Автономия, Конгресс һәм “Туган як”

Нижгар татарларының Региональ милли-мәдәни автономиясе җитәкчелеге инициативасы белән февраль азагында Пильна районының Мочали авылында нижгар татарлары проблемаларына, гомумән, телебезгә, милләтебезгә битараф булмаган якташларыбызның эшлекле очрашуы булып узды.

Әлеге чарада Пильна районыннан Ш.Ә.Нуриманов, З.И.Зайров, Кызыл Октябрь районыннан Х.М.Сөләйманов, Г.А.Хәсәнов, Спас белән Сергачтан Р.Ә.Салихҗанов һәм Р.Р.Идрисов катнаштылар. Нижгар татарларының Региональ милли-мәдәни автономиясеннән аның рәисе Г.С.Закиров үзе һәм урынбасары З.А.Ахмадуллина килгән иделәр. Кызганычка каршы, өлкә татарларының “Туган як” мәдәни үзәгеннән берәү дә булмады. Шулай да рәсми булмаган шартларда инде һәркемне борчыган барча сорауларны уртага салып сөйләшү, фикер алышу үзеннән-үзе килеп чыкты.

Исегездәдер, узган саныбызда гына Кызыл Октябрь районында “Нижгар өлкә татарлары Конгрессы” дип аталган иҗтимагый оешма турында хәбәр иткән идек. Иң беренчедән, өлкә вәкилләре бу оешманың “Конгресс” дип аталуына борчуларын белдерделәр. Аерым, мөстәкыйль барлыкка килгән бу оешма, аларның фикеренчә, автоматик рәвештә өлкә татарларының бердәм булмауларын күрсәтүгә ясалган адым. Шуннан соң яңа оешманың барыкка килүен исбатлап, автономиянең эшчәнлеге тиешенчә авылларга җәелмәвен әйттеләр. Милли районда бер генә милли оешмабызның юклыгы да моңа этәргеч булгандыр.

Өстәл артында утыручылар чыгарып әйтмәсәләр дә, һәрбересенең уй төбендә: “Хәзер инде нижгар татарлары тормышында кайсы оешма баш булыр?” – дигән сорау тынгы бирми ятканы сизелеп торды.

“Хөрмәтле җәмәгать, “бала” үз исеме белән туган икән, аны берни эшләп тә булмый, бары тик безгә хәзер аның киләчәк язмышын гына хәл итәргә кирәк”, - дигән фикер яңгырады.

Бераз бәхәсләшеп утырганнан соң, катнашучылар бу темага март аенда кайтырга булдылар. Ә моңа кадәр без, үз чиратыбызда, “Автономия”нең эшчәнлеге һәм “Конгресс”ның максаты, планнары белән укучыларыбызны таныштырырга тырышырбыз. Беренче карашка, “Конгресс” “Автономия” канаты астында эшләргә риза булды кебек. Ни әйтсәң дә, икенчеләре өлкә хөкүмәтенә якынрак һәм мәркәзебез Казан белән дә элемтәләре нык.

Һәрхәлдә, “Конгресс”ны яклап килүчеләр милли оешмаларыбыз белән дустанә мөнәсәбәтләрдә эшләргә теләкләрен белдерделәр.

Бу өлкәдә әлеге оешма җитәкчеләребез уртак тел табып, халкыбыз ихтыяҗын кайгыртып, бер юнәлештә бердәм булып эшли алырлар дип ышанасы килә. Ә Крыловның “Аккош, кысла һәм чуртан” әкиятендәге хәлгә калып, тарткалашып та, төрткәләшеп торсалар, һичшиксез, монысы милләтебез файдасына булмаячак.

Шул ук җыелышта татарлар компакт яшәгән район вәкилләре, автономия җитәкчеләре 5 мартта БТК Башкарма комитеты Бюросының Сафаҗайдагы күчмә утырышын югары дәрәҗәдә оештыру турында да сөйләштеләр.

Һәм, әйтергә кирәк, 5 мартта Шамил Нуриманов, Хәмзә Камалетдинов һәм Зөфәр Зайров Казан кунакларын тиешлечә каршы алдылар, сый-хөрмәт күрсәт-теләр. Казан делегациясе иң баштан Сафаҗайда “Камалетдинов” фермерчылык хуҗалыгының казылык цехы белән танышты, аннары “Заречное” хуҗалыгының заманча торгызылган һәм эшләп килгән терлекчелек корылмасын карады (фотода). Инде төшке аштан соң Сафаҗайның Киров исемендәге СПК идарәсе бинасында Бюроның күчмә утырышы булды.

Бөтендөнья татар конгрессы Башкарма комитеты үз Бюросының бу утырышын безнең өлкәбездә уздырырга хәл иткән икән, димәк, автономия турында да, утырыш узачак Пильна районы татар хуҗалыклары турында да Бөтендөнья татар конгрессы югары фикердә. Ә бу инде барча нижгар татарлары өчен дә горурлык һәм зур җаваплылык. Һәм мондый чакта безнең бердәм булуыбыз, кирәк чакта амбицияләребезне читкә куеп, бер юнәлештә эшли алуыбызны күрсәтү дә урынлы һәм зарури. Бу күчмә утырыш турында киләсе саннарыбызда аерым һәм тулырак тукталырбыз.

Ә хәзер тагын шуны гына әйтә алабыз. 15еннән 18 мартка кадәр Казанда II Бөтенроссия татар авыллары эшмәкәрләре җыены була. Безнең өлкәдән әлеге җыенда 19 эшкуар һәм авыл хуҗалыгы предприятиеләре җитәкчеләре катнашыр. Алар белән киләсе санда таныштырырбыз.