06.02.2015 Җәмгыять

70 ел элек булган аулак өй

ТНВдан “Аулак өй” тапшыруын караганда 70 ел элек булган аулак өй искә төште. Сугыш туктаган ел иде. Көз көне. Дус кызым Асиянең әнисе башка авылга кунакка киткән. 13 яшьлек Асия мине, 11 яшьлек кызны, әнидән сорап, үзләренә кунарга алып китте. Ул әнисе белән генә яши, әтисе сугышта үлеп калган. Үсмер кызлар аның әнисеннән аулак өй ясарга рөхсәт алып калганнар.

15-17 яшьлек шул кызлар кабакка арпа ярмасы кушып, бәлеш пешерделәр. Кич җиткәч, аулак өйгә аларның егетләре – яңа гына мыек чыга башлаган үсмерләр килде. Уен, җыр-бию, күңел ачу башланды. Без Асия белән сәке түренә менеп утырып, кызык карыйбыз. Мине дә уенга тарттылар, җырлаттылар, биеттеләр. Малай-егетләр арасында гармунчы да бар, билгеле (без яшь чакта гармун уйнарга өйрәнүче егетләр күп иде, хәзер генә ул гитара дип аталган, фанер кисәгенә кыллар тезелгән нәрсәне чиртәләр). Уеннан туктап, бәлеш ашарга утырдылар, ишек бикле. Ишегалдын, капка төбен малайлар сырып алган (ул чакта “оя” саен 6-7 бала бит), өйгә керергә телиләр, әмма аларга керергә рөхсәт юк, билгеле.

Бәлеш ашалып беткәч, урамда малайлар тавышы тынды һәм хуҗа кызы Асия, ни булды икән дип, ишегалдына чыгып китте. Аннан кычкырып елап килеп керде. Карасак, малайлар нәзегрәк бүрәнәләрдән тезеп ясалган өйалдын сүтеп, урам буйлап тезеп киткәннәр, түбәсе генә калган. Егетләр: “Елама, Асия, төзеп куябыз аны”, – дип, чыгып киттеләр. Кызларга чыкмаска куштылар. Бераздан өйалды үз урынына “килеп утырган” иде. Егетләр теге малайларны тотып, үзләреннән үк төзеттергәннәр һәм бүтән андый шуклык эшләмәскә ант иттергәннәр икән. Уен-көлке аннан соң да дәвам итте әле. Төнге унбердә таралдылар – “норма” шулай куелган иде.

Элекке аулак өйләр бик кызык, күңелле була, анда йөзек салыш, күзне бәйләп, кешене кулыннан тану, йолдыз санарга чыгу, төрле җыр-бию оештырыла иде. Яшьләр шул рәвешле күңел ачып, авыр тормышларын җиңеләйткәннәрдер инде. Кызларның да, егетләрнең дә аякларында чабата, күбесенең күлмәкләре ямаулы һәм моңа берсенең дә исе китми, чөнки барысы да бер чама иде...

Ул вакыттагы теге шук малайларга хәзер 80-85 яшьләр тирәсе инде. Кайберләре бәлки исәндер, хатым басылып чыкса, искә алып көләрләр. Аулак өйдәге бу хәл элекке Тәкәнеш районы, Алгай авылында булды.

Әлфия ХӘБИБУЛЛИНА
Татарстан яшьләре
№ 1 |