“Татфондбанк”ның ябык ишеге төбендә басып торучы Мәрзия әби: “Безгә үләргә ярамый,”-ди

“Безгә үләргә ярамый...” “Татфондбанк” бүлекчәсенең ябык ишеге төбендә басып торучы Мәрзия әби әнә шулай ди. Үлемтеккә дип җыйган акчасын кире ала алмавына борчыла ул. Урамда егерме градус салкын булуга да карамастан, кичә төш вакыты тирәсендә “Татфондбанк”ның төп бинасы янәшәсендә халык шактый иде. Бирегә килүләренең сәбәбе бер: яхшы хәбәр юкмы?

“Татфондбанк” тирәсендә шау-шу моннан ун көн элек купты. Финанс-кредит оеш­ма­сының хәле мөшкел дигән хәбәр таралгач, халык дәррәү кубып исәп-хисап счетындагы акчасын ала башлады. Касса тирәсендә озын чиратлар хасил булды. Ахыр чиктә, банк ишекләрен ябып ук куйды.

“Безгә беркем берни аң­латмады, – ди “Татфонд­банк”­ның Чернышевский урамында урнашкан төп бинасы ише­ге төбендә басып торучы Гөлинә Мусина. – Хезмәт хакын “Татфондбанк” аша алабыз. Хезмәттәшем ял көннә­рендә үк картада булган бө­тен акчасын алган. Мин бел­мичә дә калдым. Акчаны кайчан алып булачак, шуны бе­лергә дип килгән идем, ишекне ачмыйлар”. Биредә аның кебек аптырап йөрүче­ләр шактый. Берсе килә, икенчесе китә...

Өлкән яшьтәге Юрий исем­ле ир-ат кына ашыкмый. Салкыннан да курыкмый хәт­та. Банкка ул велосипедка утырып килгән. “Отар бистә­сендә торам. Исәп-хисап счетында утыз меңгә якын акчам бар. Берәр яңа­лык юкмы икән дип кенә килдем. Җый­ган акчамның язмышы өчен артык борчылмыйм. Иртәме-соңмы барыбер түләячәкләр аны. Бер­ничә ел элек Казанда моңа охшаш хәл булган иде бит инде. Шәһәр банкы кыен хәлгә тарыгач, ике атна ди­гәндә бөтен акчаны кире алдык”, – дип сөйләде ул. Җөм­лә саен “билләһи” дип кыстырып җибәрергә дә оныт­мый.

Әнә шул сүзләр бик ышанычлы яңгырады, ахры. Аны шун­да ук янәшәдә басып торучы әбиләр уратып алды. “Процентларын да кире кайтардылармы?” – дип кызыксынды таякка таянып килгән бер әбекәй. Уңай җавап ишет­кәч, елмаеп куйды. Тагын бераз сөйләшеп торгач, әбиләр, шул исәптән Мәрзия апа да: “Президент Рөстәм Миңне­ханов ташламас әле”, – дигән сүзләр бе­лән таралышты.

Рәсми мәгълүматларга караганда, Россия Үзәк Банкы “Татфондбанк”ка вакытлыча идарә итүче администрация билгеләде. Ике көн элек мараторий да керт­теләр. Бу иминиятләштерү оч­рагы булып санала. Мараторий кер­телгәннән соң, 14 көн узгач, ягъни 29 декабрь­дән дә соңга калмыйча, “Тат­фондбанк”та акча тотучы физик затларга һәм хосусый эшкуарларга акчалары бирелә башлаячак. Россия Үзәк Банкы рәисе Эльвира Нәбиул­лина кертемнәр­нең ими­ният­ләштерелгән өле­ше Яңа елга кадәр үк түләнәчәк, дип тә вәгъдә иткән. Сүз 60 миллиард сумга якын акча турында бара дигән хәбәр дә бар.

“Акча түләү тәртибен Кер­темнәрне иминият­ләш­терү буенча агентлык билгели, – ди икътисадчы Илгизәр Гайнетдинов. – Кертемнәрнең ими­ниятләштерелгән өлеше­нең 100 проценты кайтарылачак. 1 миллион 400 мең сум­га кадәр булган акча югал­мый. Гадәттә гади халык бер исәп-хисап счетында мон­нан да күбрәк акча сакламый. Авыз пешкән бит инде. Ил күләмендә моңа кадәр дә банк эшчәнлегенә бәйле кү­ңелсез мисаллар булды. Шу­ңа күрә халыкка артык борчылырга сәбәп юк. Банк бе­лән эшләүче зур оешмалар гы­на авыр хәлдә калырга мөмкин”.

“Татфондбанк” активлары ягыннан, “Ак Барс” банк­тан кала, республикада икен­че урында тора. Финанс-кредит оешмасы мәгълүмат­ларына караганда, банкта 144 мең кертем кертүче һәм 35 мең юридик зат акчасын саклаган. “Татфондбанк” 120 миллиард сумлык зыян күргән дип фаразлана. Әлеге сан көннән-көн арта. Банктагы “тишек” мәсьәләсендә вакытлыча билгеләнгән администрация ачыклык кертергә тиеш. Ул банкның язмышын да хәл итәчәк. Татарстан “Милли банкы”ның элеккеге җитәкчесе Евгений Богачев республикада яшәүчеләрне тынычландырырга тырышкан. Аның әйтүенчә, вәзгыять алай ук начар түгел. Моңа кадәр вакытлыча билгелән­гән администрация ике генә финанс-кредит оешмасының эшчәнлеген туктаткан. Калган очракларда ярдәм итү чараларын күргәннәр. “Мин – оптимист. Шуңа күрә мәсьәлә уңай хәл ителергә тиеш дип саныйм. Халык та, предприя­тиеләр дә зыян күрергә тиеш түгел”, – дигән Евгений Богачев.

“Татфондбанк”ка бәйле вәзгыятьтән файдаланып калырга теләүчеләр дә юк түгел. Кичә республикадагы башка банклар турында ялган мәгълүмат таратулары ачыкланды. Әлеге уңайдан Татарстан Хөкүмәте рәсми мөрә­җәгать белән чыкты.
 
“Соңгы вакытта Татарстан халкы­ның республикабыз банкларында саклана торган акчасын алырга чакырган, банк­ларның ябылуы һәм башка эчтәлектәге тис­кәре мәгълү­мат турында хәбәр­ләр алуына бәйле оч­рак­лар ешаеп китте. Әлеге хә­бәр­ләр дөреслеккә туры кил­ми, алар җәмгыятьтә па­ника һәм киеренкелек тудыруга юнәлде­релгән, – диелә анда. – Рәсми рәвеш­т­ә шуны бел­дерәбез: рес­публиканың банк тармагында вәзгыять даими конт­рольдә. Татарстан бан­кла­рының клиентлар алдындагы үз йөкләмә­ләрен үтәү һәм исәп-хисап ясау өчен акчага әйләндерә торган ресурслары җитәр­лек. Сезнең коткыга би­рел­мәвегезне һәм ялган мәгъ­лүмат таратуда катнашмавыгызны сорыйбыз. Бу мәгълүмати һөҗүмне оеш­тыручыларның гамәллә­ре­нә карата компетентлы органнар тарафыннан хокукый бәя биреләчәк”.