поиск новостей
  • 28.03 "Ак чәчәкләр кебек..." Кариев театры,18:30
  • 28.03 "Җан Баевич" Тинчурин театры, 18:30
  • 29.03 "Рөстәм маҗаралары" Кариев театры, 13:00
  • 29.03 "Кияүләр" Тинчурин театры, 18:30
  • 30.03 "Кәҗүл читек" Кариев театры, 11:00
  • 30.03 "Тапшырыл...ган хатлар" Кариев театры, 18:00
  • 30.03 ПРЕМЬЕРА "Флешка, рэп һәм мәхәббәт"Тинчурин театры, 13:00 һәм 17:00
  • 31.03 "Шәй-бу, шай-бу" Кариев театры, 18:00
  • 31.03 "Өч аршын җир" Тинчурин театры, 17:00
  • 02.04 Хан кызы Турандык. Тинчурин театры, 18:30
  • 03.04 Гомер буе сине көтәм. Тинчурин театры, 18:30
  • 04.04 Кияү урлау. Тинчурин театры, 18:30
  • 05.04 Гастрольләр: Тайна замка на холме. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 11:00 һәм 13:00
  • 05.04 Гастрольләр: Ханума. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 18:30
  • 06.04 Гастрольләр: Мастер и Маргарита. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 07.04 Гастрольләр: Мелодия коралловых бус. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 09.04 Җилкәнсезләр. Тинчурин театры, 13:00 һәм 18:30
  • 10.04 Синең хакта… Тинчурин театры, 18:30
  • 11.04 Ядәч! Исемдә! Бер гаилә трагикомедиясе. Тинчурин театры, 18:30
  • 12.04 Флешка, рэп һәм мәхәббәт. Тинчурин театры, 18:30
Бүген кемнәр туган
  • 28 Март
  • Ренат Әюпов - режиссер
  • Фирүзә Җамалетдинова - язучы
  • Артур Поляков - мәдәният хезмәткәре
  • Гиоргий Куприянов - дәүләт эшлеклесе
  • Вил Мәһдиев - көрәшче
  • Никах, юбилей,Туган кон,балалар бэйрэмен,торле кичэлэрне алып барабыз.8-4кэ хэтле шалтыратта аласыз.89393453961
  • Чистаидан иорт сатып Алам чистаинын узенэн 89274905164
  • 1 булмэле фатир моселман гаилэсенэ озак вакытка арендага бирелэ ЖК Салават купере. Собственник ( риелтор тугел!!!)89509488227.
  • Сдается 2-х комнатная квартира по ул. Ф.Амирхана порядочной семье на длительный срок. В квартире есть мебель, рядом остановка, магазины, рынок. Только граждане РФ без животных!!! 8-965-584-66-30 собственник.
  • Продаю листы нержавейки 530х630, толщина 3,5мм, запчасти на УАЗ.тел 89178553159.
  • Коттедж төзэргэ кирэк казанда минэм номер 89274905164
  • Баян сатыла. Казан. Тел.:89003238614
  • татар теленең аңлатмалы сүзлеге сатыла, 3 томда, Казан, Татарстан китап нәшрияты, 1981 ел. тел.8 919 647 47 91
  • Казанда оч булмэле фатирнын залына тэртипле кыз эзлим. Бигичев урамы. Риелторсыз 89600347300
  • Исэнмесез! Бенто тортларга hэм капкейкларга заказлар кабул итэм! Казан шэhэре. 89377708700 Динара.
Архив
 
10.09.2018 Авыл

Безнең авыл җәй көне русча сөйләшә башлады (ХАТ)

Сездә ничектер белмим, безнең авыл җәй көне русча сөйләшә башлады һәм кулга каләм алырга этәрде.

Мин кечкенә вакытта авылда бер рус кешесе яши иде – Иван абый. Ул озак еллар кино күрсәтте. Без, кинога йөрүче балалар аның рус телендә сөйләшүен кызыксынып тыңлый идек, аңламасак та. Хатыны Мөнирә апа билет сатты һәм бик матур итеп татарча сөйләшә иде. Һәр көнне безне: ”Иртәгә “военный” кино күрсәтәбез, балалар, килегез!” – дип озата иде. Ә без биш тиенебезне учларыбызга кысып, йә булмаса тавык йомыркасы тотып теге “шәп” киноны карарга йөгерә идек. Шулай еллар үтте, без дә үстек… Авыл халкына ихтирамы көчле булганмы – Иван абый да әкренләп татарча сөйләшә башлады…
 
Балалары да безнең белән укыдылар. Еллар үтү белән авылда тагын бер ир-егет – Лёвик пәйда булды. Ялгызы гына яшәгән бу рус егете, авырып дөньялыктан киткәч, үзебезнең зиратның бер почмагында урын алды. Саф татар авылында русларның үз телләрендә сөйләшүе безнең өчен гаҗәеп сәер күренеш иде… Шунысы да кызык, алар татар телендә сөйләшергә тартыла иделәр. Хәер, нигә гаҗәпләнергә, борын-борыннан базарга күрше мари авылыннан килүчеләр дә авыл халкы белән (хөрмәт йөзеннән) татар телендә аралашырга тырышкан бит…
 
Бүген инде хәлләр үзгә, әллә ни булды безгә! Кибет тирәсендә йөрсәң, кичләрен мәдәният йортына кереп чыксаң, кунакка кайтучылар белән авыл кешесе русча аралашуны ишетеп, колакларны тотып качасы, ”Нишлисез сез, татар балалары?” — дип кычкырасы килә. Ә бит кунакка кайтучылар да үзебезнекеләр! Балаларыбызның балалары!
 
Оныгым белән мәктәп янындагы спорт мәйданчыгына кердем. Җиде яшьлек оныкны балалар белән таныштырып чыгарга иде исәбем. Атынгычта бик чибәр 6-7 яшьлек кыз атына. Аяк астында бер самокат ауный… Мин оныгыма атынгычка утырырга җайлы булсын өчен, авып яткан самокатка кагылдым: “Кемнеке бу?” – дип сорадым. “Мой!” — диде теге бала, күзләрен акайтып. Шулвакыт җилкәсеннән ефәк шарфы төшеп китте. Алып бирим дип иелүем булды: ”Не трогай!” — диде ул мине куркытып. Мин хәтта куырылып киттем. Бу да кемнеңдер оныгы, татар баласы инде. Мәрхәмәтле, шәфкатьле әбисе-бабасы авылда яшидер. Ий, ник катыра бу нәни күңелләрне шәһәрнең таш диварлары, ник алдый, ник адаштыра бу иләмсез зур шәһәрләр балаларыбызны, оныкларыбызны?! Кем булганын, каян килгәнен әйтә алмас дәрәҗәгә җитә бит бу балалар. Татар теле дигән төшенчә бетеп, туган телне өйрәнгәндә, синең туган телең нинди дигән сорауга да җавап бирә алмас балалар үсеп килә… Алар кайдан белергә тиеш, өйдә әти-әни рус телендә аралаша, иптәшләре рус телендә сөйләшә… Алай гынамы соң, быел авылдагы спорт мәйданчыгы да гел русчага күчкән!
 
Юк, балалар гына гаепле түгел! Бүген инде авылыбызда бер Иван гына түгел, дистәләгән Нина, Света, Карина, Мариналар, Кирилл, Михаил, Сергейлар яши. Авыл өлкәнәя, бушап калган йортларга алыпсатарлар читтән кешеләр алып килеп урнаштыралар. Катнаш никахларның саны арта бара. Нишлисең, заманалар үзгәреп тора, саф татар авылларының басу капкаларын киереп ачып инвесторлар килеп керде. Бер кәлимә рус сүзе белмәгән авыл агае да, хәзер басу түрендә чит ил комбайнында чит телдә сөйләшеп йөри.
 
Ничек котылырга бу ябырылып килүче афәттән! Милләтебез сагында, тел, гореф-гадәт сагында торучы татар авыллары русча сөйләшә башлау – ул фаҗига! Хөрмәтле әти-әниләр, әби-бабайлар, татар баласы ул татарча сөйләшә белергә тиеш, өйрәтик аларны, таләп итик! Бер бөек акыл иясе: ”Син үзең татар булып, балаң яки оныгың татар телен белми икән, бу — җинаять!” – дигән. Әлбәттә, җәза каралмаган… Тик безне милли йолаларыбызны белмәгән, татарчалап булса да (гарәпчәсе юк инде!) дога кыла алмаган балалар соңгы юлга ничек озатырлар соң?!
 
Каберләребезне карарлармы, сәдака бирерләрме? Уйланыйк, җәмәгать! Һәркемнең үз туган теле – ана теле бар! Һәркем туган телендә уйлый, сөйләшә, аңлаша белергә, туган телендә елмая, юата, елата алырга тиеш! Безнең татар теле бик шәфкатьле, мәрхәмәтле, сөйкемле, гүзәл, серле бит ул! Саклыйк аны!
 
Әлфирә Низамова, Исәнбай авылы

---
Яңарыш
№ --- | 10.09.2018
Яңарыш печать

▲ Өскә
 
Матбугат-инфо
Матбугат.ру
Ватаным Татарстан
Шәһри Казан
Бердәмлек
Рәшит Ваһапов фестивале
Камал театры
Тинчурин театры
Татар дәүләт филармониясе
Ирек мәйданы
Татарстан яшьләре
Кариев театры
Идел
Өмет
Татарстан китап нәшрияты
Милли Музей
Шаян
Татаркино
Ханский дом
Татар телен һәм ТР яшәүче халыклар вәкилләренең<br />туган телләрен саклау, үстерү мәсьәләләре комиссиясе
«Элита»