СЕЗ ИҢ ГҮЗӘЛ КЕШЕ ИКӘНСЕЗ....

Һәр елның билгеле бер исем астында узуы гадәткә кереп бара. Узган ел Спорт һәм яшьләр елы буларак, сәламәт яшәү рәвешен пропагандалап узса, быелгысы президент Дмитрий Медведев Указы нигезендә иң белем һәм тәрбия биргән, мәгърифәт нуры тараткан һөнәр иясе – Укытучы елы буларак игълан ителде. Шунлыктан соңгы елларда дәрәҗәсе кими башлаган һөнәргә игътибар артыр, аның кысаларында узган чаралар, башкарылган эшләр укытучыларның тормышын яхшыртырга, мәктәптә белем бирү дәрәҗәсен күтәрергә ярдәм итәр дигән өмет уяна.

Марат ЛОТФУЛЛИН, ТР Тарих институты өлкән фәнни хезмәткәре:

– Бездә укучының белем дәрәҗәсен мөгаллим хезмәте белән билгеләү бар. Бик үк дөрес әйбер түгел бу. Укучының белеме укытучыдан гына түгел, ә үзенең сәләтеннән, тырышлыгыннан да тора.

Педагогның хезмәтен түбән бәяләү – иң зур ялгышлык. Әлбәттә, күп түләсәң, яхшырак эшли башлаячаклар дип әйтү дөрес түгел. Шулай да, яхшы белем бирерлек көчле укытучылар мәктәпкә эшкә бармый, чөнки бу һөнәр белән тормышны җайлап булмый. Белем биргән очракта да мөгаллимнәр бар көчен куеп эшләми, бу юнәлештә үсәргә теләми. Елдан-ел “3” легә укыганнар педагогика институтларына укырга керә, аннары ярты-йорты белеме белән мәктәпкә эшкә килә, балаларны укытырга керешә, шуңа күрә укытучыларның интеллект дәрәҗәсе түбәнәя бара.

Әйе, педагогик сәләте булырга мөмкин ул кешенең, ләкин белемсез икән, талант кына файдасыз. Үзең белмәгәнне кешегә өйрәтеп булмый. Балаларыбызны көчле мөгаллимнәр укытсын өчен, аларның хезмәт хакын күтәрергә кирәк. Эш хакы зур булса, сәләтле кешеләр педагогика өлкәсенә килер иде. 2010 ны Укытучы елы дип игълан итү мәсьәләне хәл итүдә принципиаль үзгәрешләр кертә алмаячак дип уйлыйм.

Камәрия ХӘМИДУЛЛИНА, Казанның Ш.Мәрҗани исемендәге 2 нче татар гимназиясе директоры:

– Укытучының хезмәт хакы түбән булу белән беррәттән, өстәмә методик китаплар, күргәзмә әсбаплар җитмәү, балаларның уку белән кызыксынмавы зур проблема булып тора. Дәреслекләр басыла, ләкин еш кына мәктәпнең авыр матди хәле аркасында аны сатып алырга акча булмый. Электрон әсбапларга килсәк, белем йортларының заманча җиһазланмавына килеп терәләбез. Татар теленә кызыксыну уятыр өчен дә балаларга сыйфатлы, кызыклы китаплар, компьютер программалары юк.

Укытучы елы дип игълан итү мөгаллим һөнәренә игътибарны юнәлтер өчен кирәк дип уйлыйм. Соңгы вакытта мөгаллим көлке объектына әйләнеп бетте. Элек аның турында шундый матур һәм мәгънәле кинофильмнар бар иде, ә хәзер аны мыскыллы рәвештә күрсәтәләр. Бәлки, җәмгыятьнең аңа карата карашы үзгәрер. 2010 елда, бәлки, кирәкле сүзләр әйтелеп, мәсьәләне хәл итәрлек гамәлләр тормышка ашар. Хөкүмәт мәктәпнең, укытучының матди проблемасын чишүгә нидер эшләр дип өметләнәсе килә.

Бүген югары категорияле мөгаллимнең уртача хезмәт хакы – 6-7 мең сум. Күбрәк алыр өчен аңа өстәмә дәресләр бирергә туры килә, шул рәвешле эшчәнлек нәтиҗәлелеге кими, укытып арый, үз өстендә эшләргә хәле калмый. Балаларны кызыксындыру өчен, һәрвакыт фантазияне эшкә җигәргә, аларның ихтирамын яуларга кирәк. Укучылар алдында матур киенгән, энергиясе ташып торган, харизмалы укытучы басып торырга тиеш. Мөгаллимгә дә эшләү өчен мотивация кирәк.

Галишан НУРИӘХМӘТ, ТИҮ рәисе:

– Мәгариф өлкәсендә төп проблема – ул туган телне кысрыклау. Милли-төбәк компонентын алып ташлагач, БДИны бары тик урысча гына бирергә дигән закон чыккач, татар мәктәпләре ничек яшәргә тиеш соң? Казанда соңгы елларда оптимизация дип татар мәктәпләре ябылды. Районнарда да шул ук хәл. Татар дип саналган мәктәпләрдә дә татарча укыту калмады диярлек.

Укытучы елы дип игълан итеп, купшы сүзләр сөйләү урынына конкрет гамәлләр эшләнсен иде. Казанда татар мәктәпләре бар дип хисап тоталар, ләкин аларның нинди хәлдә булуын берсе дә күрергә теләми. Татар балалары иске, шыксыз биналарда белем ала. Башкалада бассейнлы, яңа технологияләр нигезендә укыткан заманча белем учаклары төзеделәр, ләкин анда бер генә дә татар сыйныфын оештырырга теләмәделәр. Укытучы елына сылтап, ичмасам бер элиталы татар мәктәбе ачуга ирешә алсак иде без!

Рәмис ЛАТЫЙПОВ, журналист:

– Укытучының беренче проблемасы – кәгазь боткасы. Аның эшендә документация артык күп. Иҗади эшләргә мөмкинлеге, вакыты юк, кәгазьләре генә дөрес тутырылган булсын. Шуңа да балалар белән уртак тел таба алмаса, кәгазь “укыта” белгәнгә өстенлек бирелгән очраклар шактый еш күренеш.

Икенчесе – түләү. Бүген мәктәп яшь белгечкә түбән хезмәт хакы түли, андый акчага бүтән эш урыны табылмаган яки үз эшенең фанатигы булганнар гына бара. Урамда игълан таратып йөрүчеләр дә мәктәптәге укытучыларга караганда күбрәк алганда кем генә мөгаллим булып барсын?

Өченче проблема шушы икесеннән килеп чыга торгандыр. Җәмгыятьтә укытучы профессиясенә хөрмәт белән карау көннән-көн кими. Бу аеруча шәһәр мәктәпләрендә күренә. Еш кына бай ата-аналар укытучыларга өстән карап сөйләшә, нәтиҗәдә аларның балалары да үзләрен дөнья кендеге итеп тота. Мөгаллимнәр – иң ярлы катламнарның берсе, ә шул ук вакытта мәгариф җәмгыятьтә иң ришвәтчел өлкәләрнең берсе итеп кабул ителә. Шушы шартларда мәктәптә укытучы булып эшләү бик авыр хезмәт дип уйлыйм.