“Көнче күбәләк”нең канаты көя

Сиксәненче елларда “Казан” шифаханәсендә утыз биш яшьләр тирәсендәге Наилә исемле сөйкемле генә ханым белән бер бүлмәдә ял иткән идек. Аның елый-елый сөйләгән сүзләре хәтеремнән һич җуелмый.

– Инженер-химик мин, фәнни-тикшеренү институтында эшлим, – дип сүз башлаган иде ул. – Ил буйлап командировкаларга йөрергә туры килә. Башкала үзәгендәге өч бүлмәле фатирыбызны минем эштән бирделәр, хезмәт хакым да ярыйсы, тормыш алып барырга җитә. Ирем, ике улым бар. Ирем Мәсхүт беренче һәм бердәнбер мәхәббәтем иде, бер вузда укыдык, соңгы курста өйләнештек. Инициативасызлыгы, битараф-үшәнлеге сәбәпле, ул эшендә югары баскычка күтәрелә алмады. Ә салырга ярата, шуңа бер урында озак тотмыйлар үзен. Аңа минем өйдә тормавым, чегән кебек шәһәрдән-шәһәргә йөрүем ошамый, юкка көнләшеп үзәгемә үтә. Минем яраткан, акчалы эшемне, үземне хөрмәт иткән коллективны алыштырасым килми. Ни дисәң дә, тормыш йөген үзем җигелеп тартып барам бит. Мәсхүткә ике дөнья бер морҗа, аңа эчәргә, тәмле ашарга, туйганчы йокларга булсын. Мәктәптә укучы ике улымны әтиләре белән калдырып юлга чыгып киткәч тә, гаиләм өчен ут йотам: “Тамаклары ач түгелме, авырмыйлармы, мин биреп калдырган акчаны тәртипләп тоталармы, әтиләре исереп кайтып, газны яки суны ачык калдырмады микән?” – дип борчылам. Кайсы шәһәргә килеп төшсәм дә, өйгә чылтыратып, хәлләрен белергә тырышам (ул чакта кәрәзле телефоннар юк иде әле – авт.) Ерак юллар урап, арып-талып, бүләк-күчтәнәчләр төяп, якыннарымны ихластан сагынып, күңелем тулы сөю хисе белән өйгә ашкынып кайтып керәм. Бусагадан атлауга, балаларым кочагыма сарыла, берсен-берсе бүлдерә-бүлдерә, мәктәптәге, өйдәге яңалыклар турында сөйли башлыйлар. Ә ирем, мәсхәрәле елмаеп, теш арасыннан: “Ну, нихәл? Күңелле ял иттеңме? Миннән шәбрәк партнер таптыңмы? Аннан канәгать калдыңмы?” – дигән сүзләрне сытып чыгара. Гел шулай. Нахак бәгырьгә бик каты тия бит ул, яла якканына рәнҗеп, күп яшь түктем. Аңа гына тугрылыклы икәнлегемә ант итүләремнең дә, ул аек чакта әлеге теманы уртага салып сөйләшүләрнең дә файдасы тимәде: ул нахак белән җанымны яралавын гына белде. Шулай итеп, мине соңгы чиккә китереп терәде. Чираттагы командировкадан кайтканда, “Ленинград-Мәскәү” поездына плацкарт вагонга билет булмады, аптырагач, кыйммәт бәягә булса да, купега алырга туры килде. Ә анда һинд киносы актеры Радж Капурга охшаган, үтә дә чибәр, ачык йөзле, тәмле телле, юмарт подполковник белән Мәскәүгә кадәр икәүдән-икәү генә кайтырга туры килде. Ул мине вагон-ресторанга кичке ашка чакырды, каршы килмәдем. Ә аннан соң... иремә үч итеп, үз гомеремдә беренче мәртәбә чит-ят ир куенына кердем. Бу очраклы мәхәббәт уеныннан ләззәт кичермәдем мин. Иремнең даими рәвештә хаксызга рәнҗетүенә түзә алмаганга гына шушы түбәнлеккә барсам да, соңыннан үкенеп бетә алмадым. Кайткач балаларыма туры карарга кыенсындым. Әйтерсең, хыянәтем маңгаема корым белән язылган иде. Бу юлы инде мин иремнең мыскыллы карашыннан элеккечә сыгылып төшмәдем. Аның эчә-эчә тоныкланган күзләренә туп-туры карадым да: “Котлыйм, теләгеңә ирештең!” – дип, күз яшьләремне күрсәтмәскә тырышып, ванна бүлмәсенә кереп киттем. Миңа үз тәнем ят һәм үтә дә пычрак кебек тоелды, кат-кат юындым, әмма гөнаһымны, үкенечле хисләремне су гына агызып китә алмый иде шул инде...