поиск новостей
  • 29.03 "Рөстәм маҗаралары" Кариев театры, 13:00
  • 29.03 "Кияүләр" Тинчурин театры, 18:30
  • 30.03 "Кәҗүл читек" Кариев театры, 11:00
  • 30.03 "Тапшырыл...ган хатлар" Кариев театры, 18:00
  • 30.03 ПРЕМЬЕРА "Флешка, рэп һәм мәхәббәт"Тинчурин театры, 13:00 һәм 17:00
  • 31.03 "Шәй-бу, шай-бу" Кариев театры, 18:00
  • 31.03 "Өч аршын җир" Тинчурин театры, 17:00
  • 02.04 Хан кызы Турандык. Тинчурин театры, 18:30
  • 03.04 Гомер буе сине көтәм. Тинчурин театры, 18:30
  • 04.04 Кияү урлау. Тинчурин театры, 18:30
  • 05.04 Гастрольләр: Тайна замка на холме. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 11:00 һәм 13:00
  • 05.04 Гастрольләр: Ханума. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 18:30
  • 06.04 Гастрольләр: Мастер и Маргарита. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 07.04 Гастрольләр: Мелодия коралловых бус. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 09.04 Җилкәнсезләр. Тинчурин театры, 13:00 һәм 18:30
  • 10.04 Синең хакта… Тинчурин театры, 18:30
  • 11.04 Ядәч! Исемдә! Бер гаилә трагикомедиясе. Тинчурин театры, 18:30
  • 12.04 Флешка, рэп һәм мәхәббәт. Тинчурин театры, 18:30
  • 13.04 Яратам! Бетте-китте! Тинчурин театры, 17:00
  • 14.04 Полиционер. Тинчурин театры, 17:00
Бүген кемнәр туган
  • 29 Март
  • Шәкүр - җырчы
  • Рөстәм Абязов - дирижер
  • Илфат Фәйзрахманов - журналист
  • Мөхәммәт Сабиров (1932-2015) - дәүләт эшлеклесе
  • Айгөл Хәйри - җырчы
  • Ринат Хәйретдинов - көрәшче
  • Никах, юбилей,Туган кон,балалар бэйрэмен,торле кичэлэрне алып барабыз.8-4кэ хэтле шалтыратта аласыз.89393453961
  • Чистаидан иорт сатып Алам чистаинын узенэн 89274905164
  • 1 булмэле фатир моселман гаилэсенэ озак вакытка арендага бирелэ ЖК Салават купере. Собственник ( риелтор тугел!!!)89509488227.
  • Сдается 2-х комнатная квартира по ул. Ф.Амирхана порядочной семье на длительный срок. В квартире есть мебель, рядом остановка, магазины, рынок. Только граждане РФ без животных!!! 8-965-584-66-30 собственник.
  • Продаю листы нержавейки 530х630, толщина 3,5мм, запчасти на УАЗ.тел 89178553159.
  • Коттедж төзэргэ кирэк казанда минэм номер 89274905164
  • Баян сатыла. Казан. Тел.:89003238614
  • татар теленең аңлатмалы сүзлеге сатыла, 3 томда, Казан, Татарстан китап нәшрияты, 1981 ел. тел.8 919 647 47 91
  • Казанда оч булмэле фатирнын залына тэртипле кыз эзлим. Бигичев урамы. Риелторсыз 89600347300
  • Исэнмесез! Бенто тортларга hэм капкейкларга заказлар кабул итэм! Казан шэhэре. 89377708700 Динара.
Архив
 
07.01.2018 Ана теле

Ана теле: Диалектизм – кирәкле нәрсәме? (ДӘВАМЫ)

Диалектизмнарга багышлаган үткән язманы “туганнан бирле кулланып күнегелгән җирле сөйләш берәмлекләрен мәктәптә һәм аннан соңгы тормышта дөрес кулланыр өчен аларны сөйләмнән көчләп куу яисә тыю юлы белән түгел, ә тел ярдәмендә аралашу, ягъни сөйләм төзү закончалыкларын яхшы белеп кенә ирешеп була.”, дип төгәлләгән идек.

Аларны дөрес итеп ничек кулланырга, хәзер шуңа тәфсиллерәк тукталырбыз. Мәгълүм ки, куллану төренә карап тел чаралары аерым стильләргә аерыла: матур әдәбият стиле, иҗтимагый-публицистик, фәнни, рәсми, хат стильләре һ.б. Шулардан фәнни, рәсми – эш кәгазьләре стильләре, мәсәлән, диалекталь берәмлекләрне бөтенләй кулланмый; иҗтимагый-публицистик стиль дә, башлыча, барлык халыкка мөрәҗәгать итү чарасы булганга, бу төр лексиканы куллана алмый диярлек.

Гадәттә диалекталь күренешләр көнкүреш сөйләшүе стилендә һәм матур әдәбияттә ешрак очрый. Әлбәттә, боларда да диалектизмнар куллану, гомуми берәмлекләргә караганда, күпмедер дәрәҗәдә каршылыклы бара: бер яктан сөйләм иясенә үз ягында күнеккән сүз, гыйбарәләр якын, аһәңле (ызба, богыл, җылау, карагат, мөеш, бармай, кайтмай һ.б.); икенче яктан, аларны бары бер шарт үтәлгәндә генә кулланырга мөмкин – әңгәмәдәшең, ягъни сөйләм адресаты бу сүз, гыйбарәне шундук аңлыймы, нәкъ менә син әйтергә теләгән мәгънә төсмере белән аңлыймы? Яткылык диярсең, бер төбәктә ул – көтүнең төшкә туктау урыны – туплавык, ә икенче якта ул – соңгылык (карында бала урыны), ә өченче төбәктә агым су җыелып тора торган җир.

Әңгәмәдә нәкъ менә икең дә аптыраусыз аңларлык мәгънә әйтелдеме дип шикләнелмәскә тиеш. Монда шарт аңлау-төшенү белән генә бетми. Әйтик, мишәр диалектында аралашучы туктаусыз ч ны басым белән әйтә икән, яисә Себер татары пыцак дип мавыга икән, яисә Балтач төбәге кешесе сүз саен “урман инде безнең өчен инде зур шатлык инде”, дип тәкърарлый, яки Сабалы дагын/-дәгенне өстәп кенә тора икән, бу, әлбәттә, аңлашылган очракта да, аралашуга, сүз бәйләнешенә тискәре йогынты ясаячак.

Болардан нәтиҗә үзеннән-үзе килеп чыга кебек: сөйләм ул тел чараларын фикерне кемнең кемгә нинди ният белән нинди шартларда белдерелүенә, бәян ителүенә карап, шул мотив-нигезләргә ярашлы, шуларга муафыйк килерлек итеп сайлап алудан гыйбарәт; шушы кагыйдәгә таянып кулланганда диалектизмнар бернинди кыенлык та, аңлашылмаучылык та китереп чыгармас. Матур әдәбияттә, матбугатта, радио, телевидениедә – шул ук кагыйдә. Миннән мәктәптә диалектизмнардан шайтан шамаилдән курыккан кебек куркып үскән журналистлар еш кына: “Район газетында аларны язарга ярыймыни?” дип сорый. Сөйләм адресатының барысына да бер дәрәҗәдә аңлашыла икән, сорау йә аптырау тудырмый икән, шушы мәгънәне белдерү өчен иң төгәл, иң тәэсирле берәмлек икән – нигә нәкъ шуны сайлап алмаска ди! Кызганыч ки, менә бу таләп вакыт-вакыт үтәлеп җитми, журналист яисә комментатор, диктор әдәби тел нормаларын белми, үзе күнеккән диалектизмның әдәби телдәге нисбәтен чамаламый.

Мәсәлән, күренекле генә радиожурналист аш кашыгы ясаучы кыз белән сөйләшә. “Бик матур калак ясыйсыз”, ди. Калак терминының бу урында нәрсәне белдерүен мин, мәсәлән, аңламыйм. Ярый әле кызыбыз ана телен һәм аны куллану үзенчәлеген яхшы белә – үзен бөтен татар халкы тыңлаганын аңлый һәм комментаторны төзәтә кебек: “Әйе, безнең кашыкларны бик теләп алалар”, ди. Кайбер район газетларында, радио, телевидение тапшыруларында катмарлы, кимәл, кәми, тәпкерсез кеше, кыйралык баса, ризык маемлата, кырмыска иләве, ныкышмалы, шымытыр, өлгәшү һәм башка күп кенә урынчалык берәмлегенә юлыгып, уйланып торырга туры килде. Матур әдәбияттә дә мәгънә төгәллеге таләбе шул ук дәрәҗәдә кала, “Бу сүз нәрсәне аңлата?” дип сүзлек карап укырга мәҗбүр иткән әсәрләр булмаска тиеш. Соңгы вакытларда андый фактларга да тап була торабыз. Хәтта “кешедә ничә җилкә була?” дип, диалекталь сүзләрне ничек куллану турында бәхәсләр дә кузгатыла. Бүтән эшебез юк диярсең! Ә бит матур әдәбиятнең диалектизмнар белән эш итү юнәлешендә үз кагыйдә, закончалыклары, үз нечкәлекләре бар. Әсәрдә алар мәгънә төгәллегенә өстәп, хис төсмере бирергә кирәк булганда, персонажны тасвирлау максатында, авторның сөйләменә милли үзенчәлек ихтыяҗы туганда, шушы төбәкне тасвирлау өчен этнографик чара буларак кулланыла. Шушы максатларда бик урынлы, нияткә ярашлы табып кулланылган диалектизмнар укучыда уңай хис тудыра, өстәмә мәгълүмат бирә. Мондый берәмлекләр тора-бара әдәби телгә дә кереп китеп, гомуми тел байлыгына әверелә. Моңа мисалларны Г.Бәширев, Х.Сәрьян, Р.Төхвәтуллин, А.Гыйләҗев әсәрләреннән китерергә була. Бу гомумиерәк фикер йөртү булды.

Ә бит диалектизм да аваздан (фонемадан) башлана. Менә: –Тушы автобуста кайткалларны, гомер буе чиләнгәлләрне ник берсе дә күрми икән?– ди Әтнә автобусыннан Алатта төшеп калачак апа. –Җарар, апа, җитәр инде, ичмасам чин сару кайнатып барма–, ди аңа бер ир-егет. (М.Шакирҗанов. Ш.К., 1991, 12 июнь); Бу очракта газет диалекталь авазны тоемлап, максатчан яза. Ә бит бу күренеш хата буларак та күренгәли. Шәхсән үзем борыңгы дип сөйләшкәнгә, язуда да киткәләгәне бар. Безнең авылның алайсаң сүзе район газетында чыккан иде. Диалекталь авазны газетта ничек язу мәсьәләсе – аерым тема.

Ә менә әдәби сөйләмдә авазларны дөрес әйтмәүне диалектизмнарга сылтау очрый. Игътибар итәсездер, әйтик, мәхәббәт сүзендә авазлар төрлечә әйтелә. Аеруча җырларда: мәхәббәт, мөхәбәт, мехәбәт, мәһабәт, мәһәбәт һ.б. Монда диалектның һич кысылышы юк. Авазны әдәби нормага ярашлы итеп әйтергә өйрәнергә кирәк. Аерым алганда телебезнең төп асыл кануны – сузыклар ярашы (сингармонизм) канунын үзләштерү, дөрес куллану һәркайсыбызга зарур: татарның һәр сүзе калын да, нечкә дә әйтелә. Бездә әкрен, әз, кечерткән, челтерәве дә, акрын, аз, кычыткан, чылтыравы да әдәби тел нормасы. Монда диалектизмга сылтау – һич урынсыз. Шуңа дәлил булырлык янә бер мисал: газетлар гомер буе телефон шалтырый дип язды, “Татарстан яшьләре”, даими авторы М.Мәһдиевкә ияреп, гомере буе чылтырый дип үҗәтләнә. Мин шылтырый дип сөйләшәм, язам; дәлилгә Г.Исхакыйның “Иртәгә белешергә вәгъдә биреп өлгермәде, чылтырау шылтыраттылар”, дигән җөмләсен китерәм. Татар телен укыту барышында диалектизмнарны да категория буларак файдаланырга мөмкин. Әйтик, әдәби сөйләмдә куш тартыклар ачык, берникадәр басымлы да әйтелә. Ә кайбер шивәләрдә аларның кушлыгына басым ясалмый. Моны мисаллар белән искәртергә, куш әйтелешне әдәби тел файдасына кагыйдәләштерергә кирәк. Бер җырда “җилләр иссәләр...” дигән гыйбарәдә җиләр исәләр дип ишетелә. Беренче мисалда мәгънәгә әлләни хилафлык килми, тик икенчесендә мәгънә бөтенләй үзгәрә бит... Алынмалар темасын үткәндә дә аларны үзләштерү таләпләрен аңлатканда шивә шартларында аларга төрлечә мөнәсәбәт икәнен истә тоту уңай нәтиҗә бирә ала. Мәсәлән, гарәпнең калын авазлары элек-электән төрлечә үзләштерелгән: татарның сингармонизм канунына буйсындырып, дөрес үзләштерелгәнен уңай бәяләргә кирәк: Сәлих, хәләт, әгъзә һ.б. Шул ук вакытта авазның төрлечә әйтелешенә, шул җөмләдән диалекталь әйтелешенә, иҗади карарга була.

Әйтик, авазлар әйтелешендә омоним, омоформа, ягъни мәгънә аерымлыгы күренеше барлыкка килә. Бервакыт “... мәңге картаймам, янымда син булсаң”... дигән җыр тыңлаганда берничә тапкыр җанымда дип тә ишетелгән кебек булды. Мондый аваз омоним-омофон күренешен иҗатчылар оста файдалана. Сүз уңаеннан: җ–е мөнәсәбәте турында бәхәс әледән-әле чыгып тора. Менә “Татарстан яшьләре” моннан берничә ел элек язма биргән иде. “Айгөл Батырханова “җ”лаштыруга каршы төшә. Ләкин “е”лаштыру да артыкка китсә, телне боза, бәч, “җ” белән “е” авазларын чама белән кулланганда ул телне бозмый. Заманында татарча химия дәреслеге чыккан иде; 1935 елларда булса кирәк; анда елылык, егәрлек дип язганнар. Җылылык, җегәрлек түгелме соң ул? Егет, елан диеп язып та без җылан, җегет диеп сөйлибез, ләкин мишәр кешесе аны язганча елылык, егәрлек, елан, егет дип укыячак, сөйләячәк. Сөйләсен, укысын, шуннан ни зыян? Галим-голәмә утызбишенче елларда бугай, бу авазлар (хәрефләр) турында профессор Латиф Җәләй белән галим Хуҗа Бәдигый арасында булган кызык вакыйганы хәтерли. Икесе дә мишәр, берсе (Җәләй) “җ”ны яклый, Бәдигый исә “е” ягында. Башта Бәдигый җиңсә дә, Җәләй фикере өскә чыга. Машинаның куәтен “Ике йөз ат егәрлеге яки йөз ат егәрлеге” дип язабыз .

Юкса, егәрлек сүзе җигәрлектән килеп чыга. Җигә торган ат, җигәрле, җегәрле, егәрле – ягъни гамәлгә ярый торган ат турында бу сүз. Мәшһүр “Жигули” машинасының да исеме “Җигүле” тавыннан килеп чыга (Варис Мираслы мәктүпләре. Т.я., 2010, 10 апр.). Агглютинатив тел булганга, бездә диалекталь кушымчаларның ишле булуына да аптырамыйсың. Газетларыбызда да тулып ята: урынлысы бар, урынсызы: “Аның үсешен тәэмин итү хәзергесе вакытта бик җиңел түгел; Аның турында мәгълүматлар кирәкте (Авыл таңы (Аксубай), 1987, 21 гыйнв., 25 февр.). Мондай хәл буровой эшенә кыенлык ясый (1983, 13 июль). Бик китәр идем, киткедәй булса; Радио, телевидение сөйләмендә авазларның, иҗекләрнең сәер әйтелеше аеруча көчле тәэсир итә. Менә тыңлаганда колакны “ярган” кайбер мисаллар: Болгар радиосы. Сабадан бер хатын: Чыннан дагын. Анда дагын. Эшчеләрне тәэмин итәр өчен дәген; Инде лексик диалектизнарны дәвам иттерсәк, аларга мисаллар аеруча күп. Монда да бар урынлысы, бар урынсызы. Әйдә үзегез бәяләгез әле: Ашханә яныннан үткәндә, танауга килеп кергән тәмле аш исе бераз әкренәергә мәҗбүр итте; Яны-тәне белән; тапаган; яшен яшенләве (К.т., 1962, 26 авг.). Мәтрүшкәле пиннек... (Р.Хисмәтуллин. С.Т., 1979, 17 апр.); Аның белән танышу өчен сораулар бирергә дә базулык иттем (Т.я., 1987, 13 гыйнв.); Хуҗалыкта икмәк өчен көрәш ел тәүлеге дәвам итә (Дуслык байрагы (Зәй), 1986, 9 сент.); Көр булып, томырылып үсәләр, башмак сыерга әйләнеп киләләр (Ә.Маликов. “Җиргә кайту” очеркы); Хәзер ул төштә үле тынлык, сукыр кычыткан, кырмавык, билчән, убырут кына иркенләгән (С.Т., 1981, 4 июнь); Дуңгыз бәрәннәренең астын һәрвакыт коры тоталар... (Җиңү байрагы (Балтач, БАССР), 1976, 30 окт.): Тәмәке төпчеген барган шәйгә борылып та карамый төкереп китүләрен очратасың (Игенче (Чакмагыш), 1978. 3 авг.); –Кеше яшь чагында эшчәнрәк була, картая бара кыйралык баса,– ди председатель Әхтәриев (Яңарыш. Төмән, 2011, 6 апр.); Хәзер инде ул тетер кебек егет. Киң җилкәле, ыспай гәүдәле, сүзләрендә зур ышаныч, ныклык, катгыйлек (М.Әмирханов. С.Т., 1983, 15 ноябрь); Еш ашаудан тәмле ризык та маемлата (К.т., 1987, 21 гыйнв.); Нәтиҗәдә 3–4 көн эчендә 368 тонна кындырак үләне башняларга салынды (Авыл утлары, 1978. 28 июнь); Галиев елмайды. Бу беркатлы тәпсерсез кеше елмаюы түгел, үз акылы үзендә булган, үз кадерен һәм дөнья кадерен белгән кеше елмаюы иде (К.у., 1978. №8, 43 б.); Мал куралары; Кура – келәт (Башкорт радиосының татарча тапшыруы, 1988, 20 авг.); Гаиләнең тәрбияви көче кәми (Дәүләт Советы депутаты. Татарстан радиосы. 1989. 15 дек.); Эш мәйданы кырмыска иләвен хәтерләтә (К.т., 1987, 18 гыйнв.); Түтәнә – ашауга талымсыз, әрсез кеше (Радио тапшырудан). Текст озынгарак китте. Кирәксенмәсәгез, укымагыз. Шулай да, кызыксынучылар булуы ихтимал дип, тагын берничә мисал китерим әле. Халык хәзинәсе бит, кадерен белгәннәргә бушка бирелә торган энҗе бөртекләре. Өйдә чикләвек чүмнәгәндә (кәшәнкәдән аерганда) хатын Мөхәммәтгәрәй бабасының бер елны бер тәпән чикләвек җыюы турында искә алды (Ә.Сәлах. Т.я., 2014, 2 дек.); Әтнә, Дөбъяз ягы диалектизмнары: матавыклама (комачаулама); сансызланма (тәртипсезләнмә, кыланма; сыныңны яхшы тот); санламау. санга сукмау (буйсынмау, тыңламау); дүсмәт (олпат, дәү гәүдәле, тупасрак олы кеше; алапа (Минзәлә шивәсендә); якланма (икеләнү, кылану, кыланчык); тыяна (тик кенә торганда); көнегенә бара ул анда (көн саен); тасырдама (күп йөрмә, идәнне таптама); карбыз шае (кадәр); карбыз хәтлек (кадәр. Бәрәзә); чапалак (чебен суккыч); чәпәли (бүлмәдә киеп йөри торган йомшак чүәк); Әдәби тел нормаларына туры килгән. әйтергә дә уңайлы, мәгънәсе белән дә күңелгә ятышлы мисалларга игътибар итеп, киләчәктә сөйләмдә кулланырга ниятләп, куен дәфтәрегезгә теркәп куйган сүзләр булмый калмагандыр. Андыйларга, гадәттә, җурналист, язучылар диккатьле. Бер уңайдан аларга карата белдерелгән мөнәсәбәткә дә диккать итик. “Соңгы елларда диалектлардан шактый гына сүзләр әдәби телебезгә кереп китте.

Мисал өчен күлләвек, тымызык, күбә, өрфия, төнәтү һ.б. сүзләрне китерергә була. Әмма матур әдәбиятта кулланылган һәр сүз әдәби тел өчен норма булып китә алмый. (С.Т., 1986, 10 окт.); Әдәби телдәге гөлҗимеш сүзенең җирле сөйләшләрдән унике синонимы язып алынган: гөләп, айу камыр, эт борны, үгез борны, үгез күзе, үгез үтмәге һ.б. (С.Т., 1986, 10 окт.). Хәзер килеп, диалектизмнарны сөйләмдә куллануның кайбер гамәли тезисларын ачыклап китик: – вакыт-вакыт гади битараф сүзләрне дә ялгыш диалектизм дип уйлап, пассивлаштыралар. Журналистлар арасыннан да әз, әкрен Арча ягы сөйләше ул дигәнне ишеткән булды.

Мондый фикерләүне наданлык дип кенә түгел, күрәләтә җавапсызлык дип бәяләргә кирәктер. Татар сүзенең һәр очракта калын да, нечкә дә әйтелү ихтималын канун сыйфатында кабул ителмәү бу; –кайвакыт контекстта җирле сөйләм берәмлеген аңлатып китү ихтыяҗы була. Менә шуны урынлы файдалану мисалы: Бер елны көзен шулай басуларны карап йөрдек. Күпъеллык үлән басуларында икенче кат чабу, безнеңчә әйтсәк, кәлшә чабу үткәрәләр иде (Р.Фәизов. Коммунизмга, 1990, 15 март); –җирле сөйләмгә сизгер авторларның кадерен белергә кирәк. Аларның мондый сәләтен төбәк берәмлекләрен урынлы кулландырып эшкә җигәргә була. Менә Себердән килгән укытучы радиода сөйли: “ул телевизор элдереп җибәрә”.

Шушы үзебезчә бер сүздән бөтен чыгыш җанланып китә; – еш кына бик аңлашылып бетмәгән, сирәк кулланыла торган сүзләрне диалектизм дип (бигрәк тә фәнни, рәсми чыганакларда) билгеләп, хаталанабыз. Үткән язмаларның берсендә без “... гадәти битараф сүзне дә архаизм дип тоемлау, аны бүтәннәр аңламас дип шикләнеп, төшендерергә омтылу очраклары бар: “Берсекөнгә” дигәч, диктор (Азатлык, 1994, 15 дек.), бүленеп, “иртәдән соңгы көн” дип, аңлатма бирде” дигән мисал китергән идек. Мондый пассивлашкан берәмлекләрне диалектизм дип аңлатырга тырышуга да юлыгылды. Былтыр, йәрен (йәренгә) сүзләре хәтта кайбер рәсми сүзлекләрдә дә диалектизм дип күрсәтелгән; – оста иҗатчы авторның (персонажның) шивә үзенчәлеген махсатчан да куллана икән: Радиода Мансур Мортазин: “Шәфәгать Тәхәветдиневне без дәген котлыйбыз! дигәндә дәгенгә махсус басым ясады. “Сабалы”дигән кинаясе аңлашылды. (Татарстан радиосы. 2001, 20 апр.); – һәрхәлдә иҗатчы диалектизмга карата битараф булмасын иде.Үземә калса, бер очрак хәтердә тора. “Иҗтимагый-сәяси терминнар” сүзлеген редактор укыганнан соң кабат төзәтеп утырам.”Заказ” терминын заказ, сораткы дип теркәгәнмен. Редактор “сораткы”ны сызып,”диалект нигә?” дигән. Диалект-фәлән дип күрсәтмәгән идем, берәр сүзлектән алыпмы, “Азатлык”тан ишетепме теркәгән идем. Димәк, сөйләмдә кулланыла торган – яши торган сүз; тел институты экспортлары да каршы килмәгән иде.

Шулай да артык борчылмадым, редактор кадәр редакторның “диалект” диюе берәмлекнең ләрәҗәсен үстереп кенә җибәрә түгелме, димәк, татарныкы, әле ниндие генә, диалектлардан берегеп киткән терминнарыбыз аз түгел бит. Диалектизмның әһәмиятен тоймаган, белмәгән кешенең редактор булып утыруы гына аптырата; озак утырыр микән?! Кайбер мөхәррирнең катмарлы, тапау, бетү (бетерү мәгънәсендә) һ.б. кебек чын әдәби сүзләрне башкорт диалекты дип бәяләп сүзлекләргә кертмәү очрагына юлыккан бар иде инде. Телебезне төпле үзләштерергә ниятләгән милләттәшләребезнең диалектизм куллануда сабак булырлык үз күзәтүләре дә бардыр. Сөйләшүне дәвам иттерик. Файдасы булмый калмас.

Илдар Низамов, филология фәннәре докторы.


---
Матбугат.ру
№ --- | 07.01.2018
Матбугат.ру печать

▲ Өскә
Матбугат-инфо
Матбугат.ру
Ватаным Татарстан
Шәһри Казан
Бердәмлек
Рәшит Ваһапов фестивале
Камал театры
Тинчурин театры
Татар дәүләт филармониясе
Ирек мәйданы
Татарстан яшьләре
Кариев театры
Идел
Өмет
Татарстан китап нәшрияты
Милли Музей
Шаян
Татаркино
Ханский дом
Татар телен һәм ТР яшәүче халыклар вәкилләренең<br />туган телләрен саклау, үстерү мәсьәләләре комиссиясе
«Элита»