Ике Рөстәм дә бер уйда

Татарстан һәм Башкортстан кебек төбәкләр өчен нефть-газ-химия комплексы икътисадның төп нигезе булып тора. 2-4 сентябрь көннәрендә Казанда узган нефть-газ-химия форумының ачылыш тантанасында Татарстан Президенты вазыйфаларын вакытлыча башкаручы Рөстәм Миңнеханов шулай дип белдерде.

Әйтергә кирәк, бүген әлеге тармак, ике күрше респуб­лика­ның гына түгел, бөтен Россиянең икътисадын тәэмин итүче төп тармакларның берсе. Шуңа булса кирәк, Татарстанда узучы бу форумга игътибар ел саен зур була. Егерме икенче тапкыр уздырылучы быелгы чарада да, Россия төбәкләреннән тыш, Кытай, Дания, АКШ, Польша, Чехия, Германия, Австрия, Белоруссия һәм Һиндстаннан 200ләп компания вәкилләре катнаша. Форум кысаларында геологик тикшеренү һәм углеводородлар чыгару, нефть-газ-химия комплексы үсе­ше, сә­нәгый һәм экологик куркынычсызлык мәсьәләләренә багышланган конференция, “тү­гәрәк өс­тәл”, семинарлар үтәчәк. Катнашучылар игътибарына күп­санлы күргәзмәләр дә тәкъдим ителәчәк.

Соңгылары белән форумның ачылыш тантанасында ике рес­публика башлыгы да танышты. Башкортстан башлыгы Рөстәм Хәмитов белән Рөстәм Миңне­хановның игътибарын аеруча газ ягулыгында эшләүче авто­мобильләр җәлеп итте. Әлеге төр машиналарны шәхси максатларда гына түгел, хезмәт урын­нарында да уңышлы гына кулланып булыр иде, дип фикер­ләште алар үзара.

Ачылыш тантанасында Рөс­тәм Миңнеханов әлеге форумда тәкъдим ителгән яңа техноло­гияләр һәм хәл ителгән мәсь­ә­ләләрнең илнең нефть һәм нефть-газ-химия сәнәгате өчен бик әһәмиятле булуын искәртте.

“Биредәге күргәзмә һәм шушы сентябрь Татарстан белән Башкортстан предприятие­ләре­нең ур­так куәтле эшенең башы булыр дип ышанам”, – диде ул үз чыгышында. Форумда Башкортс­тан­ның 40лап эре нефть оешмасы вә­килләре дә катнашуын исәпкә алсаң, бу ышанычның аклануына өмет бар, билгеле. “Без бергәләп эшләргә тиеш. Татарстан һәм Башкортстан – Россия нефть-газ-химия комплек­сының таркалмас өлеш­ләре. Эшләп җиткермәгән урыннарда элемтәләрне торгызачакбыз, тотрыклы һәм яхшы элем­тәләр урнашкан өлешен исә тагын да үстерәчәкбез. Ә бүген Татарстандагы фән һәм предприятиеләр үзләрендә эшли, безнекеләр – үзен­дә. Бергә эшләсәк, базарны ике тапкыр киңәйтә, уртак продукцияне тәкъдим итә алыр идек. Әлегә менә шундый хезмәттәшлек җит­ми”, – дип белдерде Рөстәм Хәмитов.

Соңгы биш елда Татарстан икътисадның бик күп юнәлеш­ләре буенча, шул исәптән нефть һәм нефть-газ-химия өлкәсендә дә үзен көчле төбәк буларак танытты. Бүген Республика башлыгы җи­тәкчелегендә нефть оешмаларында яңа эш урыннары булдырырга ярдәм итүче күп­санлы программалар тормышка ашырыла. Рөс­тәм Миңнеханов республиканың нефть тармагына иң яхшы чит ил инвесторлары белән алдынгы технологияләр җәлеп итүгә дә зур игътибар бирә. Бу исә, үз чиратында, Татарстан предприятиеләренә үсү өчен шартлар тудыра.

Рөстәм Миңнеханов респуб­ли­каның нефть тармагы килә­чәген ябышкак һәм сланец нефтьтә күрә. “Традицион булмаган углеводород чыганакларын эзләү һәм табу үзенчәлекләре” дип исемләнгән халыкара фәнни-гамәли конфе­рен­циядә ул аларны “Татарстанда нефть табуны алга таба да үсте­рергә ярдәм итәчәк төп ресурслар” дип атады. Республика башлыгы сүз­ләренә караганда, бүген Татарс­танның геолог һәм нефтьче­лә­ренә зур бурыч йөк­ләнгән. Алар республика нефть тар­магын алдагы 30-50 ел дәва­мында да көн­дәшлеккә сә­ләт­ле итә торган яңа тех­но­ло­гияләр эшләр­гә, тәҗрибә тупларга тиеш.

”Бүген Россиядә нефтьнең төп чыганакларында табышның кимүе күзәтелә. Калган запас­ларның сыйфаты да начарлана. Әлеге проблема исә Көнчыгыш Себернең яңа районнарында, Арктик шельфта чимал базасын үстерү юлларын эзләргә мәҗбүр итә. Моның өчен инфраструктура белән тәэмин итү юнәлешендә шактый көч куярга кирәк булачак, яңа инвестицияләр дә таләп ителә”, – ди Рөстәм Миң­неханов.

Республика башлыгы Татарстан нефтьчеләренең, ил сәнә­гатендә беренчеләрдән булып, авыр чыгарыла торган запаслар булган җир ятмаларын үзләштерү проблемасы белән очрашуын да искә төшерде. Бүген республикада мондый запаслар барлык табыш­ның 75 процентын тәшкил итә. Галимнәр исә 2030 елга бу күр­сәткеч 90 процентка җитәчәк, дип фаразлый.