Татарларның кимү сәбәбе – ялгыз егет-кызлар

 

– Элек Зубчаниновка бистәсендә руслардан кала чегәннәр яши иде. Зубчаниновканы татарлар арасында Чегән авылы дип йөртәләр иде.

 

Ун ел элек, монда «Болгар мирасы» мәчете калкып чыккач, аның тирәсендә җыелган татар егетләре белән: «Россиядә сан ягыннан икенче милләт булып торган татарлар чегәннәрдән ким булмаска тиеш», - дип, биредәге татарларны исәпкә алырга булдык. Өстән-өстән санаганда да 300ләп гаилә чыкты. Әле тагын йөреп чыксак, тагын шулкадәр булыр.

 

Зубчаниновкага Смышляевка бистәсе дә терәлеп тора, анда да 100ләп гаилә бар. Җанисәп Алексеевка бистәсендә, Кошелев микрорайонында, Кинель шәһәрендә дә алып барыла инде. Картотека да төзедек. Телефон номерын, адресын, гаиләдә ничә кеше булуын язып алабыз. Бу мәгълүмат бары бездә генә саклана.

 

 

– Җыелган мәгълүматка таянып, Зубчаниновкада татар мәктәбе, балалар бакчасы ачуны сораячакбыз. Җирле Мәдәният йорты җитәкчесе Елена Викторовна белән сөйләштек. Атнасына бер мәртәбә булса да татар кинолары күрсәтәчәкбез, 15 мартка балалар концерты әзерлибез.

 

 

– Динебез нацист булуны тыйган, әмма милләтпәрвәр булырга кушкан. Үзебезнең милләтне яратабыз һәм киләчәге өчен борчылабыз. Татар гаиләләрендә бала саны кимеде. Халык белән эшләгән кешеләр буларак, проблеманы күрәбез һәм чыгу юлларын эзлибез. Беренчедән, гыйлемгә, дингә, бала табуга әһәмият бирергә кирәк. Һәм, әлбәттә, бердәмлек кирәк.

 

 

– Ул вакытта, ягъни 2010 елда, мин монда түгел идем. Мөгаен, бу мәсьәләгә бик сүлпән генә караганнардыр. Менә без тапкан 300 гаиләдә бер меңнән артык кеше бар дигән сүз. Хәтта 11 кешеле гаилә таптык. Дүрт ир бала үсеп килүче гаилә дә бар.

 

 

– Татарлар күп. Авито сайты аркылы арзанрак өй, фатир сатучыларны табабыз һәм Самарага күчеп килергә теләгән татарларны шушы татар бистәсенә чакырабыз. Монда безнең кибетебез, мәчетебез бар. Бер мәктәпнең мөдире татар. Соңгы елларда өлкәбезнең Камышлы, Гали авылларыннан, Татарстаннан, Оренбургтан 10 - 15 гаилә күчеп килде.

 

– Мин үзем дә тумышым буенча шул авылдан. Башта авыл мәдрәсәсендә укыдым, аннары Төркиягә киттем, армиядә хезмәт итеп кайткач, Казанда укыдым. Гали авылында 700 - 800 йорт бар иде. Хәзер шуларның йөзгә якыны сатыла, чөнки авылдагы эшмәкәр Расих абый Латыйпов үлеп киткәч, халыкка эш бетте. Яшьләрнең кешечә яшисе килә. Шуңа эш булган җиргә күчеп китәләр.

 

 

– Милләтемә булган мәхәббәт этәргәндер. Мин бит статистиканы карап торам. Чеченнар соңгы ун елда 500 меңнән 1 миллионга җиттеләр (Википедиядә 1 550 000). Ә ник татарлар 7 миллионнан 14 миллионга җитмәде? Киресенчә биш миллион дип яза башладылар. Шуңа ачуым килә. Күңел ярсый, күршедән яхшырак булсын, дип тырыша.

 

Без алардан ким мени? Хәзер Россиядә бала табу өчен уңай шартлар тудырыла. Биш балаң булса, өйләр, фатирлар бирәләр. Ана капиталы каралган, хатының пенсиягә иртәрәк чыгачак. Элек боларның берсе дә юк иде, шулай да безнең әниләр биш-алты бала үстергәннәр. Ә хәзер бөтен шартлар була торып та, татар хатынының бала табасы килми.

 

 

– Менә шуны гамәлгә кертергә дип уйлап йөрим әле. Хәзер бит статистика буенча дүрт хатын-кызга бер ир туры килә. Кызлар көтеп торалар-торалар да үзбәк, таҗикка чыгып китәләр. Имам булгач, бу статистиканы бик яхшы беләм. Мөселман булмаган кешегә чыкса, мин никах укымыйм. Әгәр мөселманга чыкса - укыйм. Татар егете христиан кызына өйләнсә дә укыйбыз, чөнки Коръәндә ул рөхсәт ителә.

 

Татарлар саны ни өчен аз булуын мин чамаладым инде. Бездә кияүгә бармаган кызлар, өйләнмәгән ирләр күп. Шуңа тормыш иптәшем Лилия белән татарлар өчен “Болгар” таныштыру агентлыгы ачып җибәрдек.

 

 

– Татарлар арасында ялгызлык шундый зур проблема дип уйламаган да идек. Илебезнең төрле регионнарыннан, хәтта Сахалиннан хатлар алдык. Финляндиядә, Чехиядә һәм башка чит илләрдә яшәүче татарлар белән дә элемтәгә керергә җыенабыз.

 

Гаилә корырга теләгән кызлар-егетләр bulgartat@yandex.ru электрон адресына хат язып сала яисә 8-927-713-79-46 телефон номеры буенча шалтырата алалар. Аларга анкета тутырырга кирәк булачак. Барлык мәгълүматлар да аноним булып, безнең картотекада гына сакланачак. Анкетада күрсәтелгән ихтыяҗ буенча егеткә (кызга) пар эзлибез, ошаган кешенең телефон номерын бирәбез. Телефон аша аралашып, бер-берсенә ошыйлар икән – очрашу турында килешәләр. Безгә мөрәҗәгать иткән кеше насыйп ярын тапканчы аның белән эшлибез.

 

Шушы кыска вакыт эчендә “Болгар” танышу агентлыгы байтак буйдакларга пар табарга ярдәм итте. Кемнеңдер тормышын бәхетле итүгә өлеш кертүебезгә тормыш иптәшем Лилия белән чын күңелдән шатланабыз.

 

Хезмәт күрсәтү бәясе - 1000 сум. Бу күп түгел. Ә бушлай күрсәтелгән хезмәтнең кадере юк. Халык та: “Алдамыйлармы икән?” – дип шикләнә башлый.

 

 

– Һичшиксез! Безне дә Лилия белән әтиләребез таныштырды. Һәм менә 22 ел бергә, тату, матур гомер кичерәбез, өч балабыз үсеп килә, әлхәмдүлиллаһ!

 

(“Азатлык” радиосы интернет сайтыннан)