Күрше абый чирен ничек йоктырырга?

 

Шулхәтле яратып башкара ул эшен, аның яратуы кашы-күзе җимерелеп подъезддан атылып чыгучыларга да күчәдер кебек. Юкса туктап сүз алышмаслар, һич югы дәшми генә тәмәке булса да кабызып, тәмен белеп эшләвен күзәтеп тормаслар иде. Ашыгучыларның тизлеген акрынайта, төмсәләрнең кәефен күтәрә торган урам себерүчене 10 подъездлы йортыбызда һәр­кем белә, олысы-кечесе хөрмәт итә. Чөнки аның тагын бер олы миссиясе бар. Ул һәр фатирда ничек яшәп ятканнарын, нинди проблемалар булганын белә, кайчакта ул проблемаларны хәл итәргә булыша да сыман. Ничек булыша? Әллә нәрсә эшләми дә кебек инде. Сорау бирсәң, нибары җавабын үзең беләсең дип әйтә.

 

Икеләнүне җиңәргә әнә шул сүзе җитә. Кешенең кайгысын да, шатлыгын да үзенә якын алганга, бөтенесе күрше абый дип йөртә дә бугай инде аны. Җыештыручы да түгел, исемен дә сирәк кеше әйтә, күрше абый, шуның белән вәссәлам. Күрше абый – кеше сүзен кабул итә, әмма читкә чәчми торган искиткеч кеше ул безнең.

 

Ул бөтен кешегә чәчәк үстерү чирен йоктырды. Ә бит күчен­гәндә сазлык киптереп салынган йортыбыз тирәсе комлык белән кызыл балчыктан гына гыйбарәт иде. Башка ишегалларында тал булса да калкып чыга. Бездә анысы да үсеп китә алмады. Ул вакытта күрше абый урам себерүче булып урнашмаган иде әле. Казан музыка көллиятендә балалайка классын алып бара иде. Ә бер елны балалар саны класс җыярлык булмаган.

 

Абыебызның эш сәгате бик кимегән. Эшкә атнага ике генә тапкыр барасы, калган вакытта нишләргә дип аптырабрак та калган иде бер­мәлне. Ул елны кышын кар күп яуды, йорт идарәсе ничара­дан-бичара өстәмә җыештыручы эзлибез дигән игълан чыгарып кадакларга мәҗбүр булды. Чөнки ишегалды тоташ кар боламыгына әйләнде. Югары белемле музыкант җыештыручы әнә шул елдан барлыкка килде бездә. Үз йортым бит, кеше таныр инде дип тә кыенсынмады, эшнең ертыгы юк дип, көрәк-себеркене кулында бик җиңел уйната башлады. Авылын, балачагын, яшьлеген искә төшереп тәмләп эшләвен аның тавышын тыя төшеп җырлавыннан һәм йорт тирәсен яшеллеккә төрергә алынуыннан шәйләп алдык. Иң әүвәл эскәмия артларында гөлҗимеш, сирень куаклары пәйда булды. Аннан күрше абый яшәгән подъезд түбәсе кыргый виноградка төренде. Соңрак ике сәер агач үсеп китте.

 

Бу сәер агачны текәлеп карамыйча гына каштандыр, мөгаен, дип узып китә идек. Быел агач шаулап чәчәк аткач, алкалар җибәргәч, һәрбер кеше туктап фотога төшерә башлады. Минем дә маңгай күзләре агачның яфрак­лары каштанныкы төсле булмаганын абайлады.

 

– Күрше абый, сәлам, бу агач каштан түгелмени?

– Маньчжурия чикләвеге ул, сеңлем.

– Бездә чикләвек үсә аламыни?

– Ала икән. Әүвәл төшен дачама утырттым. Буй җибәргәч менә монда күчереп утырттым. Тәме белән дә, кыяфәте белән дә әстерхан чикләвеген хәтерләтә.

– Алайса, көзгә берәр чик­ләвеген алып, гөл чүлмәгендә шыттырырга да, авылга алып кайтып утыртырга кирәк әле.

 

– Юк, сеңел, син алай иркә­ләмә әле. Чикләвеген көздән бакчага утыртып калдыр. Шытым­ның кышкы суыкларга чыдамлыгы артсын.

Комлыкта чыр-чу килгән балаларга карап әйткән бу сүзе тагын бер сабак булды. Кулымдагы биш пакетка күзем төшеп, оялып та куйдым. Иркәлибез шул шытымнарыбызны, бөтен эшне үзе­без эшләү ягын карыйбыз. Алай тиз­рәк, җайлырак кебек. Юк икән, иркәләргә ярамый икән. Тормыш кырауларына чыдамлыкны алдан кайгыртырга кирәк икән.

 

Башны күтәреп, игътибар бе­лән ишегалдын карарга да вакыт тапмыйбыз, мин боларны каштан дип торам, дим, чик­лә­век­ләргә ымлап. Күрше абый елмая, балалар мәйдан­чыгына әй­дәп, әнә анда каштан да буй җи­бәреп килә, алмагачлар матур гына киттеләр, имән­нәр юкә­­ләр белән ярышмакчы була, дип тезеп китә. Хәй­ран калырлык. Кайчан гына сазлык булган җирдә урман агачлары да, экзотик төр­ләре дә үзара ярашып үссен әле! Хәзер кайдан гына үсен­теләр китерсә­ләр дә, утырту эш­лә­рендә күрше абый “командовать” итә. Бик матур килеп чыга аның.

 

Менә шул яшеллеккә төрү чире һәрбер фатирга үтте бит әле. Һәрберебез күрше абый киңәш­ләрен истә тотып, ишегалдына чәчәк утыртабыз, балконнарыбызны бизибез. Ландыш чәчәк­ләре биләмәсе, күгәрчен күзе, ромашкалар түтәле, тагын әллә нинди чәчәкләр үсә бездә. Берсе чәчәк атып бетерә, эстафетаны икенчесе кабул итә, кар ятканчы күзне чәчәкләр, яшеллек иркәли.

 

Ә күрше абый аларга су сибә, туп тибеп арып киткән малайларны да үзе артыннан ияртә. Рәхәт. Миңа калса, кешеләр ике төргә бүленә. Берсе, нинди генә хәлдә калса да, кулына эш таба, барыбер тик тормый, тәмен белеп яши. Икенчеләре, юк нәрсәне сәбәп итеп, үзләренең дә, якын­нарының да тормышын ямьсезли. Авылда юкка ызгышып эшен­нән киткән, еллар буе эшләмичә ятып эчүгә сабышкан ир затлары бар бездә. Андыйларга күрше абый чирен ничек йоктырырга икән?