“Әти – Галюк, әни – Манюк, мин – Санюк”

Кайда ничектер, ә безнең Аксубай ягы мишәрләрендә кешегә тугач та мулла кушкан, туу таныклыгына тутырып язылган исемне кыскарту-бозу киң таралган. Кешенең кемлегенә, ниндилегенә, гадәтенә карап авылдашлар биргән кушамат өстәлү бер хәл әле, ләкин әти-әниең яратып биргән исемне бозып, үзгәртеп атаулары кимчелекле хәл дип уйлыйм мин.

Мәсәлән – Галимҗан (үз исемемнән башлыйм әле, авылда мине шулай атап йөртәләр иде). Матур яңгырашлы әлеге исем берүзе өч мәгънәгә ия: бөек тә, галим дә, һәммәбезне тере иткән җан да. Менә шул күркәм исемне тоталар да Гали дип кыскартып куялар. Әйтерсең лә, тагын дүрт хәрефне өстәп тел кыймылдату кешегә авырлык тудыра! Безнең авылдан алты чакрымда гына урнашкан Акбүре авылында Галимҗан исемен бөтенләй бетереп ташлаганнар, андый исемлеләрне Галич дип кенә йөртәләр. Урысчага тартыммы ул, украинчага яки яһүдчәгәме – Алла белсен. Матур, күркәм исемнәрнең берсе – Исмәгыйльне (әле олы тарихи истәлекле шәхес, пәйгамбәрләр нәселеннән, үзе дә пәйгамбәр, яраткан мөхәрриребезнең дә исеме, бу язмам алар рухына дога булып барсын) безнең Чәтерән авылы кешеләре Исмай дип кыскартып атыйлар.

Ә шул ук Акбүредә Исмак дип тәмам бетереп ташлыйлар. Малай вакытымда шул авылдагы апаларга кунакка баргач ишетеп, исем киткән иде. Мафирә апамнар күршесендә бик уңган-булган, сабыр, акыллы Исмәгыйль абый яшәде. Хатыны – үзе кебек уңган, тырыш Нурия апа белән җиде бала үстерделәр. Исмәгыйль картның белмәгән эше юк: ул балта остасы да, нечкә агач эшләрен башкаручы столяр да, мичче дә, калайчы да, шул ук вакытта шактый умарта оялары тотучы һәвәскәр умартачы да иде. Кыскасы, бу авылның иң зыялы, танылган уңганнары Җәләков Мәхмүт абзый нәселе белән ярышып яшәүче оста иде Исмәгыйль карт. Мин кечкенә идем әле. Шул карт үзенең капка төбендә утын ярып ятканда яшь кенә ир: “Исмак абзый, Алла ярдәм бирсен үзеңә!” – дип узып китте. Карт, бик көр тавыш белән: “Исән бул, туган” – дип озатып калды. Мин, бик гаҗәпләнеп, моны Мафирә апама кереп сөйләдем. Ә ул: “Мин бу авылга килен булып төшкәндә үк аңа шулай эндәшәләр иде, бездә исем кыскарту дигән нәрсә бар бит”, – дип, аңлатып бирде. Шулай шул, башы күренеп торса да башка авыл инде, һәр авылның үз гадәтләре, үз тәртипләре, үз сөйләме. Шул ук Акбүрегә безнең авылдан килен булып төшкән кызлар бер-ике ел үтүгә, аларча булалар да куялар. Безнең авылның мишәрлек сыйфатлары бетә, мишәрчә тупас “шапылдату” бетеп, “чәпелдәтүгә” күчә. Акбүреләр әдәби телдә, матур итеп, сүзләрне ничектер ягымлы сузыбрак сөйләшәләр. Ә алардан безнең авыл егетләренә тормышка чыкканнар, үзләре дә сизмәстән, яши-яши безнеңчә мишәр булып китәләр.