Илназ Баһ: Китап укымаучыларга аптырыйсы юк, Интернет заманы бит (СОРАШТЫРУ)

– Китап укуны мәктәптә укыганда ук яратып бетерми идем. Хәзер күбрәк шигърияткә өстенлек би­рәм. Кибеткә баргач та күпләп шигырь китаплары җыеп кайтам. Аларның иң элек эчтәлегенә, мәгънә­сенә игътибар итәм. Күбе­сенә көй язылып, ул җыр булып, репертуарга да кереп китә. Ә китап укымаучыларга килгәндә, аларның саны артуга аптырыйсы юк. Хә­зер бит Интернет заманасы. Бер яктан караганда, бу – алга китеш. Биредә үзеңә ки­рәкле мәгълүматны да тиз арада табып була. Шәх­сән үзем дә аннан еш файдаланам. Шулай да китап тормышыбыздан төшеп калыр дип уйламыйм. Кәгазьдәге китап бөтенләй башка инде ул. Язылган һәр әсәр дә Интернетка чыгып бармый бит. Шуңа күрә китап уку бетәргә тиешле әйбер түгел.

 

 

– Китап укырга бик яратам. Рус телендәге китаплар озаграк укыла. Театры­бызның яңа режиссеры танылган төрек язучысы Орхан Памукның “Меня зовут Красный” романын сәхнә­ләш­терергә җыена. Соңгы арада шуны уку белән мәшгульмен. Китапларны электрон вариантта укыганым юк, кәгазь китапка өс­тенлек бирәм. Аның бит­ләре кыштырдаган тавыш кына ни тора! Гомумән, китап кулланылыштан беркайчан да төшеп калмас. Чын китап, укучылар аз булса да, сакланыр.

 

 

– Китап укырга яратам. Татарча укыган соңгы китабым Фоат Садриевның “Бәхетсезләр бәхете” романы иде. Шулай ук чит ил язучылары иҗаты белән дә кызыксынам. Әле күптән түгел генә, Холлед Хосей­ниның 2013 елның иң яхшы китап­лары исем­легенә кер­телгән “И эхо летит по горам” китабын укыдым. Хә­зерге вакытта Ремаркның “Гемм” әсә­рен укыйм. Нә­бирә Гый­матдинованың яңа китабын бүләк иткәннәр иде, ул үз чиратын көтеп тора. Мин­нән гел: “Син радиода ничек шулай бер дә төр­тел­мичә, камил итеп сөйли­сең?” – дип сорыйлар. Мин: “Бар хикмәт – китап укуда”, – дип җавап бирәм. Китап­ларны планшеттан укый алмыйм. Аларны “тере” килеш уку уңайлырак та, кү­ңеллерәк тә. Миңа калса, һәр чорның үз язучысы, үз укучысы булыр. Бездә бит яшьләр модага, яңалыкка иярергә ярата. Бәлки, китап укуны модага кертергә ки­рәктер. Бәлки, шуннан соң алар китап укуның нинди күңелле һәм рәхәт, ә иң мөһиме – файдалы шөгыль икәнен аңлар.

 

 

– Хәзерге вакытта Грегори Робертсның “Шантарам” исемле китабын укыйм. Китапны нәкъ менә китап килеш укырга яратам. Аның исе дә килеп торсын, авырлыгы да сизелсен. Кайчак китапханәдә булмаган си­рәк китапларның да кирәге чыга. Аннары ерак юлга чыкканда сумкага авыр китап та саласы килми. Бу вакытларда инде аның планшеттагы электрон вариантына өстенлек бирәм. Статистик мәгълүматлар китап укучыларның саны кими барганын күрсәтсә дә, “китап уку” дигән төшенчә тормышыбыздан бөтенләй үк югалмас, минемчә. Бу оч­ракта рус һәм татар әдә­биятлары зыян күрергә мөмкин әле. Ә менә дөнья әдәбияты әлеге шаукымга бирешмәс. Яшьтәшләрем арасында да китап укучылар бик күп. Алар да кү­бесенчә дөнья әдәбияты әсәрләренә өстенлек бирә.

 

 

– Дөресен генә әйткән­дә, китап укыган юк. Хәзер күп мәгълүмат Интернетта бар бит. Шулай да китап уку тормышыбыздан төшеп калыр дип уйламыйм. Бөтен кеше мин түгел бит. Дусларым арасында да китап укучылар бик күп. Ни генә дисәң дә, китап – белем чишмәсе.