“Тизрәк чык, юкса харап буласың!”

– Әтием 1939 елда армиягә алынып, 1946 елда гына кайта, – дигән иде дустым. – Сугыш турында сөйләргә бер дә яратмый, Әфганстанда кайнар ноктада йөреп кайткангамы, эч серләрен миңа гына чишә иде. “Сталинград сугышында яраланып, медсанбатка эләктем, озак тотмадылар, яраларым бераз төзәлгәч, чыгардылар, – дип сөйләде әти бервакыт. – Үзебезнең полк ерак түгел иде, җәяүләп киттем. Күпмедер баргач, юан имән төбенә ял итәргә утырып, йокымсырап киткәнмен. Шулвакыт актан киенгән, башына ак чалма ураган, таяк тоткан бабай пәйда булды да: “Улым, монда озак утырма, тизрәк китүең хәерле”, – диде. Сискәнеп, күземне ачсам, янымда беркем юк. Тизрәк торып китеп бардым. Бераз баргач, мина сызгырган тавыш ишетеп, җиргә йөз-түбән капландым. Шартлау тынгач торып карасам, теге имән төбе-тамыры белән кубарылган иде...

 

Чистай районы, Татар Баганалысы авылыннан Рәфыйк дустым Сабиров та шаккаткыч хәл сөйләгән иде:

 

– Биләргә, “Изге чишмә”гә баргач, өйлә намазына бастык. Минем дин юлына кереп кенә барган чагым. Алда басып укучы имамыбыз: “Хәлем начарланды, Рәфыйк, намазны үз өстеңә ал”, – дип, кырыйга чыгып утырды. Каушап калдым. Шулвакыт янымда ак чапан, ак чалма кигән, ап-ак сакаллы карт пәйда булды. Мин белмәгән догаларымны да күңелемнән укып чыктым. Ахырдан ул бабайны чәйгә чакырырга теләдем, әмма тапмадым. Олылар: “Кешеләргә ярдәм итүче Хозыр Ильяс булган ул”, – диделәр.

 

Тагын бер вакыйга. Гомәр абзый шахтада эшләгәндә аскы яктан бер тавыш килә: “Тизрәк чык, юкса харап буласың!” Колагыма гына ишетелә ахрысы дип, ул эшләвен дәвам итә, әмма тагын шул ук кисәтүне ишеткәч, иптәшләренә: “Әйдәгез, чыгабыз, миңа хәбәр бирделәр, безгә куркыныч яный”, – ди. Әмма алар: “Ой, татарин, чего ты выдумываешь?” – дип, аны тыңламыйлар, эшләп калалар. Гомәр абзый чыгып, биш-алты минут үтүгә, шахта ишелеп төшә...

 

Тормышта мондый гайре табигый хәл-вакыйгалар бик күп, бүтән укучылар да белсәләр, язсыннар иде.