Рәмис киңәш бирергә әзер. Кооператив җитәкчесе сөт җыю бәясен ничек арттырган?

Ассоциациядә 48 фермер хуҗалыгы бар, ә гомумән алганда, районда алар – 90. Тик менә авыл кешесенең эш­лә­гәне ашарына җитми, чөнки җитештерелгән про­дук­ция­нең үзкыйммәте югары. Сөт сату бәяләре аска тәгәрәгән елда эшкә бөтен­ләй кул сел­тәүчеләр дә булган. Әле аягында нык басып торучы бер хуҗалык җитәк­чесе миңа узган ел: “Бәяләр сәясәте үз­гәрмәсә, Аллаһы әкбәр дияр­гә туры килмәгәе”, – дигән иде.

 

Рәмис тә: “Керемнәрнең чыгымнарны да каплый алмавы, ягъни кешенең минус­ка эшләве бик уйландырды мине”, – ди. Уйлый-уйлый да фермерлардан һәм шәхси хуҗалыклардан сөт җыю, эш­кәртү буенча кооператив тө­зергә була ул. Белеме дә җитәрлек, өч белгечлек буенча дипломы бар. Авыл хуҗа­лы­гы университетында агрономлыкка укыган, КФУда сыйфат буенча инженерлык һәм шунда ук, чагыштырмача яңа ачылган бүлектә, югары тех­нологияләр өлкә­сендә эшмә­кәрлек һөнәрлә­ре алган. Белем бар, теләк бар, эшлисе генә кала дигән­дәй, Рә­мис иң элек, сөт заводларына барып, сату бәяләрен белешә. Бер­сендә, литрын 13 сумнан алабыз, диләр. “Тәү­леккә 2 тонна сөт тапшырам, 15 сумнан алыгыз!” – ди бу. Риза булмыйлар. Шуннан Мөслимгә китә. Кеше белән сөйләшеп, килешүләр төзеп остарган бит инде ул. Завод җитәк­че­легенә керүгә, литрын 18 сумнан сатам, ди. Те­геләр, әйдә 17 сумнан, диләр. Яхшы, ди бу, әмма сөтне үзегез җыеп йөрисез, авыл аралары 5-10 чакрым. Ризалашалар. Ә бит бу вакытта сөт сату бәясе нибары 13 сум була, димәк, инде 4 сумга аерма.

 

Рәмис саннар китерә-китерә сөйли. 2 мең литрны 4 сумга тапкырласаң, көненә 8 мең сум өстәмә акча бит бу, ди. Ә халыктан элекке 12-13 сум урынына 16 сумнан сатып ала башлыйлар, үзләренә 1 мең кала. “Аллаһның рәхмә­те, Авыл хуҗалыгы министрлыгында кооперативларга яр­дәм итү буенча программа төзелде. Аның бер шарты: хисапта 550 мең сум акчаң булырга тиеш”. 

– Ә ул юк. 

– Ник булмасын, шул 1 меңнән 600 мең җыелган иде инде. Бирәм дигән колына, дигәндәй, 5 миллион сумлык грант та оттык әле. Шуннан сөт җыярга үзебез машина алдык.

 

Рәмис сөйләгәннәрнең сүзен-сүзгә язып тормыйм, яңадан Мөслимгә китә бу һәм “Үзебез җыеп тапшырсак, бәя өстисезме?” – ди. 

Җәй өчен литрын 18 сумга килешәләр, ә хәзер 22 сумга җиткергәннәр. Җитеш­те­рүчедән инде 20 сумга сатып алалар икән. Эшкә чынлап тотынганнарына әле ярты ел чамасы гына, сатып алу бәясе  7 сумга арткан.

 

– Сөт җыючылар сездән башка да бар, алар үпкә­лә­миме соң? 

– Бераз булды инде, әмма фермер егетләр белән җые­лып сөйләштек, аңлаштык. Үз кесәгезне генә кайгыртмагыз, кеше турында да уйлагыз, дидем. Хәзер башкалар да сатып алу бәясен 19 сумга хәтле күтәрделәр. Кая бара­сың?

 

Бу эшкә намус эше дип караулары бераз шикләндерде, әлбәттә. Тик нишлисең, асылы шундый.

 

Әле бит мини-ферма­лар­га дәүләт ярдәме буенча да программа эшли башлады. Кем әйтмешли, моның өчен “пар­тиягә, хөкүмәткә рәх­мәт”. Дәү­ләт ярдәменә өстәп, кооператив киңәергә, кеч­ке­нә фермалар төзергә ниятлә­гәннәргә акча биреп тора икән. Процентлы кредит түгел бу, бурычка бирә. Бурыч әкренләп кимесен өчен, сөтләрен бераз арзанга алалар. “Калганын үз җайла­ры белән бирерләр әле”, – ди Рәмис.

 

Әмма “безбашка” түгел ул, акчаны намуслы эшләү­че­ләргә, ышанычлы кеше­ләргә бирә. Тагын бер яңалык: кооператив сөт эшкәртүне җайга салмакчы. Кирәкле җиһаз­лар­га заказ бирелгән, акчасы түләнгән. Көненә 4 тонна эш­кәртеп, биш-алты төрле сөт ри­зыгы җитештерергә исәп­лиләр.

 

Рәмис: “Ярар, артыгын сөйләмим, йә күз тияр. Башта эшлик әле”, – диде. Аннан соң: “Газетада мәкалә чыгарырга уйласагыз, шуны да языгыз әле: нинди дә булса эшкә тотынырга теләүчеләр икеләнә икән, Азнакайга кил­сеннәр. Рәмис киңәш-табыш итәргә һәрвакыт әзер, дип языгыз”, – дип өстәде.