поиск новостей
  • 28.03 "Ак чәчәкләр кебек..." Кариев театры,18:30
  • 28.03 "Җан Баевич" Тинчурин театры, 18:30
  • 29.03 "Рөстәм маҗаралары" Кариев театры, 13:00
  • 29.03 "Кияүләр" Тинчурин театры, 18:30
  • 30.03 "Кәҗүл читек" Кариев театры, 11:00
  • 30.03 "Тапшырыл...ган хатлар" Кариев театры, 18:00
  • 30.03 ПРЕМЬЕРА "Флешка, рэп һәм мәхәббәт"Тинчурин театры, 13:00 һәм 17:00
  • 31.03 "Шәй-бу, шай-бу" Кариев театры, 18:00
  • 31.03 "Өч аршын җир" Тинчурин театры, 17:00
  • 02.04 Хан кызы Турандык. Тинчурин театры, 18:30
  • 03.04 Гомер буе сине көтәм. Тинчурин театры, 18:30
  • 04.04 Кияү урлау. Тинчурин театры, 18:30
  • 05.04 Гастрольләр: Тайна замка на холме. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 11:00 һәм 13:00
  • 05.04 Гастрольләр: Ханума. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 18:30
  • 06.04 Гастрольләр: Мастер и Маргарита. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 07.04 Гастрольләр: Мелодия коралловых бус. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 09.04 Җилкәнсезләр. Тинчурин театры, 13:00 һәм 18:30
  • 10.04 Синең хакта… Тинчурин театры, 18:30
  • 11.04 Ядәч! Исемдә! Бер гаилә трагикомедиясе. Тинчурин театры, 18:30
  • 12.04 Флешка, рэп һәм мәхәббәт. Тинчурин театры, 18:30
Бүген кемнәр туган
  • 28 Март
  • Ренат Әюпов - режиссер
  • Фирүзә Җамалетдинова - язучы
  • Артур Поляков - мәдәният хезмәткәре
  • Гиоргий Куприянов - дәүләт эшлеклесе
  • Вил Мәһдиев - көрәшче
  • Никах, юбилей,Туган кон,балалар бэйрэмен,торле кичэлэрне алып барабыз.8-4кэ хэтле шалтыратта аласыз.89393453961
  • Чистаидан иорт сатып Алам чистаинын узенэн 89274905164
  • 1 булмэле фатир моселман гаилэсенэ озак вакытка арендага бирелэ ЖК Салават купере. Собственник ( риелтор тугел!!!)89509488227.
  • Сдается 2-х комнатная квартира по ул. Ф.Амирхана порядочной семье на длительный срок. В квартире есть мебель, рядом остановка, магазины, рынок. Только граждане РФ без животных!!! 8-965-584-66-30 собственник.
  • Продаю листы нержавейки 530х630, толщина 3,5мм, запчасти на УАЗ.тел 89178553159.
  • Коттедж төзэргэ кирэк казанда минэм номер 89274905164
  • Баян сатыла. Казан. Тел.:89003238614
  • татар теленең аңлатмалы сүзлеге сатыла, 3 томда, Казан, Татарстан китап нәшрияты, 1981 ел. тел.8 919 647 47 91
  • Казанда оч булмэле фатирнын залына тэртипле кыз эзлим. Бигичев урамы. Риелторсыз 89600347300
  • Исэнмесез! Бенто тортларга hэм капкейкларга заказлар кабул итэм! Казан шэhэре. 89377708700 Динара.
Архив
 
17.01.2014 Дин

“Түбәтәйсез мулла”

Яңа ел ялларында туганнарны чакырып, Коръән ашы уздырырга җыенабыз. Табынын әзерләрбез: шөкер, бөтен әй­бер мулдан хәзер. Аяклары авырткан туганнарыбыз килә алырмы дип тә борчылмыйбыз – машинабыз бар, бөтене­сен дә өйләреннән барып алырбыз, подъезд ишегенә кадәр кайтарырбыз. Бимаза­лануларымның төп сәбәбе – Коръән укырга бабай таба алмау. Бабайлар юкка чыкты!

Әле күптән түгел үземә дә бер өй ашында булырга туры килде. Коръәнне кем укыячагын хуҗа­лар башта үзләре дә төгәл бел­мәде. Танышларының танышлары кирәкле кеше табылган, ди­деләр. Ләкин мулла дигәннәре чакырган вакытка килеп җитмә­де, үзегез генә башлагыз, соңрак килеп азан әйтеп китәрмен, дип хәбәр җибәрде. Кунаклар арасында иң абруйлы бер әби, эшне үз кулына алып, “Фатыйха”ны сузып җибәрде, бер озын сүрә укыды, кыска сүрәләр белән чараның “рәсми өлеше”н 15-20 минут дигәндә тәмамлады. Шуннан соң өстәлдәге сый-нигъмәтне каплаган ашъяулык алынды. Хуҗабикә, бик канәгать булып, токмачлы ашны тәлинкәләргә бүлгәч кенә, ишектән мулла дигәннәре килеп керде. Моның кыяфәте үк сагайтты.

Ашта өстәл түренә утыра торган бабайлар гадәттә нинди була? Түгәрәк ыспай сакал, кыска итеп яки кырып алдырган чәч, татар түбәтәе, ак күлмәк. Татарның йолалары, фикерләвенә караганда, “ак бабай” шундый булырга тиеш бит!
Безнең ашка килеп кергән кешене исә андый дип тә әйтеп булмый. Озын кара сакалы ярты битен капласа да, аңа күп дигәндә, 35 яшь иде. Түбәтәе дә юк, аның каравы капкач сыман озын кара калын чәче, маңгаен каплап, күз­гә кадәр төшә. “Түбәтәйсез мулла” урысча сөйләде, чөнки татарча начар белә икән.

“Мин соңрак азан әйтермен, ләкин аңа кадәр сезгә бераз вәгазь сөйлим әле”, – диде. Ул намаз укымаучыларны сүкте, җәһәннәм белән куркытты, җәннәт белән кызыктырырга тырышты, без җыелган аш мәҗ­лесләрен “бидгать” дип атады. Ничек кенә тырышып сөйләсә дә, җыелган халыкны аның нотыгы рухландырмады. Ичмасам, “түбә­тәйсез муллабыз” “джин” дип түгел – ә “җен”, “сунна” урынына – “сөннәт”, “нафс” урынына “нә­фес” кебек үзебезчә сүзләрне ятлап килгән булса да, безнең кебек укымаган татарларга күпкә аңлаешлырак булыр иде. Нотык башланганда 5 минутны күрсәт­кән сәгатьнең озын угы 3не узды, аннары “4”не, аннары “5”не, “6”ны... Кемдер алдындагы тә­линкәгә текәлеп карап утырды. Кемдер, йокымсырап, башын ас­ка иде, кемдер бушлыкка те­кәлде. Кыскасы, әби-бабайлар урысча вәгазьне аңламады. Тың­лаучыларның битарафлыгын, үз сүзе үтмәвен күреп, “түбәтәйсез мулла” ярсыды, тагын кыямәт көне белән куркытты. Ләкин бу даирәдә аның үзеннән башка тагын ике кешедә генә хисләр ташыды. Берсе – эчендә бураннар уйнавы йөзенә чыккан хуҗабикә. Аның кыяфәте куркыныч та, кызганыч та иде: тәлинкәләргә бүлеп чыгарылган ашлары инде суынып, өсләрендә майлы элпә ката башлаган, ә иртәдән бирле әзер­ләгән камыр ризыклары, бәлеше мичтән чыгарылган, тастымаллар астында парлана иде. Ху­җабикәнең “ашка кара таракан булып төшкән” бу кеше турында ни уйлавы билгеле. Ни уйлавы аның хәләл җефете, ягъни хуҗа кешегә дә мәгълүм. Бичара ир ишек артында торучы хәләл җе­фетенең авыр сулавын ишет­мәмешкә салышса да, хатынының утлы карашы ишек ярыгы аша ирнең аркасын өтеп, пешереп торды. Кызарып чыккан ир бү­генге чараның ниндидер башка сценарий буенча китүен сизә, ләкин ашны үз эзенә ничек кайтарырга кирәклеген белмичә, хәер өләшергә дигән акчасын тирләгән учына кысып, тик утырырга мәҗбүр иде.

Ниһаять, без, наданнарны, туры юлга бастырасы вәгазь тә­мамланды. Баксаң, “түбәтәйсез мулла”ның нәфел уразасын тоткан көне икән, шуңа күрә ул азан әйтте дә ашлы өйдән чыгып китте. “Нәрсә булды бу?” – дигән сыман кунаклар бер-берсенә карашып калды. Уңышлы уздырган аш турында безнең халык “күңел кушканча узды” дип әйтергә ярата. Бу аш исә алай узмады.

Менә шул ашны искә төшереп утырам да, бабайларыбыз кая юкка чыккан соң, дип уйланам. Бер­ничә ел элек аштан-ашка йөрүче укымышлы абзыйларның тыгыз графикларына керү бик тә мөм­кин иде әле. Алар бик зур кеше булып, машина белән сәгать ничә­дә үзләрен килеп алырга кирәк­леген әйтә, дәфтәрләренә язып куя, син аны алып киләсең, өенә илтәсең – ике як та канәгать. Чөн­ки әлифне таяк дип белмә­гәннәр, ичмасам, бу ашта фарыз һәм сөннәт дигән нәрсәләрне ишетә, Коръән сүзен тыңлый, кулларын күтәреп дога кыла. Акыллы мулла андый кешеләрне тәмуг утлары белән куркытып диннән биздерү­дән курка, шуңа күрә вәгазен уйлап сөйли.

Бу укымышлы бабайлар бүген йә йөрерлек хәлдә түгел, йә инде бакый дөньяга китеп барды (урыннары оҗмахта булсын). “Юньле” муллаларны та­ныш-белешлек белән генә табып була хәзер. Укымышлы абыстайларга кытлык юк анысы. Мәчет­ләр каршындагы курсларга кемнәр­нең йөрүен күзәткәнем бар: кү­бесе – пенсиягә чыккан “сознательный” хатын-кызлар. Ә бит никах укытырга, азан әйтергә, бабайлар ашын уздырырга мулла кирәк. Алар исә – дефицит. Мәчет­тә, җомгада бүген күбрәк яшьләр генә утыра шул. Коръән ашына алдан тикшермичә чакырсаң, әнә шундый “түбәтәйсез мулла”га тап булуың бар.  


Айназ ҖАМАЛИ
Ватаным Татарстан
№ 6 | 17.01.2014
Ватаным Татарстан печать

▲ Өскә
Матбугат-инфо
Матбугат.ру
Ватаным Татарстан
Шәһри Казан
Бердәмлек
Рәшит Ваһапов фестивале
Камал театры
Тинчурин театры
Татар дәүләт филармониясе
Ирек мәйданы
Татарстан яшьләре
Кариев театры
Идел
Өмет
Татарстан китап нәшрияты
Милли Музей
Шаян
Татаркино
Ханский дом
Татар телен һәм ТР яшәүче халыклар вәкилләренең<br />туган телләрен саклау, үстерү мәсьәләләре комиссиясе
«Элита»