поиск новостей
  • 29.03 "Рөстәм маҗаралары" Кариев театры, 13:00
  • 29.03 "Кияүләр" Тинчурин театры, 18:30
  • 30.03 "Кәҗүл читек" Кариев театры, 11:00
  • 30.03 "Тапшырыл...ган хатлар" Кариев театры, 18:00
  • 30.03 ПРЕМЬЕРА "Флешка, рэп һәм мәхәббәт"Тинчурин театры, 13:00 һәм 17:00
  • 31.03 "Шәй-бу, шай-бу" Кариев театры, 18:00
  • 31.03 "Өч аршын җир" Тинчурин театры, 17:00
  • 02.04 Хан кызы Турандык. Тинчурин театры, 18:30
  • 03.04 Гомер буе сине көтәм. Тинчурин театры, 18:30
  • 04.04 Кияү урлау. Тинчурин театры, 18:30
  • 05.04 Гастрольләр: Тайна замка на холме. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 11:00 һәм 13:00
  • 05.04 Гастрольләр: Ханума. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 18:30
  • 06.04 Гастрольләр: Мастер и Маргарита. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 07.04 Гастрольләр: Мелодия коралловых бус. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 09.04 Җилкәнсезләр. Тинчурин театры, 13:00 һәм 18:30
  • 10.04 Синең хакта… Тинчурин театры, 18:30
  • 11.04 Ядәч! Исемдә! Бер гаилә трагикомедиясе. Тинчурин театры, 18:30
  • 12.04 Флешка, рэп һәм мәхәббәт. Тинчурин театры, 18:30
  • 13.04 Яратам! Бетте-китте! Тинчурин театры, 17:00
  • 14.04 Полиционер. Тинчурин театры, 17:00
Бүген кемнәр туган
  • 29 Март
  • Шәкүр - җырчы
  • Рөстәм Абязов - дирижер
  • Илфат Фәйзрахманов - журналист
  • Мөхәммәт Сабиров (1932-2015) - дәүләт эшлеклесе
  • Айгөл Хәйри - җырчы
  • Ринат Хәйретдинов - көрәшче
  • Никах, юбилей,Туган кон,балалар бэйрэмен,торле кичэлэрне алып барабыз.8-4кэ хэтле шалтыратта аласыз.89393453961
  • Чистаидан иорт сатып Алам чистаинын узенэн 89274905164
  • 1 булмэле фатир моселман гаилэсенэ озак вакытка арендага бирелэ ЖК Салават купере. Собственник ( риелтор тугел!!!)89509488227.
  • Сдается 2-х комнатная квартира по ул. Ф.Амирхана порядочной семье на длительный срок. В квартире есть мебель, рядом остановка, магазины, рынок. Только граждане РФ без животных!!! 8-965-584-66-30 собственник.
  • Продаю листы нержавейки 530х630, толщина 3,5мм, запчасти на УАЗ.тел 89178553159.
  • Коттедж төзэргэ кирэк казанда минэм номер 89274905164
  • Баян сатыла. Казан. Тел.:89003238614
  • татар теленең аңлатмалы сүзлеге сатыла, 3 томда, Казан, Татарстан китап нәшрияты, 1981 ел. тел.8 919 647 47 91
  • Казанда оч булмэле фатирнын залына тэртипле кыз эзлим. Бигичев урамы. Риелторсыз 89600347300
  • Исэнмесез! Бенто тортларга hэм капкейкларга заказлар кабул итэм! Казан шэhэре. 89377708700 Динара.
Архив
 
12.02.2013 Дин

Хатын-кызга сәлам бирмәү – мөселманлык билгесеме?

Илебездә үзгәреш җилләре исә башлап, дин иреге кайтарылгач, шатлыгым чиксез иде. Үзем мәчеткә йөрергә кыймасам да, ниһаять, арабызда иманлы, мәрхәмәтле бәндәләр пәйда булыр дип сөендем.

Икенче зур сөенечем – үлсәм, мине дә кешечә тәр­бия­ләп озатучы, рухыма дога кылучы рәхмәтле бәндә табылмый калмас дигән өметем иде. Хаксызга рәнҗетелеп, зур сынаулар аша узып, исән калганнан соң, кыюсызлыгымны җиңеп, изге урында теләктәшлек, җан җәрәхәтлә­ремә шифа табарга өметләнеп мәчеткә юл алдым, мәдрәсәдә укый башладым. Бервакыт авыллардан җыелышка дип килгән муллаларга чәй эчертү өчен табын әзерләп йөрибез. Бүлмәгә элек мин укыткан авылда клуб мөдире булып эшләгән, бергәләп концерт-спектакльләр куйган, кичәләр оештырган ир килеп керде. Сөенеп аңа сәлам бирдем, әмма ул дәшмәде. Ниндидер сәер җанварга караган шикелле күзләрен зур ачып ми­ңа текәлеп озак кына карап торганнан соң, кинәт арты белән борылып басты. Миңа бик уңайсыз булып китте. Бу кеше мине түбәнсетәме, әллә авырудан соң шундый коточкыч кыяфәткә кердемме икән, дип кимсенеп тә куйдым.

Җыелыш башланды. Ачык ишек аша эчтәге бүлмәдә ни сөйләгәннәре безгә дә ишете­лә. Бер мулла гаярьләнеп хисап тота: “Авылда фәлән хатын миңа сәлам биргән иде, алмадым сәламен!” Минем өчен тагын бер яңалык ачылды – сәламемне алмауда кыя­фәтемнән бигрәк хатын-кыз булуым гаепле икән бит! Без яшьрәк чакта халык арасында йөргән: “Исереккә сәлам бир­мә, биргән сәламен алма!” – дигән гыйбарә хәзер менә ниндигә әверелгән икән. Ни хикмәт, мәдрәсә шәкертенә әверелгәч, хәтта туганнан туган энем дә миңа сәлам бирми башлады. Сәбәбе менә нидә икән.

Мәчет яны мәдрәсәсендә укып имтихан тотканнан соң, алга таба да укыйсыбыз килде. Укырга керү нияте белән югары мәдрәсәгә бардык. Кабул итү, уку шартлары турында сорашабыз. Бер соравыбызга сәркатип ханым җавап бирергә алынмады. Менә бу әфәнде – өлкәнебез, дип соравыбызны янәшә өстәл артында утырган иргә юллады. Без күтәрелеп карауга, ул торып безгә аркасы белән борылып басты. Без – советча тәрбия алган, югары белемле, гомер буе диярлек балалар укыткан инде өлкән яшьтәге ике хатын кеше белән күзгә-күз карашып сөйләшергә кү­неккән. Бу әфәнденең арт шә­рифләренә мөрәҗәгать итәр­гәме, әллә аның безгә йөзе белән борылганын көтәргә­ме? Әфәнде борылмады. Эш белән дә мәшгуль түгел. Без башта бер-беребезгә, аннан сәркатип ханымга карап алдык та сүзсез генә борылып чыгып киттек. Уку теләге инде сүнгән иде. Кайтып, Коръән укуны булса да тыңларбыз дип, кабат мәчет мәдрәсәсенә юнәлдек.

Шөкер, хәзер дини мәгъ­лүмат алу өчен мөмкинлекләр зур. Бер-бер артлы китаплар чыгып кына тора. Күңелне борчыган мәсьәләләрне ачык­лау, сорауларыма җавап табу өмете белән шул китапларга ябырылдым. Әмма сорауларга җавап табылмады, укыган саен адаша гына бардым. Бер автор бер төрле әйтсә, икенчесе аңа капма-каршы фи­кердә. Һәркайсы үз фикерен ышанычлы дәлилләр бе­лән исбатлый сыман. Дин юлына яңа аяк баскан, башлангыч дөрес дини тәрбиясе, гыйлеме булмаган кеше бу мәгъ­лүматлар арасында адашып, югалып кала. Табигый, нәр­сәнең – яхшы, нәрсәнең на­чар икәнлеген беләсе, кү­ңел тынычлыгы табып яшисе килгән кеше мәчеткә бара. Ирләргә ярый, ә хатын-кыз өчен мәчет бусагасын тәүге тапкыр атлап керү бик ансат эш түгел. Ниһаять, кыюсыз­лыгыңны җиңеп эчкә уздың ди. Якын танышыңа ияреп килмәсәң, монда сиңа кыюлык өстәп, якты чырай күрсә­теп каршы алучы сирәк очрый. Чөнки син әле сәлам­ләшүдән әүвәл мәчет намазы укырга тиешлегеңне белми­сең. Ә мин, әйтик, йомыш белән килдем, атам-анам рухына багышлап та, үзем өчен дә дога кылдырасым килә. Җансыз тартмага сәдака салу гына мине канәгатьләндерми. Ә үзем теләк тели белмим. Тели белсәң – теләк, тели белмә­сәң – имгәк, дигән әйтем дә бар бит әле. Мин дә доганы белгән кешедән кылдыру ния­те белән килдем. Әмма монда да күңелгә рәхәт бирерлек, кабат шушында килү теләге уятырлык каршылаучы, дога кылучы табылмады. Соңрак кайсыдыр газетада берәүнең мәчеттә сәдакага дога кылучыны чат башында теләнеп утыручыга тиңләгән язмасын укып гаҗәпкә калдым. Дога – гыйбадәтнең нигезе ләбаса. Ихластан кылган дога хәерле сәгатькә туры килеп, бәлки сәдака бирүченең күңе­лен йомшартыр, Аллаһ Тәгалә ул күңелгә иман нуры салыр, бу кеше үзе дә хак мөселманга әверелер. Кешегә ихтирамлы, йомшак мөгамәләдә була белү безнең өчен шулкадәр авыр нәрсәгә әверелдемени соң?

Әйтик, кемдер авыруына шифа таба алмыйча гаҗиз булгач, өшкерүләрен сорап, мәчет әһелләренә мөрәҗә­гать итә. Менә кайда кешене иманга чакыру мөмкинлеге! Әмма мәчет әһелләренең кү­бесе өшкерү догаларын, алар­ны уку тәртипләрен белми. Күбесе кеше чирен үзенә йоктырудан куркып бу эшкә алынмый. Алай гына да түгел, өшкерүчеләрне мәчеттән чит­ләштерү ягын карый. Бер көнне авылдагы бер танышым шалтырата. Әнисен җир­ләгән. Җидесенә Коръән укытыр өчен аш мәҗлесенә мулланы чакырырга дип мәчеткә барган. Мулла чакырылган кунакларның исемлеген карап чыккан да: “Мин анда аяк басмаячакмын. Нигә шулка­дәр күп кеше чакырдың, ни­кадәр исраф!” – дип мәҗлескә барудан баш тарткан. Үзәк мәчеттә моны болай аңлат­каннар: янәсе, кеше үлгәч, аның гамәл дәфтәре ябыла, укыганы инде аңа барып ирешми. Ирешү-ирешмәү без­гә мәгълүм түгел. Әмма мәҗлестә мәетләр түгел, исән кешеләр җыела. Син анда бар, хәсрәтләрен уртаклаш, Коръән укы, вәгазьлә, ихлас догаңны кыл – кемнең дә булса берсенең күңеленә иман нуры ирешми калмас. Мәет өчен дога укымаска дигән кагыйдәне уйлап чыгарып, аны тормышка ашыручы ке­шеләр бәлки башка фикер­дәдер. Әмма мин үзем мәңге­лек йортыма кешечә пакь­лән­дереп, хөрмәтләп озатуларын теләр идем.

Бу уңайдан тагын бер мисал. Үзенә кул салган берәү­нең рухына багышлап Коръән укыту өчен чакырылган җир­гә яшь, укымышлы мулла ки­лә. Тик, мин монда килергә тиеш түгел, бу ашларны ашарга тиеш түгел, туганыгыз шундый үлем белән үлгән, кебек сүзләр белән “игәүләп” туганнарын елатып, шашар дәрә­җәгә җиткергәч кенә Коръән укый. Ә нигә соң бу мәрхүм исән чагында, үзен кая куярга белми тилмереп йөргән вакытта хәленә керүче, ярдәм кулы сузарга теләүче табылмаган? Адашканнарга юл күр­сәтү – дин әһелләренең төп бурычы түгелмени? Кайчан соң без кешенең мәчеткә үзе килүен көтеп утырудан туктап, халык арасына чыга, халык ихтирамын казана башларбыз икән?!

Мәдрәсәдә укый башлагач, сәламләшү мәсьәләсен күтә­реп, укытучыбызга сорау бирдем. Ул сәламләшүне ки­рәк санавын белдерде. Шул ук вакытта ирләр – ирләргә, хатын-кыз хатын-кызларга гына сә­лам бирә дигән ка­гыйдәнең ислам нигезендә яшәүче ил­ләрдә генә кабул ителгән булуын әйтеп, фикеремне яклагандай итте. Икенче очрашуыбызда үземнән күпкә яшь булган бу иргә, остазым итеп, олылап сәлам бирдем. Ә ул, минем яннан бушлыкка караган кебек, керфеген дә сел­кетмичә узып китте. Сәлам бирү вәҗиб, ягъни мактаулы, ә сәламне кайтару – фарыз, ягъни мәҗбүри гамәл дип укыдык. “Дини наданлыгыбыздан” арынгач, бәлкем, без– хатын-кызлар ир­ләргә сәлам бирүдән туктарбыз. Шулай да, миңа калса, ир-ат белән хатын-кыз сәлам­лә­шүдә бернинди гөнаһ та юк. Мөхтәрәм дин әһелләребез бу мәсьәләгә ачыклык кертсен иде.


Гөлшат ГАНИ
Ватаным Татарстан
№ 26 | 12.02.2013
Ватаным Татарстан печать

▲ Өскә
Матбугат-инфо
Матбугат.ру
Ватаным Татарстан
Шәһри Казан
Бердәмлек
Рәшит Ваһапов фестивале
Камал театры
Тинчурин театры
Татар дәүләт филармониясе
Ирек мәйданы
Татарстан яшьләре
Кариев театры
Идел
Өмет
Татарстан китап нәшрияты
Милли Музей
Шаян
Татаркино
Ханский дом
Татар телен һәм ТР яшәүче халыклар вәкилләренең<br />туган телләрен саклау, үстерү мәсьәләләре комиссиясе
«Элита»