Рафис Корбан: “Сталин булыр идем һәм бу илгә әзрәк тәртип кертер идем”

 

– Язучының тормыш-көнкүрешен кайгырту, социаль яклау белән шөгыльләнү, язучыга иҗат итәр өчен мөмкинлекләр тудыру.

 

 

– Юк. Язучылык ул – Ходай биргән сәләт. Махсус уку йортларында укып, аның төрле теорияләрен өйрәнеп, язучыда образлы фикерләү сәләте булырга тиеш. Шундый шартларга җавап биргән очракта гына аны чын язучы дип атап, Язучылар берлегенә алырга була. “Нәрсәгә кирәк соң ул сезнең союзыгыз?” – дигән кешеләр дә бар. Әдәбиятның, әдәби әсәрнең асылын аңлап бетермәүчеләр шулай ди. Әдәбиятка җитди карарга кирәк.

 

 

– Зифа Кадыйрованың әдәби яктан эшләнмәгән әсәрләр иҗат итүенә эчләре поша. Әдәби нормалар буенча язылмаган алар, гади көндәлек шикелле генә. Әдәби кыйммәте бик түбән ул китапларның.

 

 

– Аның өчен акча кирәк. Бу эшне Президент һәм хөкүмәт ярдәме белән генә эшләп була.

 

 

– Әкият сөйләмә, ахырзаман булмаячак.

 

 

– Юк.

 

 

– Ышанам. Әмма миллион еллар яшәгән җир беркайчан да юкка чыкмаячак.

 

 

– Аны Аллаһы Тәгалә түгел, Мөхәммәд Пәйгамбәр язган.

 

 

– Әкият! Син эшкә килсәң, сине дә алам. Сигез мең сум хезмәт хакына риза булсаң, әлбәттә...

 

 

– Тукай клубына әдәби чаралар уздыручы хезмәткәр кирәк. Атна саен чара үткәрәсең. Секретарь кирәк, шулай ук хезмәт хакы сигез мең тәңкә. Килегез, теләгән кешене чакырам, килүче генә юк. Урам себерүче кирәк – биш мең тәңкә. Һәр көнне эшләргә кирәк, әнә, агачтан яфрак коелып тора. Ә кемне алырга тиеш соң мин? Туганымны алам да эшләтәм инде. Автобус йөртергә шофер юк, чөнки хезмәт хакы 5 мең 500 сум. Киләме кеше? Районнарга йөриме? Эшне ничек оештыра икән бу дип уйлаган кеше юк. Бөтен кеше дә туганын ала. Алдырырга теләмәсәләр, кемнәр бу сүзне сөйли, үзләре килсен дә эшләсен!

 

 

– Була алмадым... “Казан утлары”на Илфак килде. Килер дип уйламаган идем. Күп кенә татар газета-журналларыныкы кебек үк “Казан утлары”ның да хәле авыр бүген. Тиражы да мактанырлык түгел. Очрашуга баралар да: “Мәгез, сезгә “Казан утлары” дип калдырып кайталар.

 

 

– 300дән артык язучыбыз бар, килсәм, һәрберсе 10 кешене журналга яздырырга тиеш дип бурыч куяр идем. 3000ләп укучы була дигән сүз бу. “Союзга ал әле”, – диючеләргә дә шундый ук бурычны куяр идем.

 

 

– Миннән сорамадылар, ник икәнен әйтмәделәр.

 

 

– Булды андый хәл. Курчак театрында әдәби бүлек мөдире булып эшли идем. Анда курчак театры артистлары да катнашты. Ул вакытта “Татарстан хәбәрләре” дигән газета чыга иде. Шул редакция оештырган чара иде ул. Читенсенмим дә, үкенмим дә. Трусикчан йөрүнең ни ояты бар? Хәзер урамда бөтенесе трусикчан йөри. Шорты шул трусик бит инде ул. “Мунча” дигән хикәяне трусикчан килеш укыган идем.

 

 

– Кайтып күрсеннәр, зур түгел: 6га 6 метр. Энекәшнең иске йорт бурасыннан (яңа бура да түгел) ун ел буе шул бер йортны салып ятам.

 

 

– Юк әле. Быел, ниһаять, су кертәм дип торбалар үткәрдем, суын әле кертмәгән. Җәйге йорт. Кышкы йортка әйләндерергә хыялланам, ләкин аның өчен акча күп кирәк.

 

 

– 30 мең сум.

 

 

– Аны эшләтер өчен штат тотарга кирәк, әлегә ул эш тукталып тора. “Рафис үзенең нәшриятына Президенттан акча ала да китап чыгара, баеп, урлап ята”, – дип сөйлиләр. Аны урлап булмый, ул казначейство аркылы керә торган акча. Казначейство акчасының һәр тиене исәптә. Белмәгән кеше генә сөйли, эче поша. Урлый белә торган кеше бар икән, килсен, бергәләп урларбыз.

 

 

– 63 яшьтәге пенсионерны ничек алыйм ди? 8 мең тәңкәгә килсен дә, приемныйда утырсын, яки завклуб булып килсен, эшләтәм. 8 меңгә килмәячәк бит ул! Интернет аша приемныйда утырырга кеше эзләдем. 20-22 яшьлек кызлар референт-секретарь булу өчен 40тан алып 100 мең сумга кадәр акча сорыйлар.

 

 

– Гитлер начар булганмыни? Кем әйтә начар дип? Сталин әйбәт булганмы? Икесе дә бертөсле. Бер-берсе белән килешеп сугыш башлаганнар. Мин Сталин булыр идем һәм бу илгә әзрәк тәртип кертер идем. Югыйсә, илдә бернинди тәртип калмады бит.

 

 

– Аның өчен күп акча кирәк. Депутат булып, нәрсәдер үзгәртеп булыр дип уйлыйсыңмы?

 

* * * 

 

 

– Рафис Корбан ике ел рәис булып эшли. Шул чорда аның белән бер тапкыр да очрашканым юк. Бер кичәдә ул: “Язучылар кичәләргә үзләренең фикерләрен генә әйтергә килә. Мин Нәҗибә апа Сафинаны күздә тотып әйтәм”, – диде. Кем фикерен әйтергә тиеш соң язучы, үз фикере дә булмаса?! Әдәби чараларга чакырганнары, катнаштырганнары юк. Язучылар берлеге язучыларга ай саен 300 сум хәер бирә. Ачтан үлмәсен ди торганнардыр инде. Шуны алырга гына барам.

 

 

– Рафис Корбан рәис буларак бик әйбәт эшли, һәрбер язучының мәнфәгатен кайгырта: иҗатын, матди тормышын бик әйбәт белә. Язучылар берлеге тулы канлы тормыш белән яши. Рафис Корбан – оста нәшир дә, аның “Илһам” китап нәшрияты бар. Ул бик матур китаплар чыгара. Үзен халык бик ярата.