Коточкыч! Улым курчак белән уйный, нишләргә?

Булачак солдатның үз-үзен болай тотуы өлкәннәрне сагайта, әлбәттә. Әби-бабай эчләре пош­канны сиздермәскә тырышып, үзара гына пышылдашса, гаилә башлыгы шунда ук хатынын гаепли башлый: “Безнең гаиләдә ул түгел, кыз үсә! Коточкыч бит бу!.. Барысына да син гаепле. Баланы артык иркәлисең”, – ди ул. Тик курчаклы уйнарга яратучы ир баладан бәла ясамаска киңәш иткәннәр.

 

 

Баласы өчен борчылучы әти-әниләр еш кына кискен чараларга бара: малайны “акыл”га утыртырга т­ырышып, кызларга дигән уенчык­ларга, гомумән, кагылмаска кушалар. Кулыннан курчакны тартып алырга да мөмкиннәр хәтта.

 

– Бала исә тирә-юньдә­ге­ләр­нең үзенә ник ачулануын аңла­мый. Ни булды соң? Югыйсә көне буе өлкән­нәрне тыңлады кебек. Ишегалдында уйнаганда күрше Марат­ның битенә комны ул атмады. Дусты Гөлия дә курчакны аңа үзе сузды.

 

– Баланы куркытмагыз! Акы­рып-бакырып кына тәрбияләп бул­маганы көн кебек ачык. Кычкы­руның бер тиенлек файдасы да булмаячак, ә менә зыян салырга мөм­кин. Беренчедән, баланы үзегездән читләштермәгез. Гел сүгеп торган әти-әнине яки әби-бабайны беркем дә яклаучы һәм саклаучы итеп кабул итмәячәк. Икенчедән, кече яшьтән үк, кызлар белән уйнарга ярамый, дигәнне ишетеп үскән бала зур үскәч алардан читләшергә тырышачак.

 

– Балага: “Курчак – кызларныкы, машина – малайларныкы”, – дип аңлатып торуның мәгънәсе юк. Бала-чага өлкәннәр артыннан кабатларга ярата. Курчак белән уйнарга яратуы да шуңа бәйле булырга мөмкин.

 

 

Иң яхшысы – баланы аңларга тырышыгыз, ди психолог Алисә Закамская. Мөгаен, ир бала белән бар да тәртиптәдер. Ә аның курчакларга өстенлек бирүенә аңлатма бар.

 

– Баланың холкына игътибар итегез. Тыныч, сабыр, салмак малай шук-шаян иптәшләре арасында үзен уңайсыз хис итә. Шуңа күрә күбрәк кызлар тирәсендә бөтере­лергә тырыша. Ник дисәң, кызлар күпкә йомшаграк холыклы бит.

 

– Аралашмый торган, йомшак күңелле балага, гомумән, тирә-юньдәгеләр белән уртак тел табуы кыенрак. Ә курчак беренче карашка кешегә охшаган, аның белән “дуслашуы” да җиңелрәк.

 

– Тал чыбыгы белән тәрбияләү, ягъни өлкәннәрнең балага карата дорфалыгы да тискәре нәтиҗәгә китерергә мөмкин. Мәсәлән, әтисе елаткан малай курчакны кочып тынычлана.

 

 

Белгечләр әйтүенчә, мәктәп яшенә кадәр ир баланың курчак белән уйнавында бернинди начарлык та юк. Киресенчә, үз җенесенә туры килмәгән уенчык­лар белән уйнаучы балалар башкаларга караганда тизрәк өлгерә, тормыш хәл­ләренә җайлаша ала. Әти-әни улына курчакны киен­дерергә булышса, аңа ашарга әзерләсә – бала өчен файдалырак та әле. Әгәр малайлар курчак ярата икән, әти булгач, аларда балаларына карата ярату хисе ташып торачак. Мәктәп яшендәге малайның курчакка үрелүе – борчылырга тәүге сәбәп.

 

 

Гиперактив балаларның кү­бесе тыныч уеннарны яратмый. Курчак белән “әниле-кызлы” уйнаулар алар өчен түгел. Мондый кызларга күбрәк малайларга ияреп йөгереп йөрү, велосипедта чабу ошый. Моннан котылу өчен баланы спорт яки бию түгәрәгенә бирергә мөм­кин. Бу очракта ул көчен куяр урын да, яңа дуслар да табар. Кайбер очракта кызлар үзләренә ошаган уенчык булганга да машина белән уйный. Кү­зәтүләрдән күренгәнчә, шук кызлар арасында зур җитәк­челәр күбрәк.

 

 

– Әти-әниләр балага уенчык, кием алганда үзләре үк ялгыша. Мәсәлән, кияргә җайлы булсын дип, кызларга джинсы чалбар, кепка алып бирәбез. Өстәвенә бу малайның яки кызның апа-абыйлары булса, ул үзе теләмәсә дә, алардан калган иске уенчыклар белән уйнаячак, иске киемнәрен киячәк.