ЭКРАНДА – ШАЙТАН КОТКЫСЫ

Чит илдән безгә “флеш-моб” дигән яңа төшенчә килеп керде. Ул көтмәгәндә, билгеле бер урында, тәгаен бер тема уңаеннан бер төркемнең җыелуыннан гыйбарәт. Миңа калса, июльнең соңгы көнендә Россиядә генә түгел, бөтен дөнья буйлап флеш-моб узды. Казанга аның кайтавазы соңрак килеп иреште. Дөресен әйткәндә, безнең яшүсмерләр дә чит илдәге яшьтәшләреннән кимен куймады. Сүзем “Сумерки” (Стефани Майер сценарие) киносы турында. Чыннан да кассага эшли торган фильм. Соңгы вакытта кинематографиянең тагын кайсы гына әсәре шулкадәр тулы заллар җыя алды икән?

Интернет-кайтавазлардан күренгәнчә, хәзер яшүсмер образын култык астына кыстырылган Стефани Майер китабы (ә алар биш томнан тора) һәм романтик караш тулыландыра. Зал исә киноны шаулап карый. Сугыш урыннарында кул чабу, мәзәк тоелган җирләрдә кычкырып көлү дисеңме – бар да бар.

Кино нәрсә турында соң, дип аптырагансыздыр инде сез. Гадәттәгечә, мәхәббәт өчпочмагы хакында. Югары сыйныфта укучы Белла исемле кыз әтисе янына Форкс шәһәрчегенә күчеп килә. Мәктәптә Эдвард Каллен дигән егеткә гашыйк була. Ә ул вампир булып чыга. Инде өченче кино дәвамында Белла вампир егеткә хатыны булу турында хыяллануын әйтә, мине дә вампир ит, дип ялына. Тагын бер егет – Джейкоб бар бит әле. Анысы кайнар мәхәббәт вәгъдә итә. Ә вампирларның тәннәре салкын икән. Әмма бу егет тә гади түгел, ә албастылар нәселеннән. Үзләренә куркыныч янаганда, ул алагаем зур бүрегә әйләнә.

Кино уңышының сере нидә соң? Беренчедән, башны әйләндергеч пейзаждан хәтта тыннар кысыла. Әмма аның җитешмәгән ягы да бар. Дөрес, табигать күренешләре “Дискавери” каналын көнләштерерлек. Ләкин башта да, уртада да, ахырда да шул үк күренешне әйләндерү эчне пошыра. Шулкадәр акча көрәп тә, режиссер иптәш башка төрлерәк кадрлар төшерергә ирендеме икән? Табигать бит бер көндә генә дә әллә никадәр үзгәрә. Икенчедән, кино динамика белән алдыра. Яңа вампирларның Калленнар гаиләсе белән сугышы күренешләре, аңа әзерлек вакытларында экраннан күзне алып булмый. Шуңа азрак мәзәк, күбрәк мәхәббәт рухын (май ботканы бозмый бит) да кушып җибәрсәң, кассага эшли торган фильм рецепты килеп чыга кебек.

Шулай да бу киноның уңышын чит илдә дә, бездә дә тәгаен генә аңлатып бирә алмыйлар әле. Бер караганда, һаман да төшенке кәеф белән йөрүче Белланың нәрсәсе бар инде? Алдан качышлы уйнаган, хәзер Белланың артыннан калмаган Эдвард нәрсәсе белән җәлеп итә ала? Өстәвенә өченче өлештә аның җитешмәгән яклары да шактый ачылды. Албастының шәрә килеш йөрүе исә актерларның да ачуын китерә башлады бугай инде, әнә бит алар да, синең футболкаң юкмы әллә, диләр. Гомумән бу өчлекнең уенын чиле-пешле дип бәяләүчеләр дә шактый. Хикмәт Голливуд киномеханизмындадыр, мөгаен.

Әйтергә кирәк, Россиядә “сумеркомания” ул кадәр көчле түгел. Ни дисәң дә, безнең халыкның Америка риваятьләренә әллә ни исе китми. Ә менә чит илләрдә, бигрәк тә Америкада ул шаукымга әйләнгән икән инде. Хәтта берара Стефани Майерга каршы чыгучылар, китапларны бастыруны туктатырга өндәүчеләр дә булды. Әмма хәзер тәнкыйтьчеләр бу агымны берни дә туктата алмый, дип исәпли.

Моңа автор гына гаеплеме икән соң? Бездә бит китап – кино – шул каһарманнар төшерелгән продукцияне сату чылбыры уңышлы файдаланыла. Кем әйтмешли, халык та канәгать, казна да тулылана. Эчтәлек исә һәрвакыттагыча икенче планга кала. Дин белгечләре генә мондый кинолардан тыелырга өнди. Әйтик, Рамил хәзрәт Зарипов, җен-албастылар, Коръән күзлегеннән караганда булса да, бу рәвешле тасвир итүләр бер дә яхшыга илтми, дигән фикердә. Кеше алар коткысыннан азат булырга тиеш, дип исәпли ул.