поиск новостей
  • 16.02 "Казанга Тукай кайткан" Камал театры, 12.00, 12+
  • 16.02 "Әлфия Авзалова. Мәңгелек юл" Камал театры, 18.00, 12+
  • 16.02 "Туган-тумача" Тинчурин театры, 17.00, 12+
  • 16.02 "Бәхетле көнем" Кариев театры, 11.00, 0+
  • 16.02 "Ләйлә вә Мәҗнүн" Кариев театры, 18.00, 16+
  • 18.02 "Бичара кыз" Камал театры, 19.00, 12+
  • 18.02 "Җәйнең бер көнендә" Камал театры, 19.00, 16+
  • 18.02 "Сезне Ватан Онытмас!" Тинчурин театры, 18.30, 6+
  • 18.02 "Кар иле патшабикәсе" Кариев театры, 13.00, 6+
  • 18.02 "Хәят" Кариев театры, 19.00, 16+
  • 19.02 "Мәхәббәт FM" Камал театры, 19.00, 12+
  • 19.02 "Ай, былбылым!" Тинчурин театры, 18.30, 6+
  • 20.02 "Ситса туй" Камал театры, 19.00, 16+
  • 20.02 "Хыялга бер адым" Тинчурин театры, 18.30, 12+
  • 20.02 "Ал җилкәннәр" Кариев театры, 13.00, 18.30, 12+
  • 21.02 "Санаулы кичләр" Камал театры, 19.00, 16+
  • 21.02 "Туган-тумача" Тинчурин театры, 18.30, 12+
  • 21.02 "Корт" Кариев театры, 18.30, 16+
  • 22.02 "Көзге кайтаваз" Камал театры, 12.00, 18.00, 12+
  • 22.02 "Көл" Камал театры, 18.00, 16+
Бүген кемнәр туган
  • 16 Февраль
  • Гакыйль Сәгыйров (1938-2009) - шагыйрь
  • Фәнзаман Баттал (1939-2015) - язучы
  • Алексей Морозов - хоккейчы
  • Рамил Әсхәдуллин - композитор
  • Рузилә Сафина - нәшир
  • Диана Рәхимова - актриса
  • Ламели для кровати 10 шт.+7917 855 3159
  • Русчадан татар эдэби теленэ тэржемэ ясыйм. Тел. 89872133492 язарга
  • Казанның Совет районында озак вакытка 3 бүлмәле фатир бирелә. "МЕГА" сәүдә үзәгеннән ерак түгел. 8987276274 (РИЕЛТОРЛАР, ШАЛТЫРАТМАГЫЗ, АПТЫРАТМАГЫЗ!!!) Тулырак: https://matbugat.ru/ads/ Хәерле төн) телефон номерында бер санны язмаганмын икән, төзәтә алмассызмы? 89872762724
  • Казан шәһәре,Совет районында, Родина 26Е урамында, яңа йорттан озак вакытка 1 бүлмәле фатир арендага бирелә. Яхшы ремонт белән, метродан ерак түгел.89061114970
  • Казан шәһәре,Мәскәү районында Горсаветский ур. Бер бүлмәле фатирны озак вакытка арендага бирэбез 89274 289028 Риелторлар борчымагыз!
  • Яна Савин районында унайлыклары булган бер булмэле фатир озак вакытка арендага бирелэ.89172848880
  • 06.02.2025. Совет районы тирәсендә (Азино) бер бүлмәле фатир кирәк иде, снимать итү өчен. Яшь парларга. 89033133608. (риелторлар аша кирәкми)
  • Казан шәһәре,Мәскәү районында,Горсоветской урамында озак вакытка 1 бүлмәле фатир арендага бирелә. Яхшы ремонт белән, метродан ерак түгел.89274289028 Риелторлар борчымагыз!!!
  • Яна Савин районы Ямашев проспектында (Парк Хаус каршында) унайлыклары булган бер булмэле фатир озак вакытка арендага бирелэ.89196274379
  • Казан шәһәре,Мәскәү районында Горсаветской урамында урнашкан торак яна йортан,озак вакытка 1 бүлмәле фатир арендага бирелэ. Яхшы ремонт белән, метродан ерак тугел(козья слобода) 5-7 мин. Риелторлар борчымагыз!!! 89274289028
Архив
 
23.05.2010 Матбугат

ЯҢА ТАТАР МАТБУГАТЫ

“Ватаным Татарстан: өйдән-өйгә” акцияләре узганда, татар газеталарын төп укучысы кем, дигән сорауга җавап эзлибез. Авыл булмаса, матбугат та калмаячак икән ул.

Шәһәр мәдәният һәм гыйлем үзәге дип саналса да, татар газеталары анда кирәксез товар булып ята. Авылда гына ул бер гаилә 4-5 газетага языла. Гомумән алганда исә, татар газеталары, нигездә, авыл җирендә яшәүче урта һәм өлкән яшьтәге хатын-кызлар һәм пенсионер абзыйлар өчен чыга. Пенсионер әби, 3-4 мең сум пенсия алса да, майда яки ноябрьдә 500 сумын матбугатка сарыф итмәсә, пенсиясен хәләлгә санамый. Авылда иң күп газета алдыра торган өй тышкы яктан башкалардан әлләни аерылып тормый, ә иң төзек, иң бай, иң матур өйләрдә, кагыйдә буларак, бер газета да укымыйлар.

 

Татар газеталарын өлкәннәр генә алдыруы авыр уйларга этәрә. Яңа буынны, 20-40 яшьтәгеләрне татарча укырга өйрәтмичә, милли мәгълүмат чараларының ышанычлы киләчәге бар дип әйтеп булмый. Әйе, бөтен дөньясында шул ук хәл, башка илләрдә дә газета укучылар “картая”. Әмма шулай дип кул селтәсәк, дөрес булмас, чөнки башка илләрдәге халык матбугаттан башка да милли үзгәлекләрен сакларга сәләтле. Мәсәлән, рус кешесе рус газеталарын укымаса да, рус булып кала. Ә татар газеталары милли үзаңны үстерүче буларак милләтнең саклануында бик зур роль уйный.

 

Яңа буын татарларын татарча ничек укытырга соң? Авылда яшиме, шәһәрдәме, бу аек фикер йөртүче, чынбарлыкка җайлашырга тырышучы, прагматик буын. Бу – “яңа татар”. Өлкәннәрдән аермалы буларак, алар дәүләттән күп нәрсә өмет итми. Алар “Син үзеңнән башка беркемгә дә кирәк түгел” дигән кагыйдә белән яши. Күбесенең рухи ихтыяҗлары милли мохиттән аерылган, чөнки алар өчен нәрсәнеңдер татар булу-булмавы түгел, ә файда китерүе генә мөһим. Телевидениедән татар тапшыруы кызык түгел икән, ул аны татар булганы өчен генә карамаячак. Гайбәт, гыйбрәт һәм фаҗигале хәлләр язып кына да (татар газеталарының яраткан темасы) аларның игътибарын җәлеп итеп булмый. “Яңа татар” русча камил белә, шуңа күрә рус мәгълүмат чараларыннан үзләренә кирәкле информация табуда кыенлык кичерми. Нәкъ иномарка сайлаган кебек: сез бит автомобильнең кайда җитештерелгәненә игътибар итмисез, аның ышанычлы һәм уңайлы булуы мөһимрәк. Рус мәгълүмат чараларын да “яңа татар” үзе өчен җайлырак дип саный. Һич кенә дә халыкны гаеплисе килми. Татар маңкортлаша, татарча укымый, милли мәсьәләләр белән кызыксынмый, татар дөньясына, матбугатына битараф, дип халыкны гына гаепләү җаваплылыктан качуның иң җиңел юлы. Күпләр шуннан файдалана да инде. Ә матбугат үзе шул кешеләрнең мәнфәгатьләренә туры килү өчен нәрсә эшли соң? “Яңа татар”ның ихтыяҗларын канәгатьләндерү өчен татар газетасы русларда да басылмаган, файдалы, эксклюзив мәгълүмат белән тәэмин итеп торырга, ягъни рус газеталарын да узып китәргә тиеш. Татар матбугаты моңа сәләтлеме? Кызганыч, юк. (Рус мәгълүмат чараларының кайчан да булса татар матбугатын чыганак итеп файдаланганнарын хәтерлисезме? Хикмәт тел белмәүләрендә түгел, кирәк булса испан теленнән дә тәрҗемә итеп алалар.) Татар матбугаты журналист тикшерүе, сәяси фаразлар, кыю аналитика, профессиональ комментарийлар белән шаккатыра алмый. Дәрәҗәбезнең шактый түбән булуын танырга кирәк, җәмәгать.

 

Күптән расланган факт: дәүләт милкендә булмаган газеталар укучы күңеленә якынрак. Сәбәбе – азмы-күпме бәйсезлек саклауларында, хакимият структураларына хезмәт күрсәтергә мәҗбүр булмавында. Алар укучының мәнфәгатьләрен хөкүмәтнекеннән өстенрәк күрә. Шәхси эшмәкәр дәүләткә караганда һәрвакыт яхшырак идарә итә – дөнья икътисады тарихы моны дәлилләп күрсәтте инде. Мәсәлән, шәхси кибет сельподан әйбәтрәк хезмәт күрәсәтә. Үз-үзенә генә ышанган, дәүләтнең ярдәменә зур өметләр багламаган нәшир да шулай. Бәлки, матбугатны үстерүнең бер варианты буларак, аңа тулы бәйсезлек бирергә, шуның белән табигый сайланышка юл бирергә? Йөзә белмәгән кешене күлгә ташлап, аны йөзәргә өйрәтәләр бит. Шуннан соң халыкка иң кирәклеләре, үз урынын таба алганнары, “йөзәргә өйрәнгәннәре” яшәп калыр. (Балалар газеталары кебек тар аудитория өчен чыгучы басмаларны грантлар формасында эшләтергә мөмкин.)

 

Әйе, шуннан соң “сары” булмаган татар газеталарының, бәлки, уннан берсе генә батмый калачак. Милләт дип лаф оручылар мондый “шок терапиясе”н татар матбугатын бетерү дип кискен каршы чыгачак. Дәүләт тә мәгълүмат кырын кулдан ычкындырудан, сәяси монополияне югалтудан курка.

 

Әлбәттә, куркыта. Ләкин уйлап карагыз: сандамыни хикмәт? Татар матбугаты мәсьәләсендә Марксның диалектика закончалыгы һаман да эшләми бит безнең: сан сыйфатка китерми!


Илдар МИРГАЛИМОВ
Ватаным Татарстан
№ 100-101 | 21.05.2010
Ватаным Татарстан печать

▲ Өскә
Матбугат-инфо
Матбугат.ру
Ватаным Татарстан
Шәһри Казан
Бердәмлек
Рәшит Ваһапов фестивале
Камал театры
Тинчурин театры
Татар дәүләт филармониясе
Ирек мәйданы
Татарстан яшьләре
Кариев театры
Идел
Өмет
Татарстан китап нәшрияты
Шаян
Татаркино
Татар телен һәм ТР яшәүче халыклар вәкилләренең<br />туган телләрен саклау, үстерү мәсьәләләре комиссиясе
ТР Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрлыгы