Булат Җиһаншин: Эстрада җырларын тыңлаганга гына яшьләр татар телен онытып бетерми

Соңгы вакытта Булатны милләт, тел, эстрада темалары борчый башлаган. 

 

 

– Соңгы вакытта милләтебезне кысулары, халкыбызны зомбига әйләндерүләре ачуымны чыгара. Мин милләтче түгел, дөньядагы барлык милләтләрне дә яратам. Ләкин һәр кеше туган телен ныграк яратырга тиеш. Аңыбызга рус телен сеңдерү буенча көчле, җитди эш алып баралар. Бөтен җирдә рекламалар рус телендә яңгырый. Татар яшьләре русча сөйләшмичә нишләсен инде? Бер инглиз теле укытучысы телне өйрәнер өчен, яныңда шул телдә сөйләшүче булырга тиеш дигән иде. Шулай итеп кеше телгә ияләнә һәм инглиз телендә сөйләшә башлый. 

 

Аннан бездә “Европа плюс”, “МУЗ ТВ” кебек төрле музыкаль каналлар бар. Анда русча, инглизчә, французча җырларны гына әйләндерәләр. Ләкин татарларның да супер треклары бар бит. Әгәр без Россия Федерациясендә яшибез икән, закон бар милләткә дә тигез карарга тиеш: эфирларда чуваш, башкорт, татар җырлары яңгырап торсын! Шуңа мин илебезнең төрле республикаларында иҗат итүче барлык музыкант, композитор, җырчыларга петиция язарга тәкъдим итәм. Болай барса, безнең телләребез үләчәк! Яшьләрнең аңына телевизор, радио аша тәэсир итәргә кирәк. Мин балаларымның рәхәтләнеп татар телендә сөйләшүләрен телим, ә минем кебек интегүләрен түгел. 

 

 

 

– Башта әлеге мәсьәләне республика дәрәҗәсендә реклама бирүчеләр белән хәл итәргә кирәк. Татар каналына реклама бирәсең икән, рекламаң да шул телдә яңгырасын. Әгәр алай эшләргә теләмиләр икән, ике тапкыр күбрәк түләтергә. Аннан урамнарда, хезмәт күрсәтү урыннарында, кибетләрдә ике телдә элмә такталары торырга тиеш. Кемдер үтәми икән – штраф. 

 

Телеканаллар буенча да шуны әйтәсем килә: хәзерге вакытта телевизион тапшырулар саны төгәл ике телдә бара, ләкин бу бит бик дөрес түгел, минемчә. Андагы тапшырулар саны түгел, ә татарча һәм русча телеканаллар саны тигез булырга тиеш. Өегездә 100 канал бар икән – аның 50се туган телдә булса дөресрәк бит инде... Ләкин, бу әле чынга ашырлык әйбер түгел, шуңа күрә Татарстан телеканалларында булса да тапшыруларның, фильмнарның 90 проценты үз телебездә генә булырга тиеш. 

 

 

– Яшьләр дә игътибар итсен өчен Илһам ага Шакиров заказы буенча заманча дискын чыгардым. 70-80 еллардагы язмаларны тагын да сыйфатландырып, Илһам абыйның тавышын якынайтып әзерләдек анысын. Дискның тышы да заманча дизайн белән булды. Шулай ук 1984 елда төшерелгән “Әлдермештән Әлмәндәр” спектаклендәге тавышны яңартып сыйфатландырдым. Кирәкле урында оригиналь музыка ясап куйдым. 

 

 

– Эшем өчен бер тиен дә алмадым. Чөнки мин аны чын күңелдән, бар җанымны биреп эшләдем. 

 

 

– Ә бәлки аны сүгәргә кирәкмидер? Эстрада җырларын тыңлау аркасында гына яшьләр үз телен онытмый бит инде. Шуңа да татар телендә нәрсәдер эшләргә тырышып йөргән җырчыларны бәлки сүкмәскә, ә киресенчә, аларга булышырга кирәктер? Әйе, кемдер “арзанлы товар” җитештерә. Ләкин тырышлыгы өчен булса да макта син аны! 

 

 

– Мин дә аптырыйм. Бу бик көлке һәм аяныч. Мода куып, текә булып күренәселәре киләме? Ләкин бит аларны урыс кешеләре түгел, шул ук татарлар укый. 

 

 

 

– Әйе, былтыр, шагыйрь Нур Амстердам белән бик матур, халыкчан “Туган якта” исемле җыр иҗат иттек. Бу җырның идеясе кинәт килде күңелемә, анда ике мәгънә салынган. Беренчесе: читтә яшәүче кардәшләребез турында булса, икенчесе – яшерен мәгънә: “туган якка кайту” монда “туган телебезгә кайту”ны аңлата... Бәлки шуңа да, бу иҗат җимешебез халыкка хуш килгәндер.