поиск новостей
  • 28.03 "Ак чәчәкләр кебек..." Кариев театры,18:30
  • 28.03 "Җан Баевич" Тинчурин театры, 18:30
  • 29.03 "Рөстәм маҗаралары" Кариев театры, 13:00
  • 29.03 "Кияүләр" Тинчурин театры, 18:30
  • 30.03 "Кәҗүл читек" Кариев театры, 11:00
  • 30.03 "Тапшырыл...ган хатлар" Кариев театры, 18:00
  • 30.03 ПРЕМЬЕРА "Флешка, рэп һәм мәхәббәт"Тинчурин театры, 13:00 һәм 17:00
  • 31.03 "Шәй-бу, шай-бу" Кариев театры, 18:00
  • 31.03 "Өч аршын җир" Тинчурин театры, 17:00
  • 02.04 Хан кызы Турандык. Тинчурин театры, 18:30
  • 03.04 Гомер буе сине көтәм. Тинчурин театры, 18:30
  • 04.04 Кияү урлау. Тинчурин театры, 18:30
  • 05.04 Гастрольләр: Тайна замка на холме. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 11:00 һәм 13:00
  • 05.04 Гастрольләр: Ханума. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 18:30
  • 06.04 Гастрольләр: Мастер и Маргарита. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 07.04 Гастрольләр: Мелодия коралловых бус. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 09.04 Җилкәнсезләр. Тинчурин театры, 13:00 һәм 18:30
  • 10.04 Синең хакта… Тинчурин театры, 18:30
  • 11.04 Ядәч! Исемдә! Бер гаилә трагикомедиясе. Тинчурин театры, 18:30
  • 12.04 Флешка, рэп һәм мәхәббәт. Тинчурин театры, 18:30
Бүген кемнәр туган
  • 28 Март
  • Ренат Әюпов - режиссер
  • Фирүзә Җамалетдинова - язучы
  • Артур Поляков - мәдәният хезмәткәре
  • Гиоргий Куприянов - дәүләт эшлеклесе
  • Вил Мәһдиев - көрәшче
  • Никах, юбилей,Туган кон,балалар бэйрэмен,торле кичэлэрне алып барабыз.8-4кэ хэтле шалтыратта аласыз.89393453961
  • Чистаидан иорт сатып Алам чистаинын узенэн 89274905164
  • 1 булмэле фатир моселман гаилэсенэ озак вакытка арендага бирелэ ЖК Салават купере. Собственник ( риелтор тугел!!!)89509488227.
  • Сдается 2-х комнатная квартира по ул. Ф.Амирхана порядочной семье на длительный срок. В квартире есть мебель, рядом остановка, магазины, рынок. Только граждане РФ без животных!!! 8-965-584-66-30 собственник.
  • Продаю листы нержавейки 530х630, толщина 3,5мм, запчасти на УАЗ.тел 89178553159.
  • Коттедж төзэргэ кирэк казанда минэм номер 89274905164
  • Баян сатыла. Казан. Тел.:89003238614
  • татар теленең аңлатмалы сүзлеге сатыла, 3 томда, Казан, Татарстан китап нәшрияты, 1981 ел. тел.8 919 647 47 91
  • Казанда оч булмэле фатирнын залына тэртипле кыз эзлим. Бигичев урамы. Риелторсыз 89600347300
  • Исэнмесез! Бенто тортларга hэм капкейкларга заказлар кабул итэм! Казан шэhэре. 89377708700 Динара.
Архив
 
20.09.2011 Бәйрәм

Тынгысызлык, яки Әйткән сүзеңне үтәсәң генә, башкалардан таләп итә аласың...

Дистә еллар дәвамында “Мәдәни җомга” газетасында “И туган тел...” кушымтасын алып барган, “Татарстан” радиосында “Тел күрке – сүз” тапшыруының даими авторы, филология фәннәре докторы Илдар Мәлик улы Низамовның татар теленең үсеш этапларына керткән өлешен бә­һаләп бетерерлек кенә түгел. Бер утырып сөйләшү генә дә җитми моның өчен. Илдар абый белән ешрак аралашырга кирәк, чөнки ул – бик кызыклы әңгәмәдәш. Ул укыткан күпсанлы студентлар да ос­таз­лары сөйләгән сүзләрнең дөрес һәм кирәк булуын бик яхшы аңлый.

– Сезнең галим, тынгысыз публицист икәнегезне яхшы беләбез. Ә менә парчаларыгызны укыганда эчке дөньягыз тагын да ачыла кебек...

 

– 1979 елны Язучылар берлегенә парчалар китабы белән кабул иттеләр. Анда кешенең халәте, табигать бе­лән аралашу, үзара бәйлә­неше сурәтләнә. Фикер журналистларча кыска итеп би­ре­лә, язучыларча тәфсил­ләп языла. Пар­чаны әдәбият бе­лән журналистиканы үрә торган үзенчәлекле жанр дип санарга була. Журналист халәте белән язучылык эше Тукайдан башланган. Аның балалар өчен язылган кыска хикәятләре – барысы да парча. Табигать бе­лән бәйләп биргән язмаларым биш-алты җыентыкка җыелды инде. Әле дә язам. Матбугатта басылып тора. Шулай да бүген күбрәк фәнни юнәлештә шө­гыльләнергә туры килә.

 

– Илдар абый, сез публицистик фикерне җитке­рү, полемика җәһәтеннән интернетны да оста файдаланасыз. Яңа төр аралашу чарасы сезне канәгатьләндерәме?

 

– Интернетның аудито­риясе колачлырак. Шул ук вакытта мине андагы сөйләмнең сыйфаты борчый, бу хакта язып та чыктым. Аның да штампка әйләнү куркынычы бар. Әйтик, бәхәсләрдә бер үк кеше катнаша, әйтү формасы ягыннан да бертөрлерәк. Дө­рес, техник сәбәпләр, техно­логиягә бәйле хаталар күбрәк. Интернетны публицистика белән бәйләдегез. Фикер алышуның, бәхәсләшү мөмкинлекләренең колачлы булуы ягыннан интернет, әлбәттә, көчлерәк. Әйтик, “Ватаным Татарстан”га хатлар күп килә. Тик аларны бирергә телә­сәләр дә, урын чикләнгән, шулай да хатлар сәхифәсенә атнага бер урын бирелә. “Татарстан яшьләре”нә зур рәхмәт, укучы хатларына урыны мулдан. Шулай да интернетта аралашу тизрәк, активрак бара. Сайтларның төрле тө­бәктән (Самара, Ырынбур, Уфа сайтларын күзәтәм) булуы да интернет сөйләмен баета. Фикерләү колачы тараймасын иде, темалар төрләнсен иде. Шул вакытта татар интернет сөйләме дә төрлә­нә­чәк, сүз байлыгы мулрак эшкә җигеләчәк.

 

– Илдар абый, татар телен саклап калу өчен нинди чаралар кирәк дип уйлыйсыз?

 

– Иң элек телне саклау, кулланышын арттыруны күздә тоткан законнарның эшләве кирәк. Конституциядә татар теле – дәүләт теле, дип конкретлаштырылган икән, ул гамәлдә дә үтәлергә тиеш. Ягъни дәүләт халык белән шул телдә аралашырга тиеш дигән сүз. Моның өчен сөйләм ихтыяҗы булдыру – аның бурычы. Тел тулысынча кулланылышта калсын өчен иҗти­магый шартлар ки­рәк. Ана телен кулланырга их­тыяҗ булырга тиеш. Ихтыяҗ булган очракларда аның үтә­лүе зарур. Әйтик, кәләпүш, милли аяк киемнәрен җитеш­терделәр, алар рекламланган текстны татар басмасына урысча язып китерәләр. Тик газета аның татарча ките­релүен та­ләп итми, үзегез үк тәрҗемә итеп утырасыз.

 

– Туган-үскән җирегез – Әтнә якларында еш булуыгызны беләбез. Авыл табигате тарта, күрәсең.

 

– Әтнә ягы бик үзенчә­лекле. Елгалар, буалар күп. Табигатьнең үзгәлеге журналист, язучы иҗатына ярдәм генә итә. Эчке кичерешләр парчаларда чагыла. Табигать җанлы ке­шеләр белән аралашу бик баета. Тик хәзер табигать белән аралашу сүрелде. Мине бу бик борчый. Телевизордан, компьютердан аерыла алмыйлар. Югыйсә тынгысызлык, хәрә­­кәт, дөньяны бе­лергә омтылу, туган җиргә якын булу яшь кешене баета гына бит. Кү­зәтеп йөрим: балыкка килгән ба­ла­ларның кулында гел пакет була. Ә минекендә чиләк, анда балык үлми. Авыл тормышы балаларны, оныкларны хезмәт белән тәрбия­ләргә булыша. Анда ялкауланып ятарга һич вакыт юк. Бакчада кайнашабыз. Балалар белән җиләккә йөрибез. Чишмәдән су ташып эчәбез.

 

– Барысына да ничек өлгерәсез?

 

– Табигатьне аңлаганда, эшләгән эшеңнән тәм табып яшәгәндә күңелле ул. Вакыт та табыла.

 

– Сезне бик таләпчән укытучы, үз сүзен әйтә торган кеше буларак беләбез. Ә менә оныкларыгызга нинди бабай икән сез?

 

– Бала үз шөгыленә, эшенә бәяне белергә, гадел бәя алуы­на ышанып яшәргә тиеш. Без малай да, кызлар да үстердек. Чыбык-каешка кадәр үк барганыбыз булмады. Тәрбия күбрәк әни кешедән килә дип уйлыйм. Әти исә үз мисалы аша үрнәк күрсәтүче. Әйт­кән сүзеңне үтәсәң, алардан да шуны таләп итә аласың.

 

Редакциядән:

 

Бу көннәрдә “Ватаным Татарстан” газетасының элеккеге хезмәткәре, филология фәннәре докторы Илдар Мәлик улы Низамовның тү­гәрәк юбилее. Тынгысыз каләмдәшебезне, яшь буын журналистлар әзерләүче остазны юбилее белән чын күңелебездән котлыйбыз, исәнлек-саулык, иҗат уңышлары, күңел тынычлыгы телибез.


Рәсимә МУЛЛАЯНОВА
Ватаным Татарстан
№ 175 | 20.09.2011
Ватаным Татарстан печать

▲ Өскә
Матбугат-инфо
Матбугат.ру
Ватаным Татарстан
Шәһри Казан
Бердәмлек
Рәшит Ваһапов фестивале
Камал театры
Тинчурин театры
Татар дәүләт филармониясе
Ирек мәйданы
Татарстан яшьләре
Кариев театры
Идел
Өмет
Татарстан китап нәшрияты
Милли Музей
Шаян
Татаркино
Ханский дом
Татар телен һәм ТР яшәүче халыклар вәкилләренең<br />туган телләрен саклау, үстерү мәсьәләләре комиссиясе
«Элита»