Стипендияне начар укучылар да алачак?

Хәзер “өчле”гә укучы студентлар да стипендия ала башларга мөмкин. Россия Мәгариф һәм фән министрлыгы стипендияләрне сессия нәтиҗәләренә карап кына түгел, ә семестр дәвамында өлгерешне дә исәпкә алып түләргә тәкъдим итте. Казан вузларында исә әлеге башлангычка төрлечә карыйлар.

Россия Мәгариф һәм фән министрлыгы киләсе елдан студентларның өлгерешен яңача бәяләргә, ягъни студентларга куелган билгеләрнең уртача арифметик билгесен исәпләп чыгарырга тәкъдим итә, ә ул бюджет исәбенә укучы студентларның уртача баллыннан ким булмаска тиеш. Уртача балл ай саен стипендиягә дәгъва итү өчен минималь бусага булып торачак. Әлеге башлангычның авторлары фикеренчә, имтиханда начар билге куелган очракта да, студент семестр дәвамында профильле фәннәр буенча яхшы укуы белән үзен аклый алачак. Искәртеп узабыз, 2013 елның октябреннән Россиядә академик стипендиянең минималь күләме аена 1340 сум тәшкил итә һәм бары тик “дүртле” һәм “бишле” билгеләренә укучыларга гына түләнә.

Казан энергетика университетында “өчле”гә укучыларны стипендия белән куандыруга уңай карыйлар.

- Бездә сессияне бер “өчле”гә тәмамлаган студентлар шактый күп. Аңлашыла ки, шул сәбәпле акчадан мәхрүм калу аларны бик рәнҗетә. Әмма ел азагына университетның стипендия фондында файдаланылмаган акчалар кала. Нәтиҗәдә, әлеге акчалар уку алдынгылары арасында бүленә. Ә бит студентларның яртысы бөтенләй стипендиясез яши, - ди КДЭУның укыту-методика идарәсе җитәкчесе Сирена Зарипова.

Аның сүзләренчә, бүгенге көндә университетның көндезге бүлегендә укучы 6000 студентның 48 проценты стипендия ала. Ударникларга ай саен - 1340 сум, “бишле”гә генә укучыларга 5000 сум һәм аннан да күбрәк стипендия түләнә. Фән, спорт һәм мәдәни-иҗтимагый эшчәнлектәге казанышлар өчен исемле, хөкүмәт яки президент стипендияләрен алучыларныкы 20 мең сумнан да артып китә!

Казан аграр университетында бюджет исәбенә белем алучы 1800 студентның 67 проценты стипендиягә көн күрә. Ударникларга академик минимум, “бишле”гә генә укучыларга 50 процент өстәмә каралган (2000 сум). Вузда Россия Мәгариф һәм фән министрлыгының яңа башлангычын ике төрле бәялиләр.

- Бер яктан, студентларны сессия нәтиҗәләре буенча “өчле” чыккан өчен стипендиядән мәхрүм итсәләр, аларда тырышып уку өчен стимул уяныр иде, икенче яктан, стипендия - ач студентка ярдәм итүнең бердәнбер ысулы, - дип фикер йөртә КДАУның укыту-тәрбия эшләре буенча проректоры Булат Җиһаншин.

Н.Җиһанов исемендәге Казан дәүләт консерваториясе җитәкчелеге дә “өчле”гә укучыларга стипендия бирү яклы.

- Әгәр стипендия фондының күләме түләргә мөмкинлек бирә икән, һичшиксез, түләргә кирәк, - ди вуз проректоры Ринат Халитов. – Биредә укуга салкын караучылар турында сүз бармый, әлбәттә, ә төрле сәбәпләр - репетицияләрдә, бәйгеләрдә катнашу сәбәпле, теге яки бу дәресне калдырган студентлар күз уңында тотыла. Бүген бездә бюджет исәбенә укучы 560 студентның 70 проценттан артыгы стипендия ала.

Әйтергә кирәк, дәүләт вузларындагы стипендия фонды федераль акчалардан һәм бюджеттан тыш чыганаклардан формалаштырыла.

- Вузларга стипендияне кемнәргә һәм ничек түләүне үзләренә мөстәкыйль хәл итү хокукын бирү дөрес булыр иде, - дип саный Туполев исемендәге Казан илкүләм тикшеренү техник университетының (КАИ) белем бирү эшчәнлеге буенча проректоры Николай Маливанов. - Чөнки авиация һәм машина төзелеше кебек белгечлекләрдә яхшы билгеләренә генә укуы бик авыр. Андагы “өчле” җиңелрәк фәннәрдән алган ике “бишлегә” тиң. Бу үзенчәлекләрне, кемнең чыннан да стипендиягә лаек икәнлеген вуз үзе генә белә. Моннан тыш, студентларның күпчелеге өчен бүгенге стипендиянең күләме яхшы билгеләренә генә укырга этәргеч бирми. “Бишле”гә генә укучы ун ай белем алган өчен күпме алачак соң? 20 меңгә якын. Андый стипендиягә яшәп буламы? Шуңа күрә студентлар эшләргә мәҗбүр, ә моннан, әлбәттә, укуга зыян килә.

Хәзерге вакытта Туполев исемендәге КИТТУда бюджет исәбенә укучыларның 50 проценты стипендия ала (вузда дәүләт исәбенә 6000 якын студент укый). БДИда йөз балл җыйганнарны үзенә җәлеп итәр өчен, университет быел өстәмә акча тапкан: беренче курс студентларына ай саен 5000 сумга якын стипендия билгеләгән.

Ә менә Казан медицина университетында “өчле”гә укучыларга стипендиягә өметләнәсе дә юк.

- Бездә ректорның катгый карары бар: булачак табиб “өчле” яки “икеле”гә укырга тиеш түгел. Табиб яртылаш кына белгеч була алмый бит. Ул кешеләрнең сәламәтлеге өчен җавап бирә, - дип аңлата КДМУның студентлар профкомы рәисе Павел Зиновьев. - Моннан тыш, безнең вуз Россия Сәламәтлек саклау министрлыгына карый, шуңа күрә Мәгариф һәм фән министрлыгының башлангычы безгә кагылмый.

Хәзерге вакытта күпме студентның стипендия алуын вузда әйтергә теләмәделәр.