поиск новостей
  • 28.03 "Ак чәчәкләр кебек..." Кариев театры,18:30
  • 28.03 "Җан Баевич" Тинчурин театры, 18:30
  • 29.03 "Рөстәм маҗаралары" Кариев театры, 13:00
  • 29.03 "Кияүләр" Тинчурин театры, 18:30
  • 30.03 "Кәҗүл читек" Кариев театры, 11:00
  • 30.03 "Тапшырыл...ган хатлар" Кариев театры, 18:00
  • 30.03 ПРЕМЬЕРА "Флешка, рэп һәм мәхәббәт"Тинчурин театры, 13:00 һәм 17:00
  • 31.03 "Шәй-бу, шай-бу" Кариев театры, 18:00
  • 31.03 "Өч аршын җир" Тинчурин театры, 17:00
  • 02.04 Хан кызы Турандык. Тинчурин театры, 18:30
  • 03.04 Гомер буе сине көтәм. Тинчурин театры, 18:30
  • 04.04 Кияү урлау. Тинчурин театры, 18:30
  • 05.04 Гастрольләр: Тайна замка на холме. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 11:00 һәм 13:00
  • 05.04 Гастрольләр: Ханума. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 18:30
  • 06.04 Гастрольләр: Мастер и Маргарита. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 07.04 Гастрольләр: Мелодия коралловых бус. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 09.04 Җилкәнсезләр. Тинчурин театры, 13:00 һәм 18:30
  • 10.04 Синең хакта… Тинчурин театры, 18:30
  • 11.04 Ядәч! Исемдә! Бер гаилә трагикомедиясе. Тинчурин театры, 18:30
  • 12.04 Флешка, рэп һәм мәхәббәт. Тинчурин театры, 18:30
Бүген кемнәр туган
  • 28 Март
  • Ренат Әюпов - режиссер
  • Фирүзә Җамалетдинова - язучы
  • Артур Поляков - мәдәният хезмәткәре
  • Гиоргий Куприянов - дәүләт эшлеклесе
  • Вил Мәһдиев - көрәшче
  • Никах, юбилей,Туган кон,балалар бэйрэмен,торле кичэлэрне алып барабыз.8-4кэ хэтле шалтыратта аласыз.89393453961
  • Чистаидан иорт сатып Алам чистаинын узенэн 89274905164
  • 1 булмэле фатир моселман гаилэсенэ озак вакытка арендага бирелэ ЖК Салават купере. Собственник ( риелтор тугел!!!)89509488227.
  • Сдается 2-х комнатная квартира по ул. Ф.Амирхана порядочной семье на длительный срок. В квартире есть мебель, рядом остановка, магазины, рынок. Только граждане РФ без животных!!! 8-965-584-66-30 собственник.
  • Продаю листы нержавейки 530х630, толщина 3,5мм, запчасти на УАЗ.тел 89178553159.
  • Коттедж төзэргэ кирэк казанда минэм номер 89274905164
  • Баян сатыла. Казан. Тел.:89003238614
  • татар теленең аңлатмалы сүзлеге сатыла, 3 томда, Казан, Татарстан китап нәшрияты, 1981 ел. тел.8 919 647 47 91
  • Казанда оч булмэле фатирнын залына тэртипле кыз эзлим. Бигичев урамы. Риелторсыз 89600347300
  • Исэнмесез! Бенто тортларга hэм капкейкларга заказлар кабул итэм! Казан шэhэре. 89377708700 Динара.
Архив
 
28.08.2016 Әдәбият

"Бер уч борчак" (ХИКӘЯ)

Шушы көннәрдә Татарстан китап нәшриятында Ләлә Сабированың "Бер уч борчак" дигән китабы дөнья күрде. Анда хикәяләр тупланган. Шуларның икесеннән өзекләрне сезгә дә тәкъдим итәбез. Укыгыз һәм фикерләрегезне языгыз.

“МИН КАЙТТЫМ” әсәреннән өзек:

“Бай кияү тапсаң гына...”
 
...Үткән көннәр исенә төшкәндә өшеп киткәндәй була Альмира. Суд приставлары кешенең кайгысы барын аңлыймыни – кредитын түләргә кушып, “түләмәсәгез...” дип янап, көн аралаш килеп башын әйләндерделәр. Бөтен тулай торакка “даны” китте бугай инде – белгәне-белмәгәне борылып-борылып карап үтә. Училищега килеп утыргач кына бераз тынычлана кыз – Сәрия белән кайгылары уртак булгач, икәүләп елашып та алалар.
 
Менә шулай башын кая алып качарга белми йөргәндә тагын бер яңалык исен җибәрә язды Альмираның. Соңгы араларда кәефе чуалды, дәрескә торып китәргә дә хәле булмый башлады. Ул моны бүлмәдәшләренә “стресстан” дип аңлатты. Алай гына булмаган икән шул – бала көтә булып чыкты ул. Шул гына җитмәгән иде! Йортсыз-җирсез, ирсез-нисез, җилкәңдә тау чаклы бурычың өелеп торганда ул бала белән кая барып егылмак кирәк! Күтәренеп, әнисе янына кайтыргамы? Ю-ук! Бер баласын кеше шикелле үстерә алмаганны... Хәер, ул үзе дә аны бусагасыннан да атлатмаячак, әллә нигә бер күрешкәндә дә “ташлап киттең” дип җанын кыршый...
 
“Хәерче тәкәббер” дигән сүз Альмирага бик туры килә – ай-һай, кеше алдында сер бирергә яратмый да инде! Бөтен килеш-килбәте, күз карашларына кадәр “син кем дә, мин кем!” дип кычкырып тора... иде. Бу ят хәбәрдән сыгылды. Үз-үзен кочаклап, сәгатьләр буе караватында утырып тора башлады. Бер көнне бүлмәдәшләре Сәрияне ияртеп кайтты – “дустыңның хәле авыр, килеп күр әле” дигәннәрдер инде. Альмираның күңеле кузгалды. Юатучы кешең булганда үзеңне тагын да жәлләп җибәрәсең бит аны. Сәриянең иңенә башын куеп елады-елады да, түзмәде, бар хәсрәт-борчуларын бер сулышта сөйләп ташлады. Сәрия шаккатып тыңлап утырды. Китәр алдыннан:
 
– Тукта, алай ук бетеренмә әле, – диюдән башканы әйтә алмады. Альмира аны озатырга да чыкмады, юрганын башыннан ук бөркәнеп ятты. Ялгышты, аңа ачылып ташлап, тагын бер кат ялгышты. Байлар кеше хәлен аңлыймыни алар!
 
Дөрес уйламаган икән. Сәрия икенче көнне үк кабат килеп җитте.
 
– Әйдә, тор, үзеңне рәткә китер. Әни чакырды, – диде. Альмираның күзләре шар булды. Ник икән? Мораль укырга булса, кирәге бер тиен...
 
Ни гаҗәп, Рәзилә апасы аны бик җылы кабул итте. Юкса, куллары белән дә, күзләре белән дә ут уйната торган гайяр хатын ул. Бөтен туганнары аның янында биеп кенә йөри кебек. Фәнис белән килеп-китеп йөргән чакларында да Альмира суларга да курка, җайлы-җайсыз сүз ычкындырмагаем дип коты алына иде. Бу юлы әллә ничегрәк, йомшарганрак дип әйтергәме...
 
– Әйдә, утыр әле, акыллым... Бу кайгы бөтенебезнең акылын алды, юньләп күрешкән-сөйләшкән дә юк. Сиңа алай ташлап бетермәскә иде безне. Шатлыкта гына түгел, борчу килгәндә дә бергә булырга кирәк...
 
Альмира үзен бик киеренке тотты. Тик торганда гына кешедән яхшылык күргәне юк аның. “Монда ниндидер подвох бар”, дип уйлады. Тик нинди?
 
– Миңа Сәрия барысын да әйтте. Бик дөрес эшләде – син аңа ачуланма. Кредитларыңны капларга булышырмын. Курыкма, процент алмам, эшли башлагач, түләрсең. Теләсәң, эшле дә итәрмен... – Рәзилә сөйләде дә сөйләде. Альмираның башында томан иде, башта берни дә аңламады. Ничек булыша? Ник булыша? – Ә балаңа тимә. Тап син аны. Нурдидә апаларга да бер юаныч булыр. Бик әйбәт кешеләр алар. Күрсәң, үзең дә ышанырсың...
 
“БЕР УЧ БОРЧАК” әсәреннән өзек:

Үзе белә!..
 
– Әтиең төрмәдә, әниең авыру, ә син оялмыйча трай тибеп йөрисең!
 
Зариф түзеп торып карады, аннары булмады, “псык” итеп елап җибәрде. Әллә авыртудан, әллә гарьләнүдән, әллә куркудан... Беренче сыйныфтагылар: “Сталин”, – дип йөрткән мәктәп директоры аның колагын бик шәп борып тоткан иде шул, сүзен әйтеп бетермичә җибәрмәде.
 
Әти төрмәдә булгач, ник чабып йөрергә ярамый икән соң? Ә авыру әнисе янында шыпырт кына йөри Зариф...
 
Әтисе сугыштан исән-имин кайткан аның. Ул чактагы шатлыкны Зариф бик аз гына хәтерли. Ә тамагы туйганчы ашый башлаганы исеннән бер дә чыкмый. Әтисе кайтканга бит инде ул! Тик ул рәхәт вакытлар күпкә бармады шул. Әтисен тагын алып киттеләр. Әнисе кергән бер кешегә “бер уч бодай өчен” дип елый-елый сөйли иде. Үзе озакламый түшәккә егылды. Күршеләр “кайгыдан” диде. Хөббениса түтиләре әллә нинди үләннәр белән дәвалап карады, өшкерде дә, төчкерде дә...
 
Әтисе кайтканчы бер рәхәт күрмәде инде Зариф. Алай дисәң... Булды аның рәхәт вакытлары. Җырларга яратты ул. Тик мәктәптә түгел – анда аны берәү дә кирәксенмәде. Әнисе авыл кырыендагы әрәмәлеккә чыбык-чабык җыярга җибәргәч җырлый иде. Бөтен әрәмәлек яңгырап тора иде инде, малай үз тавышына үзе шакката иде. Өй стеналарында кара төстәге радиоалгыч асылынып тора, шул көне буе сөйләп тора иде. Ара-тирә җырлар җибәрәләр, һушы китеп тыңлый шуларны Зариф. Сүзләрен дә шуннан отты, онытса, үзеннән чыгарып та җырлады.
 
Бервакыт әрәмәлек кырыеннан узып баручы бер атлы кеше ишетеп алган моны. Зариф үзе сизмәде, тырышып-тырышып “Рамай”ны суза иде. Үзе күңеле белән әллә кайларга китте. Кош булып очып йөрде, шаулы урманнар, зу-ур сулы күлләр өстеннән узгандай булды...
 
– Әй, малай! – дип дәшкән тавышка сискәнеп китте Зариф. Әтисен төрмәгә утыртканнан бирле шулай һәр нәрсәдән куркып китә ул. Тагын ниндидер хәтәр эш булыр дип шикләнә.
 
– Курыкма, апаем, Шәйдулла абзыең мин! Кил әле бире!
 
Зариф чыбыкларын ташлады, әүвәл сәерсенеп карап торды.
 
Абзый арбасыннан сикереп төште дә аңа таба турылап китте.
 
– Бик матур җырлыйсың, кем өйрәтте?
 
Малай җилкәләрен генә сикертте. Кем өйрәтсен инде, үзе белә!
 
– Җырчыларны яратам мин. Әй, үзәкләрем өзелеп тә китә инде!.. Тамагың ачтымы? Мә, капкалап ал!
 
Анысына сәерсенеп тормады малай, тоз сибелгән ипи телеменә ике куллап ябышты. Нишләп шулай гел ашыйсы килеп тора торгандыр инде аның...
 
Икенче тапкырында колхозның ындыр табагы кырыеннан узып барганда күрде ул Шәйдулла абзыйны. Киребеткән кәҗәләрен басу ягыннан алып кайтып килеше иде. Малайны күргәч, абзый кем беләндер сөйләшеп торган җиреннән тукталып калды.
 
– Әй, апаем, син икәнсең! Кил әле, кил, апаларыңны дәртләндер әле эшкә! Аларның да тыңлыйсы килә сине!
 
Зариф “ә” дә, “җә” дә димәде, туктап, аңа аптырап карап тора башлады. Кәҗәсе тартылды, ычкынмакчы булып бәргәләнде.
 
– Менә болай итәбез... – диде Шәйдулла абзый, кәҗәнең бавын Зариф кулыннан алып, баганага бәйләп куйды. – Әйдә, ялындырма! Хезмәт хакың – бер уч борчак!
 
Бер уч борчак... Малай абзыйга күтәрелеп карады. Аның әтисен дә шул бер уч... бер уч бодай өчен алып киткәннәр түгелме соң? Күзләре яшь белән тула башлады...

---
Матбугат.ру
№ --- | 28.08.2016
Матбугат.ру печать

▲ Өскә
Матбугат-инфо
Матбугат.ру
Ватаным Татарстан
Шәһри Казан
Бердәмлек
Рәшит Ваһапов фестивале
Камал театры
Тинчурин театры
Татар дәүләт филармониясе
Ирек мәйданы
Татарстан яшьләре
Кариев театры
Идел
Өмет
Татарстан китап нәшрияты
Милли Музей
Шаян
Татаркино
Ханский дом
Татар телен һәм ТР яшәүче халыклар вәкилләренең<br />туган телләрен саклау, үстерү мәсьәләләре комиссиясе
«Элита»