Татар романы нинди була? (“Зөләйха күзләрен ача” турында)

Авторы татар, каһарманнары, нигездә, шулай ук татар, роман татарныкы булсын өчен тагын ни җитми икән соң? Татар телендә язылмавы җитмиме? Сөйләүләренчә, инде татарчага тәрҗемә ителеп беткән, китап булып чыгачак диләр, алайса, бәлки ул хәзер татар романы буладыр? Кызык башваткыч, әйеме, уйлаган саен буталдыра.

 

Телетапшыруга Татарстан китап нәшриятыннан килгән сеңел бу әсәрнең китап булып чыгачагын, ничектер, читенсенеп кенә белдергәндәй тоелды. Басылса соң, нәрсәсе шулкадәр начар моның? Аны бастыруга бюджет акчасы да тотылмаячак икән. “Романны татарчага тәрҗемә итәргә кем заказ биргән, без ул кешене белергә тиеш” диебрәк тә кайдадыр язып чыкты бер кайнар башыбыз. Әйтерсең, Гитлер китабын тәрҗемә итеп чыгару хакында сүз бара. Кайвакыт бигрәк ипсезләнәбез инде, дошман юк җирдән дошман тапмакчыбыз. Соң, популяр әсәрне тиз арада бастырып һәм сатып бераз акча эшләү мөмкинлегеннән файдаланмасалар, нәшрияттагылардан үзебез үк көләр идек түгелме? Китапның татарлар арасында үтә күп сатылу ихтималы гына бәхәслерәк менә. Бәлки аны, булгач-булгач, “чынлабрак” тәрҗемә итәргәдер?

 

Мисал өчен, Зөләйханы Зояга әйләндерәсең (Зоя Космодемьянская бар бит), Мортазаны Михаил итәсең (Михайло Ломоносовны хәтерләтсен әйдә), Тигәнәк Мансурга да рус исеме кушасың, Упыриха Кабаниха булсын (рус әдәбиятында андый исем бар да инде), Игнатовны, әйтик, Шәфәгатов дип тәрҗемәлисең (руслар татар исемнәрен үзләренчәгә тәрҗемә иттерергә яраталар бит). Шундый вариантка авторның һәм урыс укучысының реакциясенә карап, романның миллиме, милли булса, кайсы милләтнеке икәнен, ул махсус төстә татарны каралту өчен язылганмы, әллә шулай уйлаучылар каты ялгышамы икәнен дә аңлар идек. Юк-юк та, кызыксындыра бит.