"Азат белән Зөһрәгә Илһам абый башкода булган"

Тамашачы Азат Хәлимов җырларының  бер-берсенә охшамаган, үзенчәлекле булуына тагын бер мәртәбә инанды.   40 елга якын Тукай исемендәге филармониядә хезмәт куйган музыкантка халыкның хөрмәте–аларның  алкышларыннан да күренде. Заманында Илһам Шакиров,Габдулла Рәхимкулов, Флюра Сөләйманова, Эмиль Җәләлетдинов кебек күренекле җырчылар Азат Хәлимовның гармун моңнарына кушылып җырлаган. Сәхнәдә милли киемнәрдән чыгыш ясаган, һәрвакыт тыйнак һәм  мөлаем булган Азат Хәлимовны бүген дә еллар әлләни үзгәртмәгән. 

       

Сәхнәдә  ул уйнамаган уен коралы бик сирәк. Барлык төрле гармуннарда, тальянда, фортепьянода, балалайкада, гитарада уйный Азат. Чын музыкант әнә шундый булырга тиештер ул. 

     

“Егет кешегә җитмеш төрле һөнәр дә аз” дигән әйтем бик  туры килә аңа. Шәхси йортларына аяк басканчы ук, әлеге гаиләдә музыкант яшәве әллә каян күренеп тора. Заманында хатыны, Татарстанның халык артисты Зөһрә Шәрифуллина беренче булып җырлаган “Тала, тала беләгем” җырының ноталары  рәшәткәләрдә урын алган. Үзләренә кунакка килгән һәркем, ишек алдында ук  алар тудырган матурлыкка хозурланмый калмыйдыр.

 

 

Бу очрашуыбызда танылган музыкант, баянчы Азат Хәлимов белән без аның үткәннәре хакында сөйләшеп алдык.

 

− Минем әти бик матур җырлый иде. (Ул озак еллар табиб булып эшләде). Әни башта педучилище тәмамлаганлыктан, фортепьянода яхшы уйный торган иде. Ул мине дә уйнарга өйрәтте. Аннары Яшел Үзәндәге музыка мәктәбенә баян классына бирделәр. Балачакта мин теләсә кайсы көйне нотасыз гына уйный идем. 14 яшемдә пионерлар лагеренда эшләп, беренче хезмәт хакын да алып кайттым. Сәнгатькә тартылуымда, һичшиксез, әнинең роле зур булды.

 

−  Минем өчен сөенерләр иде, иң матур теләкләрен җиткереп:”Йөзебезгә  кызыллык китермәдең”, − диярләр иде, чөнки мин әти-әни куйган таләпләрне һәрвакыт үтәргә тырыштым. Әни рус теле һәм әдәбияты укытучысы булганлыктан, мәктәптә яхшы укуымны гына таләп итте. Минем өчен “4”ле билгесе начар кебек тоела иде. Шуңа күрә, уку йортларында да яхшы билгеләренә генә укыдым. 

− Зөһрә Илһам абый бригадасында эшли иде. Мин шунда урнашкач, Үзбәкстан якларына гастрольләргә киттек. Илһам абый безгә: “Бер-берегезне югалтмагыз”,−дип алдан ук әйтеп куйды. “Әгәр өйләнешсәгез, фатир алырга ярдәм итәм һәм 1мең сум акча да бирәм”, дигән иде. Ләкин фатир да, акча да булмады, шулай да Зөһрәле итте.  

− “Болгар” ансамбленә болгарлар турында җыр кирәк иде. Аның сүзләрен Гөлшат Зәйнашева язып бирде. Беренче җырымны тәүге тапкыр Зөлфәт Хәким башкарды. СССР вакытында аны телевидениенең 1нче каналыннан да тапшырдылар. Шуннан соң башка җырлар туды.  Аннары җырчылар сорап ала башлады. 

 

− Ул “модалы формат” базар мөнәсәбәтләрендә  Россиядәге бөтен милләткә дә кереп китте. Андыйлар берничә ел яңгырый да юкка чыга. Элекке композиторларның җырлары классикага әйләнде. Сәнгать советлары булмау да, теләсә нинди җыр башкаруга юл ачты. Безгә, җырларда үзебезнең милли йөзебезне саклап калырга кирәк.

 

−  Күп җырларыбызга джаз элементлары кергән. Аранжировкаларда миллилек юк. “Үзгәреш җиле” өчен халык җырларын үзгәртергә кирәкми, дип уйлыйм мин. Аның өчен махсус көйләр, махсус текстлар булса, отышлырак булмасмы икән?  Аранжировкаларда милли уен коралларын күбрәк куллансыннар иде,− дигән теләк бар. Яхшы аранжировка ясаучыларны үзебездә булдырырга кирәк (бәлки читтә укытыргадыр). Аның өчен заманча студия булса,әйбәт булыр иде. 

− Бу бик зур проблема. Фәйзулла Туишев, Фәйзи Биккинин, Фәйзи Садыйков, Рәшит Мостафин, Рөстәм Вәлиев  традицияләрен югалтмас өчен вак гармуннарны да үзебездә ясый башласыннар иде. Гармун ясау остасы бездә берничә генә калды. Мәсәлән, Италиядә гармун фабрикалары бар, ләкин анда уен кораллары кыйммәт. Үзебездә шундый  цех булса, һәр баянчы, гармунчы ул уен коралларын сатып алыр иде. 

 

− Вак гармуннарга  һәрвакыт кытлык булды. Төрлесеннән тупларга теләсәм дә,  миңа 6-7 гармун белән генә чикләнергә туры килде.

 

−  Әйе, Зөһрә яшь чагында, Сармандагы музыка мәктәбенең баян классын тәмамлаган. Улларыбыз Ринат та,Булат та гитарада уйный. Ләкин алар сәнгать юлын сайламадылар.

 

− Зөһрәнең теләге буенча аларның икесен дә  2нче лицей - интернатына укырга бирдек. Алар тырыш булды, бер-берсеннән үрнәк алып укыдылар. Икесе дә грант отып, чит илләрдә югары белем алдылар. Төрек, инглиз телләрен яхшы беләләр. 

 − Олысы Риана  - бию түгәрәгенә йөри, җырларга ярата. Айлинәгә ике яшь кенә булуга карамастан, апасы белән биеп йөри.

 

 − Өебездән чыгуга, урман башлана. Көз айларында  шунда гөмбә, җиләк  җыярга яратам. Балык тотарга йөрим. Ишек алдындагы теплицада кыяр, помидор үстерәм. Ял көннәребез  балалар, оныклар белән уза. Алар −  безнең куанычыбыз.