Фирүзә Париж: “Рок белән башкорт сәхнәсен гаҗәпләндердем” (ИНТЕРВЬЮ)

Җырчы Фирүзә Париж җырларын тыңлауга ук, иҗатына кызыксыну уянганчы, һәркемдә исеменә карата күбрәк сораулар туа. Уфа сәнгать академиясенең театраль бүлеген тәмамлап, бүгенге көндә М. Гафури исемендәге Башкорт дәүләт академия драма театрында хезмәт куючы Башкортстанның атказанган артисты Фирүзә Париж үзенең бихисап күп төбәкләрдәге чыгышлары һәм камил, уйланылган образы белән истә кала.

— Фамилияң Аллаярова булса да, сәхнәдә “Фирүзә Париж” исеме астында чыгыш ясыйсың. Нигә нәкъ “Париж” дип сайладың?
— Кем белән күрешсәм дә, кая гына барсам да әлеге сорау барлык кешене кызыксындыра. Минем чын исемем Фирүзә Аллаярова. Сәхнә өчен әлеге исем бик килешеп бетми дигән фикер белән музыкантлар миңа төрле тәхәллүсләр сайлый башлады. Шуннан бабайларның исемнәренә игътибарны юнәлттек. Картәтиемнең берсе – Абдулла, икенчесе – Париж исемле. Моны белүгә иҗатташ дусларым бу идеяны күтәреп алды һәм минем Фирүзә Париж булып сәхнәгә чыкканыма инде 20 ел булды. Бабаема мондый исемне юкка гына бирмәгәннәр, чөнки рус-француз  сугышы вакытында Париж шәһәренә кадәр барып җитүче башкортлар арасында безнең нәселдән дә булганнар. Шул хөрмәткә картәтигә Париж исеме кушылган да. Дөрес, башында сәхнәгә мондый исем белән чыгарга бик сәер тоелды, барысы да гаҗәпләнде. Аннан кала мин ул елларда рок стилендә чыгыш ясый идем: күн чалбарлар, курткалар һәм шул стильдәге җырлар. Ул вакытта бик каршылыклы тәнкыйть сүзләре ишетелде, тик мин барыбер үземнекен итәм дидем. Соңрак юнәлешемне популяр җырларга бордым, чөнки рок музыка белән бик үсеп тә булмый.
— М. Гафури исемендәге Башкорт дәүләт академия драма театрында шактый еллар хезмәт куясың. Башыннан ук әлеге театрда актриса булам дип хыялландыңмы?
— Мине әти-әнием укытучы буларак күрде. Мәктәпне бетерүгә мин педагогик университетка имтиханнар тапшырырга бардым. Тик театраль бүлеккә сайлау бара дигәч, анда барып имтиханнар бирдем һәм документларны күчердем. Әти-әнием шок хәлендә иде, тик каршы килмәде. Мин бер дә үкенмим алай эшләгәнгә, чөнки актерлык белемем тормышта бик күп мөмкинлекләр ачты, психологик яктан да күп нәрсәне аңларга мөмкинлек бирә.
— Театр сәхнәсе белән эстраданың аермасын күрәсеңме?
— Театрга бер төрле тамашачы килә, эстрада концертларына икенче төрле. Спектакльләргә интеллектуаль, нәзакәтле тамашачы йөри, ә эстрада тамашаларында билдән түбән юмор да, җиңел җырлар да булырга мөмкин һәм халык аны кабул итә. Мин беркемне дә үпкәләтәсем килми, чөнки һәрбер тамашачы миңа якын, тик сәхнә аермасы барыбер сизелә. Беренче чиратта, без – артистларга, үзебезгә үсәргә, үзебезгә камилләшергә кирәк. Мин башта үземне театраль актриса буларак кына күзаллый идем, ә хәзер актив рәвештә җырчы буларак үз өстемдә эшлим. Театрда барысы да бертигез. Халык элек Фидан Гаффаров, Нурия Ирсаева кебек артистларны карарга йөри иде, ә хәзер күп актерларның исемнәрен дә белмиләр. Сәхнәдә һәрбер артист шәхес булырга тиеш. Шушы фикерләр белән минем театрдагы иҗатым берникадәр икенче планга күчә, ә җыр беренче урынга чыга.
— Әниең белән “Әрем исе” җырына дуэт яздырып, клип та төшердегез. Әниең синең җырчы булып китүеңә этәргеч ясадымы?
— Әнием мин укыган театраль бүлеккә укырга кергән булган, тик авылны, туган нигезен сагынып, кайтып киткән. Балачактан артист һөнәре авыр дигән фикерне алар әйтеп килде. Мин исә үземнекен иттем. Әниемнең элеккеге хыялларын тормышка ашыру өчен мин аны уртак дуэтлар белән сәхнәгә алып чыгам. Без бергә чыгыш ясаганда да үземдә икеләтә дулкынлану сизәм. Әниемнең җырларын бик яхшы кабул итәләр.
— Дуэтларны да күп яздырасың, бу синең җырчы буларак популяр булуыңны дәлиллиме?
— Дуэтлар үзеннән-үзе туа. Мин әлеге дуэттан танылу, дан алам дип эшләмим. Элек дуэтлар бик күп булды, чөнки яшьлек максимализмы да булгандыр, хәзер исә тәкъдимнәр булса да тавышның туры килүенә, җырның эчтәлегенә карыйм, нәтиҗәсе турында уйлыйм. Шуңа да дуэтларга сирәгрәк алынам.
— Артур Кунакбаев белән уртак иҗат җимешләрегез тиңдәшсез яхшы җырларга әверелде. Аның белән дә таныштырып үтсәң иде.
— Артур Кунакбаев минем коллегам, актер, бик яхшы җырчы. Тик рольләре бихисап булу сәбәпле, аның җыр белән ныклап шөгыльләнергә мөмкинлеге калмый. Артур театрга килүгә мин үзем бергә эшләп карарга тәкъдим иттем. Әмма, әйткәнемчә, чыгышлары күп булу сәбәпле, ул минем белән гастрольләргә чыгып китә алмый.
— Гастрольләр белән күп төбәкләрдә чыгыш ясыйсыңмы?
— Театрда коллектив эшкә ияләшкәч, элек мин бераз үз көчемә ышанмый идем. Тик җырчы буларак иҗат итә башлагач барысын да үземә хәл итәргә туры килә. Төркемемдә миңа этәргеч ясаучы иҗатчыларым бар. Уңышка ирешү өчен шуышыпмы, йөгерепме, ничек булса да алга барырга кирәк. Төрле яктан икеләнүләр булуга карамастан, алга таба башка төбәкләрдә дә үз иҗатымны танытасым килә.

Фотолар шәхси архивтан алынды.