поиск новостей
  • 19.03 "Ләйлә вә Мәҗнүн" Кариев театры, 18:30
  • 19.03 ПРЕМЬЕРА "Флешка, рэп һәм мәхәббәт" Тинчурин театры, 18:30
  • 20.03 "Ут чәчәге" Кариев театры, 13:00
  • 20.03 ПРЕМЬЕРА "Флешка, рэп һәм мәхәббәт" Тинчурин театры, 18:30
  • 21.03 "Анна Ахматова:Вакыт кайтавазы" Кариев театры, 13:00
  • 21.03 "Эх, алмагачлары!" Тинчурин театры, 18:30
  • 22.03 "Корт" Кариев театры, 18:30
  • 22.03 "Ай, былбылым!" Тинчурин театры, 18:30
  • 23.03 "Йосыф" Кариев театры, 18:00
  • 23.03 "Бәхетле көнем" Кариев театры, 13:00
  • 23.03 "Яратам! Бетте-китте!" Тинчурин театры, 17:00
  • 24.03 "Әлифба:Хәрефләр дөньясында" Кариев театры, 13:00
  • 24.03 "Мәдинә" Тинчурин театры, 17:00
  • 26.03 "Мио, минем Мио!" Кариев театры, 18:30
  • 26.03 "Җилкәнсезләр" Тинчурин театры 12:00 һәм 18:30
  • 27.03 "Гөлчәчәк" Кариев театры, 19:00
  • 27.03 "Идегәй" Тинчурин театры, 18:30
  • 28.03 "Ак чәчәкләр кебек..." Кариев театры,18:30
  • 28.03 "Җан Баевич" Тинчурин театры, 18:30
  • 29.03 "Рөстәм маҗаралары" Кариев театры, 13:00
Бүген кемнәр туган
  • 19 Март
  • Татьяна Водопьянова - дәүләт эшлеклесе
  • Камил Гайнуллин - актер
  • Ренат Вәлиуллин - дәүләт эшлеклесе
  • Илшат Вәлиулла - язучы
  • Гөлнур Корбанова - шагыйрә
  • Коттедж төзэргэ кирэк казанда минэм номер 89274905164
  • Баян сатыла. Казан. Тел.:89003238614
  • татар теленең аңлатмалы сүзлеге сатыла, 3 томда, Казан, Татарстан китап нәшрияты, 1981 ел. тел.8 919 647 47 91
  • Казанда оч булмэле фатирнын залына тэртипле кыз эзлим. Бигичев урамы. Риелторсыз 89600347300
  • Исэнмесез! Бенто тортларга hэм капкейкларга заказлар кабул итэм! Казан шэhэре. 89377708700 Динара.
  • Ассаляму алейкум! Казанда, центрга якынрак булган гостинка яисэ булмэ снимать итергэ телим. Риелторсыз. 89872312932 (ватсап)
  • Кому требуется шпаклевка, обои, по городу Казани также Арск обращаться по тел +7 (917) 266-37-64.
  • Яр Чаллыда 2-бүлмәле фатир сатыла:Яңа шәһәр, 30 комплекс. Мәйданы 52 кв.м. Планировкасы әйбәт - распашонка. Җылы, яхшы хәлдә. Хуҗасы сата. Телефон:8-9631571216
  • Хәерле көн! "Салават Купере 2" торак комплексында бөтен унайлыклары булган 2 бүлмәле квартира арендага бирелә. 3 этажда. Өр-яңа ремонт, мебель. "Бәхетле" артында урнашкан. Тәртипле татар гаиләсе эзлибез. Йорт хайваннарсыз. Төп шарт: тәртип, чисталык, вакытында түләү. Риелторларсыз. Элемтәләр өчен телефон: 89534975861
  • Студентлар өчен өстәмә эш. 8-917-880-94-77
Архив
 
28.04.2014 Мәдәният

Җәмилә: “Ялынып йөрисем килми“

Финляндиядә яшәп иҗат итү­че җырчы Җәмиләнең популярлыгы чамадан тыш ташып тормаса да, аны чит илдән килүче, татарча җырлый торган экзотик җырчы итеп кабул итү бар иде. Сәхнәгә чәч­ләрен ике толымга үреп, татар читекләрен киеп чыккан Җәмиләнең “Зәк-Зәк” җырын да күпләр хәтерли. Өч бала әнисе булудан тыш, ул җырларга да, төрле проект, фестивальләрдә дә катнашырга вакыт таба иде. Ә бү­ген ул игътибар үзәгеннән югалды.

“Аерылышу трагедия түгел”

– Җәмилә, сине югалттылар. Берара Казанда зур концертларда катнашып балкып алдың, “Татарстан – Яңа га­сыр”дан, радиолардан җыр­ларыңны куялар иде, ә хәзер юк булдың. Җырчы һөнәреңне ташладыңмы әллә?

– Югалмадым, киресенчә, тулы канлы тормыш белән яшим, өлгер генә. Татарстанда күрен­мәвем миңа бәйле түгелдер, татар эстрадасының үз кагый­дәләре, эшләү тәртибе бар. Радио әле бер куя, әле юк, аларга “куегыз” дип әллә ялынырга ки­рәк, әллә башка нәрсә, аң­ла­мыйм, ләкин минем шалтыратып сөйләшергә вакытым юк. Балачакта радио, телевидениедә бары тик талантлы, мәшһүр кеше­ләрне генә күрсәтәләр дип уйлый идем, ләкин хәзер кире­сенчә кебек. Күп нәрсә танышлык, дуслык аша хәл ителә дип беләм. Җырчылар күбәйгән саен көн­дәшлек арта, шуңа күрә кем ничек булдыра, шулай эш итә, берсен дә гаепләп булмый. Еламаган балага имезлек бирмиләр бир­мәвен, ләкин үземне тәкъдим итеп йөрисем дә килми.

Иҗат белән шөгыльләнүемне дәвам итәм, ләкин хәзер күбрәк фин җырчылары белән эшлим. Уртак проектларыбыз бар. Фин караокесы дигән популяр проект бар, шул бәйгедә хөкемдар мин. Бу конкурста катнашучыларга җыр, сәхнә осталыгы буенча дәресләр уздырам. Әлеге проектта икенче урынны яулаган Дженни Юлитало белән дүрт җыр яздыртабыз, икебез мәш киләбез. Үземнең төркемем бар, репетицияләр уза, концертларга әзерләнәбез. Иҗади процесс дәвам итә.

Моннан тыш үземә яңа һө­нәрләр дә үзләштердем. Визажистлар академиясендә укыдым. 4 ел дәвамында бу өлкәдә осталыгымны чарладым. Клиплар төшергәндә визажист, стилист эшен башкардым. Образлар тудыру бик кызык икән ул! Әлеге вакытта медицина колледжында белем алам. Хатын-кыз өчен бу кирәкле, файдалы һөнәр, чөнки музыка, визажист булып кына дөньяны тартып булмый. Ә мин – реалист, иртәгәсе көнне уйларга кирәк. Үзем өчен генә яшәсәм бер хәл, ләкин мин өч бала анасы да бит әле, алар өчен дә җа­ваплымын.

– Син иреңнән аерылган дигән сүз дөресме? Финляндия татарлары арасында бу гадәттән тыш күренеш кебек...


– Ялган сүз түгел, аерылдым. Ләкин бу турыда әллә ни сөй­ләшәсем килми. Аерылышу бө­тен дөньяга хас күренеш, фин татарлары да искәрмә түгел. Әмма Россиядән килгән килен буларак, миңа мөнәсәбәт башкачарак һәм аерылышу да авыррак булды. Башта кыен иде, хәзер исем китми, ничек бар, шулай кабул итәм. Сабырлык белән барысын да җиңеп була, яралар да төзәлә. Бары тик вакыт кирәк һәм ул арада эш белән үзеңне юатып, алга карап эш итү мөһим.

Финляндия җәмгыятендә “бу – аерылган хатын” дип кимсет­кән яки кызганган мөнәсәбәт юк. Хатыннар да, ирләр дә бер үк хокуктагы кешеләр. Балаларның кем белән каласын, милек мәсьә­ләсен – барысын да үзара килешеп башкардык. Балалар миндә дә, әтиләре белән бергә дә яши. Күп очракта минем белән. Фин­ляндиядә балаларын ялгыз тәр­бияләүчеләргә дәүләт пособие­ләрне кысып түгел, ә мулдан би­рә. Ләкин миңа ул тиеш түгел, Аллага шөкер, керемем җитәрлек.

– Улларыгыз ни белән шө­гыльләнә?


– Өчесе дә егет булып җит­теләр. Олы улым Ти­мергә – 19 яшь, Иреккә – 18, ә кечесе Камил озакламый 16сын тутырачак. Олы­сы мәктәпне тәмам­лап, бүген ар­мия­дә хезмәт итә. Диңгез флотына эләк­те. Биредә баласы армиягә эләгә икән, ата-ана куана, горурлана гына. Диңгез флотына эләгү җи­ңел түгел, кеше физик яктан бик көчле, чыныккан булырга тиеш, бик авыр психологик, интеллектуаль тестлар узып, улым шунда эләкте, үзе дә шунда бик теләде. Ирек эшкуарлар мәк­тәбендә укый. Камил быел сәнгать мәктәбенә барырга ниятли. Бәл­ки, сәеррәк яң­гырар, ләкин өч улым да кече күңелле, талантлы, акыллы, тырыш балалар, аларга карап сок­ланып туя алмыйм. Һәрбер ана өчен үз баласы иң-иң булып тоеладыр, бу шулай булырга тиеш тә.

Европаны тәнкыйтьләүчеләр алдаша

– Европаны әхлаксызлык урыны дип санаучылар җи­тәрлек. Баланы дөрес тәрбия­ләп булмый дигән фикер яши. Европада ата – улны, ул атасын белми, җенси азчылыкны пропагандалау бар дип язалар. Син ни диярсең?

– Россия телевидениесе Европа турында һаман начар сөй­ли. Ә Европа белән куркытучылар үзләре шунда ял итә, балалары белем эсти. Кемне алдыйлар? Мәктәпне алыйк, бездә уку бушка, балаларга китаплардан тыш дәфтәрләр, канцелярия товарлары таратыла, ашау өчен дә акча ата-ана кесәсеннән алынмый. Биредә аларны үзаллы фикерле, эш сөючән, һәр эшкә җа­ваплы караучы шәхесләр итеп тәр­бияләү максаты куела. Мәсәлән, иртәгәсе көнгә нинди эшләр башкарылырга тиешлеге турында план төзү һәм аны үтәргә тырышуны таләп итү бар. Бер көнгә генә түгел, бер атналык, айлык, еллык планнар тө­зергә өйрәтә­ләр. Бу бик мөһим, чөнки бала үз вакытын исәпләргә күнегә, буш вакытын исраф ит­мәскә дә яхшы. Финнар бер көн белән генә яшәми, ул иртәгәсе турында уйлый. Үз проблема­ларыңны үзең хәл итәргә өйрәнү мөһим, ата-ана, калын кесәле бабайның капиталына өмет итеп яту юк. Бу – баланы үзаллы тормышка өй­рәтү.

Балаларны тәрбияләүнең кызык яклары да бар. Мисал өчен, татарда бала әйткәнне аңламый икән, аны селкеп алу, суккалау бар, ә биредә балага бармак белән дә тияргә ярамый. Беренче сыйныфта ук укучыларга остазлары, әгәр әти-әниегез сез­гә сукса, безгә килеп әйтергә тиешсез, дип көн саен тукып тора. Бер очрак гел искә төшә: бер бабайга, күз-колак булып тору өчен, оныкларын алып килгән­нәр. Те­геләре бәйдән ычкынып, мәш килеп йөгерешә, кычкырыша башлый, тыңламыйлар. Бабалары чыбык тотып артларыннан йөр­гән, ялгыш кына берсенә тиеп китеп, тегесенең тәне сыдырылган. Анасы моны күрә һәм нишли? Тоткан да полициягә хәбәр ит­кән, бабайга 3 мең евро штраф чәпәгәннәр.

Россиядә ата-анага баланы аякка бастыруы авыр. Ә монда бала тугач та дәүләт барлык кирәк-яракны сатып алып бирә. Декрет ялы кыска: 3 ай гына, тагын 7 айлык ата-ана ялы дип аталган өлеше бар, бу вакытта эш хакының 70 проценты түләнеп килә. Эшкә чыгасың килми икән, өйдә утырырга ярый, дәүләт ай саен 500 евро түләп бара. Фин­ляндиядә бала өчен пособиене 17 яшькә кадәр түлиләр. Нарасыен балалар бакчасына бир­гән ата-ананың йөрәге дә тыныч, чөнки бер тәрбиячегә 4 бала туры килә, ә Россиядә бер тәрбияче 25 баланы уйнатырга да, ашатырга да тиеш. Баланың интеллектуаль үсеше турында уйлый алмый инде ул, имгәнә күрмәсен дип коты очып тора.

– Син ике дистә ел Фин­ляндиядә яшисең, чит илдә яшәгән кешенең менталитеты үзгәрә. Ничек уйлыйсың: син­дә ничә процент татар, ничә процент фин?


– Минем хисчән темпераментым турында тыштан да, күңелдә дә һәрвакыт тыныч булып кала белгән финнар белән туры килмим дип әйтәләр, ничек яшисең дип аптырыйлар иде. Ләкин биредә үземне чит кеше итеп хис итмим. Финнар белән эш итү авыр түгел. Алар белән бер дулкында яшим. Алар, чыннан да, сабыр, кешене ничек бар, шулай кабул итә белә. Европада, Фин­ляндиядә дә кешене аның кыя­фәтенә, туганлыгына карап бәя­ләмиләр. Кешене эшкә алганда, бизнес алып барганда төп шарт – аның белгечлеге.

Мин биредә инде 22 ел яшим, бервакытта да проблемалар туганы булмады. Телләрен беләм, яратам. Алар да башка итагатьле милләт кешесен яратып кабул итә. Европалыларның күбесенә башка кешенең теле дә, мәдә­нияте дә кызык, бернинди дә кимсетү юк, татарча сөйлә­шәсең икән, сәерсенеп карау юк. Күп­теллелек байлык дип санала, күп телләр белгән кеше – ихтирамга лаек шәхес. Биредә яшәү­челәр кимендә өч-дүрт тел белә һәм бу норма. Алдашмыйм, лә­кин үземне күбрәк фин кешесе итеп хис итәм. Россиядә туып-үскән кеше дә түгелмен кебек. Минемчә, кеше балалары, гаи­ләсе яшәгән урынны, аңа кешечә караш булган җирне үзенеке дип исәпли.

“Әти белән күрешеп өлгердем”

– Шулай да синең туган якларың барыбер Россиядә. Әни-әтисез үскән кеше булсаң да, үзең әни булгач, әтиеңне эзләп таптың. Туган яклардагы кешеләрең белән арала­шасыңмы?


– Әтине таптым, ләкин ул ярты елдан үлеп китте. Үләр алдыннан аны табуыма, күрешүемә бик шатмын. Аңа бернинди дә үпкәм юк. Мине кызлыкка алып үстер­гән Хөршидә апа, аның кызы Гүзәл белән Интернет аша аралашабыз. Удмуртиягә барырга исәп бар, анда абыемның, бабамның каберләре бар, аларны зиярәт итеп кайтасым килә.

– Син кайчак татар эстрадасын көлемсерәп тәнкыйтьли­сең. Аны ишеткән җырчылар­дан Җәмилә үзе эшләп күр­сәтсен дигән сүзләрне дә ише­тергә туры килә.


– Миңа татар эстра­дасының бертөрлелеге ошамый, композиторлар бер төрле яза, аранжировщиклар бер төрле итеп аларны шалт-шолт әвәли, мең дә бер тапкыр кабатланган җыр туа, бер-берсеннән берни белән аерылмаган җырчылар аларны башкара. Радионы яки телевизорны фон итеп кабызыгыз, бер үк хатын яки ир җырлый дигән хис туа. Аерым бер образ юк, үзенчәлекле тавышы булган җырчылар бик аз. Бер Салават булуы җитә, ә аның клоннары инде кызык түгел. Һәр кешенең үз зәвыгы, кем­гә­дер Хәния Фәрхи ошый, кем­гәдер – Зуля Камалова. Кемдер Мәликәне ярата. Сүз уңаеннан, ул – Европа стандартларына туры килә торган җырчыларның берсе, ә кемдер артык тавышы белән дә мактана алмаган, ләкин ихлас Зөлфәт Зинну­ров­ның җырларын үз итә. Аның “Ак барс – чемпион” җырын улларым үлеп ярата.

Берничә тапкыр татар җыр­чы­сын сайлап алып, Финлян­диядәге җыр фестива­лендә катнаштырасым килеп, оештыручыларга тәкъдим итеп карадым. Ләкин финнар “бигрәк озын җыр, җитмәсә, бер-берсенә охшаган” дип кире кага. Татар эстрадасында барысы да бер чүмәләгә өелә, заманга яраклашыр өчен нинди генә кыяфәткә кермиләр, сәхнәгә чыкканда модасын да күрсәтә, бии дә, ятып та, сикереп тә ала, күлмәген дә күтәрә... Мирей Матье гомер-гомергә сәхнәгә кара күлмәктән чыгып җырлый. Кеч­ке­нә гүзәл зат, ә меңәрләгән аудиторияне үзенә каратып тора ала. Дөрес, хәзер гармунга кушылып кына җырлап булмый, каенга сөялеп төшерелгән клиплар инде батмый, заманасы ул түгел. Руслар Көнбатышны кабатлый, ә татарларга үз юлын табарга кирәк, чамадан артык чишенү безнең менталитетка туры килми. Тавышы булмаган саен, кызның итәге кыскара, диләр бит. Бездә дә шул күзәтелә. 


Римма БИКМӨХӘММӘТОВА
Ватаным Татарстан
№ 61 | 25.04.2014
Ватаным Татарстан печать

▲ Өскә
Матбугат-инфо
Матбугат.ру
Ватаным Татарстан
Шәһри Казан
Бердәмлек
Рәшит Ваһапов фестивале
Камал театры
Тинчурин театры
Татар дәүләт филармониясе
Ирек мәйданы
Татарстан яшьләре
Кариев театры
Идел
Өмет
Татарстан китап нәшрияты
Милли Музей
Шаян
Татаркино
Ханский дом
Татар телен һәм ТР яшәүче халыклар вәкилләренең<br />туган телләрен саклау, үстерү мәсьәләләре комиссиясе
«Элита»