Уенчык мылтык җинаятьче тәрбиялиме?

 

– Өч яшендә әле бала үзенең нинди уенчык белән уйнавын тиешенчә аңлап бетерми. Мылтыкмы ул, әллә инде машинамы – бала аны фәкать уенчык итеп кенә кабул итә. Бу чорда әле ба­ла­ның дөньяны кабул итү дә­рәҗәсе тиешенчә формалашып бетмәгән була. Уенчык мылтыктан атканда да ул аны кемгәдер начарлык эшлим, авырлык китерәм дигән уй белән эшләми – кулына уенчыгын ала да ата. 14 яшьлек бала турында сүз барганда, ул моны ниндидер явыз ният белән эшләгәндер дип шик­ләнергә була әле. Компьютердагы атышлы уенна­р­ның зыяны бик зур. Сәгать­ләр буе компьютер каршында кем­гәдер атып, кемнедер яралап утырган баланың психикасында тайпылышлар булмый калмый. Ә менә гади генә уенчык мылтыкның бер­нинди зыяны да юк.

 

 

– Минем улым машиналар белән уйнарга ярата. Машина моделе чын прототибына күбрәк охшаган саен, ул аны ярата төшә. Ин­глиз­ләрдә, бала тәрбияләп, вакытыгызны бушка уздырмагыз, алар барыбер сезгә охшаячак, шуңа иң элек үзегезне тәрбияләгез, дигән әйтем бар. Уенчыкларга карата күп­тән ниндидер үзгәреш­ләр кирәк иде. Кибет киш­тәләрен әллә нинди куркыныч хә­шәрәт геройлар бас­кан. Мыл­тыкларны үзгәртеп кенә яхшы нәтиҗә булыр дип уйламыйм. Әмма балалар тәр­бияләүне медиа-тирә­лектән алып кибет киштә­ләренә кадәр җыештырудан башларга кирәк.

 

– Мылтык белән уйнаудан гына җинаятьче булып үсәләрме икән?! Бәлки, ки­ресенчә, балачагында уенчыклардан мәхрүм ителгән­нәрнең психикасы дөрес формалашмыйдыр? Аннан мылтык, пистолетны җина­ять­челәр генә түгел, полиция, солдат, хәрбиләр дә куллана. Үзебез дә – мылтык тотып уйнап үскән малайлар! Бер дә җинаять кылу теләге туганы юк. Малаймы, яшүс­мерме ул, ир-егетме – барысына да корал җене кагылгандыр инде. Улларыма килгәндә, алар, әлбәттә, пистолет, мылтык белән уйнарга ярата. Полиция хезмәт­кә­ре булып, бер-берсен куып йөриләр йә миңа килеп, документ тикшергән булалар. Тик бер кагыйдә бар. Коралны кешегә төзәргә ярамый! Бу хакта гел аңлатулар үт­кәрәм. Компьютерда атыш­лы, канлы уеннар уйнауны тыям, бездә моңа рөхсәт юк. Мылтык белән уйнаудан тыш улларым лего җыярга да ярата.

 

– Уенчык мылтык бала психологиясенә тискәре йогынты ясый дип кистереп кенә әйтеп булмый. Бу мәсьәләнең ике ягы бар. Мылтык белән атып та, сакланып та уйнап була бит. Кечкенә чагында улымның уенчык мылтыклары бик күп иде. Аларның берсен дә үзебез алмадык, бүләк итеп бирделәр. Тик баланың аларга электән үк исе китмәде. Бер яшеннән бирле конструкторлар җыеп уйный иде ул. Эре детальле легодан башлаган идек, соңрак вак детальлесенә күчтек. Бу мавыгуы мәктәпкә кергәч тә дәвам итте. Бүген ул мәк­тәптәге лего җыю түгә­рәгенә йөри.