Мулла һәрбер мәет өчен өч мең сум акча ала -мондый хәл дөресме?

 

 

– Дөрес, саваплы эш эшлә­гән­сез. Бик борчылсагыз, җиде тапкыр “Нәс” догасын укыгыз. Чөнки кабер ташында сурәт торганда әлеге кабер янында укылган догалар кабул булмый, кабергә фәреш­тәләр килми. Фәрештәләр кил­мәгәч, догаларның кабул ителүе шикле. Әлеге шөбһә, шикләнүләр шайтаннан гына.

 

 

– Газетага яза торган сорау түгел инде бу. Мим авазы нечкә, йомшак булгач, билгеле, “мәлики” рәвешле укылырга тиеш. Тәҗвид, уку кагыйдәләре бар. Нечкә аваздан соң – “ә”, калын аваздан соң “а” укыла. Ләкин мондый ачыклаулар йөзгә бәреп әйтү өчен кулланылмаска тиеш.

 

 

– Бу очракта дөрес түгел дип булмый. Төрле кеше доганы төр­лечә кыла. Кыска гына укыса, дога кылмады, дип дәгъва белдерү­че­ләр дә бар. Кеше шундый бит. Билгеле, чаманы югалтмаска, уртача кылынырга тиеш. Хәтта Пәйгам­бә­ребез Мөхәммәд салләллаһү га­ләй­һи вәсәлләм дога кылганда түгел, намазда, башкаларны ялыктырмас өчен, имам торучы кешегә кыска сүрәләр укырга кушкан. Шул ук халык, сәдакасын алды, юньләп дога кылмады, дип әй­тергә дә мөмкин.

 

 

 

– Зират җирен сату дип аңламаска кирәк моны. Чынлап та, кайбер авыл Cоветлары чит­тән кеше алып кайтып күмсә­ләр, шул кадәр акча бирелергә тиеш, дигән карар чыгара. Андый карарны кайчагында мәхәллә дә кабул итә. Карар чыккан икән, үтәлергә тиеш. Барыбер икенче авылдан китереп күмгән булып чыгалар бит инде. Койма яңартканда акча биргәннәр икән, ул бер савап алган дип әйтергә кирәк. Карап, җыештырып тору бер дә ансат түгел.

 

Казаннан яки башка бер шәһәрдән алып кайталар, авыл халкы каберен казый, озата. Тегендә кыйммәтсенәләр яки күмәселәре килми. Әле тагын акча сорыйлар дип, тавыш чыгаралар. Сәдака бирмәсәгез күм­дер­мибез дип, әле бер генә мәетне дә җир өстендә калдырганнары юк. Бер имам да мәет өчен акча сорамый. Кемдер шушы рәвешле акча җыеп баеп була дип уйлый икән, авылга кайтсын да мулла булып эшләп карасын. Бик күп авылларга мулла җитми. Зират өчен җаваплы өлкән кеше бар, акчаны ул сорап ала да, җыештыру, чистарту их­тыяҗ­лары өчен тота. Мәхәллә­ләре­безнең яртысында мулла юк, һаман шул имамнарны “төрлән­дерәләр”. Йә никах укыган, йә мәет җирләгән өчен акча ала, дип әйтү­ләре, шул җөмләдән. Менә без мә­чет­не җылыткан, яктырткан өчен, салымын да түлибез. Имам кайдан акча алырга тиеш? Мәчеттә салкын дип, шәхси йортларда җомга укытучы авыллар да бар. Кечкенә авылларда сәдака бик аз керә бит.

 

 

Югыйсә, тәңречелек заманында да мондый гадәт киң таралган булган.

– Дагстаннарның ниятен дөрес аңламаган алар. Анда үгезләр суеп, күп кеше чакырып, искә алуны туйдан да зур итеп уздыралар. Менә шушылай күп чыгымнар түгүгә киртә кую өчен генә кабул ителгән чара бу. Әнә заманында зур калым бирмәскә дип карар чыгарганнар. Чөнки күп кенә егетләр өйләнә алмаган. Ме­нә минем “Җәлил хәзрәт дә­ресләре” дигән китабыма гына күз салыгыз. Әҗәткә кереп, мәҗ­лес җыю ярамый, дип язылган анда. Шул аңлату җитмимени инде?! Болай да гаиләгә кайгы килгән. Әҗәткә керү ул – үз өстеңә бер зур мәшәкать-кыенлык алу. Үт­кәрмә­сен – кем гаепли аны?! Җе­назасы укылган, мәет кү­мелгән, эше беткән. Якыннарын гына чакырып, тыйнак кына өчесен, җидесен, кырыгын уздыра икән, аның эше. Үткәрә­сеңме, юкмы, дип сорарга бер­кемнең дә хакы юк. Дагстанда фә­кать зурлап, киң итеп уздыруның кирәк­мәслеге хакында гына сүз бара.

 

– Без – мөселманнар, йолдыз­намәгә тискәре мөнәсәбәттә. Пәй­гамбәребез салләллаһү галәйһи вәсәлләм: “Киләчәкне фараз ит­мәгез, мөнәҗҗимнәр (астрологлар) сүзенә ышанмагыз”, – дип әйтеп калдырган. Шәригатебез моны катгый тыя. Дө­рес, кайбер кешеләр астрология белән астрономияне бутый. Тик аларның икесе – ике нәрсә. Әлбәттә, мөсел­маннар астрономияне өй­рәнергә тиеш. Йолдыз төзелеше, плане­таларның урнашу тәртибенең кеше язмышына кагылышы юк. Ай туа, ай бата. Кояш чыга, кояш бата. Күп нәрсә шуңа бәйле. Астрологияне сихер, ырым-шырым, тыелган әйбер дип карарга кирәк.