КЫЙММӘТЛЕ БАЛАЧАК

Заманында балалар саны җитми дип, ашыга-ашыга балалар бакчаларын ябу, биналарны бүтән оешмаларга бирүнең җимешләрен бүген татыйбыз: балалар туа, ә аларны урнаштырырга бакчалар юк. Чиратларын көтә-көтә, аларның мәктәпкә барыр яшьләре җитә. Баланың теле ачылганда яшьтәшләре белән аралашудан мәхрүм ителеп, ялгызлыкта үсүе, коллективка ияләнмәве бер проблема булса, икенче яктан, эшкә киткәндә аны кем белән калдырырга белмәгән ата-ана кызганыч.

Акчалылар нәнкә яллый. Югары белемле, инглизчә сөйләшә торган... Баланы нәнкегә калдыру – бүген модада. Җәмгыятьтә әле яңа гына гамәлгә кереп баручы тагын бер юнәлеш – хосусый балалар бакчасы. Ел ярым элек Әгерҗедә дә хосусый балалар бакчасы ачылган. Педагогик белемле, башлангыч классаларны укыткан, аннан район мәгариф идарәсендә мәктәпкәчә тәрбия бирү бүлегендә эшләгән Лилия Яппарова ачкан аны.

Балалар бакчасы Лилия ханымның үз өендә үк, Горький урамы, 79 нчы йортта. Ике катлы зур йорт. Капканы ачып керүгә үк чаналар каршы ала. Баскычтан күтәрелеп, өйгә узгач, күзгә ташланган беренче әйбер – балалар чүлмәкләре. Бер, ике, өч, дүрт... – санап бетерә алмадым, икенче бүлмәдән хуҗабикә чыкты. Чишенеп, балалар уйный торган бүлмәгә уздым.  Ятсынып тормыйча, мине шундук балалар уратып алды, кулдагы фотоаппаратны тарткалый башладылар.  Ә иң кечкенәләре – 11 айлык Максимның фотоаппаратка әллә ни исе китмәде, ул миңа үз уенчыгын сузды. 

– Мәгариф идарәсендә эшләгәндә балалар бакчасы җитмәү проблемасы белән якыннан таныштым, – диде Лилия Зөфәровна.  – Бала туа, үсә, ә чираты һаман җитми. Әни кеше эшкә чыга алмый интегә.  Хосусый бакча ачарга кирәк дигән уй керде берзаман башыма. Ачуын ачарсың да, ә баласын кем бирер дип икеләнеп йөргәндә, минем уйларымны ишеткәндәй, ике гаилә, ярым-чынлап, ярым-шаяртып, әллә балаларны сиңа гына калдырыйкмы дип тәкъдим итте. Шуннан китте инде... Ул вакытта балаларын ышандырып калдырган әти-әниләргә рәхмәтем зур.

Мин килгән көнне бакчада 11 бала иде. Исемлек буенча алар күбрәк. Иң кечкенәләре Максимга, әйкәнемчә, 11 ай, иң зур бала 3 яшьлек. Ата-аналар белән төзелгән килешүдә балалар бакчасы иртәнге сигезенче яртыдан кичке алтынчы яртыга кадәр эшли дип язылса да, балаларны инде иртәнге алтыда ук китерә башлыйлар икән. Ял көннәрендә һәм бәйрәмнәрдә карап торырга сораучылар да бар. Төнгегә калдыручылар да җитәрлек.

Баланы монда йөртү өчен бер көнгә түләү – 250 сум. Бу суммага ашау-эчү дә, тәрбия дә, кәгазь, пластилин кебек вак-төяк тә – бөтен нәрсә кергән. “Ата-аналардан алмаш кием ала килүләрен генә сорыйбыз”, – ди тәрбиячеләр. Сүз уңаеннан, биредә хуҗабикәнең үзе белән бергә өч тәрбияче эшли, барысы да педагогик белемле. Хосусый бакчаның уңайлы ягы бар: ата-ана үз теләген курыкмый җиткерә ала. Аны көненә дүрт түгел, биш яки өч тапкыр ашатырга, өч сәгать түгел, ике генә сәгать йоклатырга, урамга алып чыкмаска икән – барысы да аларча була, тәбриячеләр ата-ана кушканча эшли.  Аннан, биредә барысы да өйдәгечә: гөлләр, чәчәкле урын-җир, җылы, рәхәт, якты. Монда балалар яшь буенча төркемнәргә бүлешмәгән. “Барысы да бер төркемгә йөргәч, олылар кечкенәләргә игътибар бирергә кирәклекне аңлый, кечкенәләр олыларны хөрмәтләргә, тыңларга өйрәнә”, – ди Лилия Зөфәровна.

Дөрес, заманча бакчалардан аермалы буларак, монда укытмыйлар. Бүген бит балалар бакчасыннан ук инглиз теле өйрәтү, йөзү сәгатьләре, тагын әллә ниләр китте. Бу бакчаның лицензиясендә әлегә белем бирергә рөхсәт итүче пункт юк. Кызыксынучылар булса, ул рөхсәтне дә алырга җыеналар. Ә хәзергә балалар уйный гына. Аппликацияләр, рәсем ясыйлар, пластилин әвәлиләр. “Утренниклар” да уздыралар. Көз көне “Көзге бал” булган, аннан Яңа ел бәйрәме уздырганнар, Кыш бабай да, Кар кызы да килгән, бүләкләр дә өләшкәннәр.

Лилия ханымның ире, ике баласы бар. Әниләренең өйдә балалар бакчасы ачарга теләк белдерүенә алар каршы килмәгән. Өченче класста укучы кызлары үзе дә шул балалар белән уйнарга ярата икән. Гаилә өйнең беренче катында яши, икенче кат –балаларныкы. Лилия Зөфәровнага шәһәрдә берәр бина сатып алырга яки төзәргә дә тәкдим иткәннәр. “Сүз дә юк, аерым бинада балалар бакчасы ачу – зур эш, әмма чыгымлы... – ди ул. – Бинаны нәни балаларга җайлау өчен күпме акча түгәргә туры киләчәк. Балалар саны артса, ныклап уйларга туры киләчәк, әлбәттә, әлегә өйгә сыябыз”.

Мәскәүдә хосусый балалар бакчалары адым саен, Татарстанда бу әлегә сирәк күренеш. Аның үз уңайлыклары да, тискәре яклары да бар. Балага индивидуаль караш, өй җылылыгы бирү яхшы, әмма моның өчен шактый акча чыгарып салырга туры килә. “Балаларын безгә йөртүче кайбер  әти-әниләрнең хезмәт хакларының күп өлеше шуңа китә, әмма бүтән чаралар юк, – ди Лилия Зөфәровна. – Декрет акчасы 1,5 ел гына түләнә, озаграк утырсаң, эшсез калу куркынычы бар.”

Әйе, яшәгән саен балачак та кыйммәтләнә бара. Әгерҗедә балаларын хосусый бакчага йөртү ата-анага айга 6000 сумга төшсә (шимбә, якшәмбе – ял көннәре), Казанда минем танышларым балаларын шундый бакчага аена 4500 сум түләп йөртәләр, Мәскәү һәм Санкт-Петербургта инде ике еллап элек бер айга түләү бәясе 1000 доллар чамасы иде.