Рәисә Имамова: “Вакыт үтү белән калфаклар да баштан төшә, күлмәкләр дә кыскара” (ИНТЕРВЬЮ)

Мәдәният өлкәсендә абруй казанган шәхесләр татар җыр сәнгатенең олпат җырчыларын һәм милли җәүһәрләрне өйрәнүче фәнни эшләр аз дип белдерә. Бу очракта кемнеңдер кушуы буенча түгел, ә нәкъ менә күңел кушуы буенча татар мәдәниятенең асылын өйрәнүче зыялы яшьләр бигрәк тә игътибарга лаек.

Әлеге юнәлештә нәтиҗәле эш алып баручы яшь башкаручы Рәисә Имамованы билгеләп үтәргә кирәктер. Рәисә татар халык авыз иҗатын өйрәнеп кенә калмыйча, милли җырларны тәмен белеп башкара да.  Теләге көчле булса да, әлегә ул киң колач җәеп тамашачыга үз иҗатын тәкъдим итәргә өлгермәде, шулай да күпләр аны моңландыручы һәм уйландыручы “Кышкы юл” җыры аша таный ала.

— Рәисә, Пермь ягыннан нинди максатлар белән Казанга килгән идең?
— Матур табигатьле, Урал таулары итәгендә  урнашкан Пермь төбәгенең Әтнягуҗа авылыннан мин. 2011 нче елны көмеш медаль белән мәктәпне тәмамладым. Шул ук вакытта районыбыздагы музыка мәктәбенең фортепиано бүлегендә унышлы гына укуымны төгәлләп, кулыма таныклык алдым. Пермь шәһәренең Милли тикшеренү университетында Экономика югары мәктәбенең иҗтимагый-гуманитар бүлеген тәмамладым. Белгечлегем — тарихчы. Пермьдә укыганда “Гүзәл Чулман”, “Аваз” ансамбльләрендә җырладым.  Районнар  буенча  гастрольләргә чыккан  вакытларны сагынып  искә алам. Диплом алгач, тукталып тормый, алга таба укырга юнәлдем. Татар мәдәнияте һәм фольклоры белән кызыксыну, җыр-моңга мәхәббәт мине Казанга алып килде. Бүгенге көндә Казан дәүләт университетында сәнгать һәм мәдәният юнәлеше буенча магистратурада белем алам һәм Казан медицина көллиятендә  уку-укыту бүлегендә эшлим. Шулай ук Миңгол абый Галиевтан җыр дәресләре алам.
— Үзеңне кечкенәдән сәхнәдә генә күрдеңме?
— Дөресен әйткәндә, кечкенәдән үк җырлап үстем. Балалар бакчасында  скакалка яки фонарикны  микрофон итеп биеп-җырлап йөрүемне хәтерлим. Матур күлмәкләр кигән артистларның сәхнәдә җырлап торуларын күреп, сокланып карый идем.
— Җырларга нинди үзенчәлек кертергә тырышасың?
— Узенчәлекләргә бик игътибарлы  булырга кирәк. Һәр яңалыкның идеясы беленеп торырга һәм үзгәреш урынлы булырга тиеш. Минем остазым, ихтирамга лаек Татарстанның халык артисты Миңгол абый Галиевның фикере бик дөрес: “Сәнгать – ул тәрбия. Җырчылар милләтнең йөзен сәнгать аша күрсәтә, шуңа күрә җыр да тәрбияле, мәгънәле булырга тиеш”, — ди ул.  Җыр сәнгатендә халыкның милли йөзе сакланырга тиеш. Шул ук вакытта  дөньяга карашы, җәмгыятьтәге урыны, андагы мөнәсәбәтләргә бәясе, күңелендәге уй-кичерешләре дә  бүгенге көнгә якын килеп бәян ителергә тиеш.  
— Музыка өлкәсендә фәнни эшләргә дә зур игътибар бирәсең. Әлеге эшчәнлек белән шөгыльләнергә нәрсә этәреч ясады?
— Әйе, мин магистратурада фольклор, этнопедагогика, татар фольклор ансамбльләре, аларның социаль-мәдәни  эшчәнлеге  турында фәнни эш язам.  2016 нчы елда Мәскәү дәүләт университетында үткәрелгән фәнни-гамәли конференциядә катнаштым. Татар фольклор ансамбльләре турындагы  мәкаләм “Иң яхшы доклад” дип бәяләнде һәм бүләкләнде.   Этәргеч дигәндә,  әлеге темалар үземне кызыксындыра, чөнки соңгы вакытта туган телебезгә, гореф–гадәтләребезгә карата мөнәсәбәт үзгәрә, мәктәпләрдә татар теле дәресләренең саны кими.  Бу бигрәк тә Татарстаннан читтә яшәгән татарларда ачык сизелә. Татар милләтен саклап калуда иҗтимагый–мәдәни эшчәнлекнең, халык җырларының һәм фольклор ансамбльләр эшчәнлегенең роле зур дип уйлыйм.
— Фольклор юнәлешендә иҗат итәргә яратасыңмы? Бүгенге көндә яшьләр милли җырларыбызга тиешле игътибар биреп бетерәме?
— Татар халык җырлары һәм мөнәҗәтләр белән кызыксынам. Кызганычка каршы, бүгенге көндә яшьләр бу юнәлешкә бик аз игътибар бирә. Халык җырлары белән сәхнәгә менгән яшь артистларыбызның да вакыт үтү белән башларыннан калфаклары да төшә, күлмәкләр дә кыскара. Бәлки, шоу-бизнес шуны таләп итәдер. Шуна курә, уйланырга урын бар һәм бу юнәлештә эшлисе эшләр күп.
— “Кышкы юл” репертуарыңа ничек килеп керде?
— “Кышкы юл” җырымның сүзләрен Морис абый Даутов, музыкасын Пермь якларында яшәп иҗат итүче Адис абый Маликов иҗат итте. Бу җырым туганыбыз Морис абыйның якты истәлегенә багышлана. Бәяләмәләр буенча бик матур, эчтәлекле килеп чыкты дип уйлыйм.  Алга таба шул җырга клип төшерү турында  хыялланам.
— Вокал серләренә Миңгол ага Галиев белән төшенәсең. Остазың иҗатыңа зур йогынты ясадымы?
— Миңгол абый белән танышуыма бик шатмын. Ул минем остазым да, киңәшчем дә, тәнкыйтчем дә. Миңгол абый җырларга гына түгел, җыр аша тормышка карата мөнәсәбәтне үзгәртергә дә ярдәм итә. Аның белән шөгыльләнгәннән  соң күңелгә  рәхәт була. Алга таба да җыр дәресләребезне дәвам итәрбез дип ышанып калам.
— Җырчылар исемнәрен музыкаль бәйгеләрдә таныта, ә син кайсыларында катнаштың?
— Пермьдә укыганда “Студентлар язы”нда дипломант, “Пермь талантлары” һәм “Дала моңнары” конкурсларында лауреат булган идем. Ә Казанга килгәч “Казан сөлгесе”, “Урмай-Зәлидә” конкурсларында 3 нче дәрәҗә лауреат исеменә ия булдым. Алга таба “Татар моңы” конкурсында көчемне сынап карыйсым килә.
— Әти-әниләрең дә иҗат кешеләреме?
— Әти-әнием — укытучылар. Минемчә, алар да иҗат кешеләре. Укыту эшенә иҗади яктан карамасаң, күп еллар буе мәктәптә эшләп булмас иде. Дәү әтием һәм дәү әнием бик матур итеп мандолинада уйнап татар халык җырларын җырлыйлар иде. Дәү әнием музыка дәресләрен укыткан, хәзер дә бик моңлы итеп жырлый. Безнең нәселдә оста гармунчылар, баянда уйнаучылар күп. Иҗатка тартылуым да алардан күчкән дип саныйм.
— Җырчы булу өчен бик күп көч һәм тырышлык таләп ителә. Син нинди иҗади максатлар куйдың?
— Максатларга килгәндә, Миңгол абый белән бергә иҗатымны күтәрергә телим инде. “Инде” — дип куям, чөнки барысы да хыялдан башлана. Хыялларга ышанып эш итсәң, ничектер рәхәтрәк һәм барысы да уйлаганча килеп чыга. Моннан ике ел элек Казанга килеп Миңгол абыйдан вокал дәресләре ала башлармын дип кем уйлаган?!  Шулай ук киләсе «Татар моңы» яшь башкаручылар конкурсында катнашырга һәм матур җырлар яздырырга ниятләп торам.

Фотолар шәхси архивтан алынды.