ватаным Татарстан печать

▲ Өскә
Матбугат-инфо
Матбугат.ру
Ватаным Татарстан
Шәһри Казан
Бердәмлек
Рәшит Ваһапов фестивале
Камал театры
Тинчурин театры
Татар дәүләт филармониясе
Ирек мәйданы
Татарстан яшьләре
Кариев театры
Идел
Өмет
Татарстан китап нәшрияты
Милли Музей
Шаян
Татаркино
Ханский дом
Татар телен һәм ТР яшәүче халыклар вәкилләренең<br />туган телләрен саклау, үстерү мәсьәләләре комиссиясе
«Элита»