Гөлнараның ачы язмышы

Тормыш бик тиз үзгәрә – Гөлнара Ташкент дәүләт университетының халыкара экономика факультетында белем алганда әтисе бәйсез Үзбәкстанның президентына әйләнә. Ләкин менә Гөлнара гына Көнчыгыш державасы башлыгының үрнәк кызы булмый. Ул совет власте теләгән акыллы, чибәр, амбицияле, көчле лидерлык сыйфатына ия булган «Көнчыгыштагы азат хатынны» тасвирлый.

 

1991 елда президент кызы дустының туган көнендә Әфганстанның этник үзбәге, АКШ гражданины Мансур Максуди белән таныша һәм гашыйк була. Мансурның әтисе – заманында Әфганстанда зур урында утырган, СССР аларга шактый саллы кредит биргәч, шуны үзләштереп, АКШ-ка сызган кеше.

 

Күпмедер вакыттан соң Гөлнара әтисенә: «Кияүгә чыгам!» – дип белдергән. Коммунистлар идеологиясеннән арынып бетмәгән Ислам Кәримов каршы килмәгән.

 

Туйлар узгач, Мансурны Ташкенттагы Соса-Соlа компаниясенең директоры итеп билгеләгәннәр. Гөлнара үзе күп вакытын АКШта үткәргән. Шулай да туган җирен дә онытмаган – Үзбәкстан республикасы Фәннәр академиясенең Экономика институтының магистратурасын уңышлы гына тәмамлаган, ә 2000 елда Гарвард университетында сәнгать магистры дәрәҗәсе алырга ирешкән.

 

Мансурдан бер ул һәм кыз таба, тик менә бәхетле гаилә генә килеп чыкмый. Алар 2001 елда низаглашып аерылышалар. Мансур дус ишләрен, танышларын, бәйләнешләрен эшкә җигеп балаларны үзендә калдырырга ирешә. Шул ук вакытта АКШ суды Гөлнараны тоткарларга санкция бирә. Яраткан әтисенең, бабасының йөрәге түзәме соң – Үзбәкстан Мансурны караклыкта, салым түләмәүдә, ришвәтчелектә гаепләп халыкара эзләүгә бирә. Ниһаять, 2008 елда Нью-Джерси суды Кәримовага балаларын кайтарырга дигән карар чыгара.

 

Ислам Кәримовның Лола исемле тагын бер кызы бар, тик ул апасының кыланышларын яратмый һәм алар аралашмыйлар икән. Гөлнара чыннан да көнчыгыш хатын-кызларына бөтенләй охшамаган. Интернетта үзенең «байлыкларын» күрсәтеп төшкән фотосурәтләрне эләргә мөгаен башка үзбәк хатын-кызларының йөрәге җитмәс иде. Ә инде спортзалда төшкән фотосессиясе көнчыгыш күзлегеннән караганда чып-чын «порнуха».

Гөлнара башта модельер булырга маташып карый. Аннан соң җыр өлкәсенә күчә. Аның чыннан да тавышы начар түгел, хәтта Русиянең танылган продюсеры Макс Фадеев белән инглиз телендәге җырлардан торган альбом да чыгара. Ләкин тора-бара ул бизнес өлкәсенә тартыла. 23 яшендә үк Үзбәкстанның Тышкы эшләр министрлыгында эшли. Русиядәге илчелектә киңәшче, БМО штаб-квартирасында шулай ук киңәшче вазифаларын башкара. 2005 елда «Үзбәкстанның мәдәният һәм сәнгать форумы»н оештыра. Мең ярымлап төрле проектлар төзеп, ЮНЕСКОның рәсми партнеры итеп кабул ителүгә ирешә. 2010 елда исә Үзбәкстан илчесе итеп Испаниягә җибәрелә.

 

Тиздән бизнес-империя туплый алган, абруйлы хатынны әтисенең варисы итеп саный башлыйлар. Ләкин президент тирәсендәге даирәләргә аның олы кызының амбицияләре бер дә ошамый. Көнчеләргә форсат та килеп чыга, 2012 елда берничә илнең тикшерү органнары телекоммуникация хезмәте сферасындагы коррупцияләргә игътибарын юнәлтә. Тикшерүләр Үзбәкстанда хезмәттәшлек итәргә теләгән компанияләрнең лицензия алырга булышкан өчен Кәримовага дистәләгән һәм йөзләгән миллион ришвәт биргәннәрен фаш иткән. Ул акча бирсәң лицензия бар, бирмәсәң юк принцибы белән эшләгән. Тикшерүләр барганда дошманнары хәлиткеч һөҗүмгә күчә. Шушы вакытта Гөлнарага тик кенә утырасы да бит. Юк шул, тәвәккәл хатын үз гомерен үзгәртерлек хата ясый. «Көнчыгыш принцессасы» Тwitter битендә әтисе тирәсендәге түрәләрне фаш иткән постлар урнаштыра, бигрәк тә Милли куркынычсызлык хезмәте башлыгы Рөстәм Иннояновка бәйләнә. Чиновниклар исә үз чиратларында Гөлнараның Интернеттагы язмаларын бергә туплап әтисе өстәленә куялар. Бәлки президент кызының миллионлаган долларлык «откатларына» күз дә йомган булыр иде, ә монда сер итеп сакланучы үзбәк сәясәте «кухнясын» бөтен дөньяга тарату... Котырынган Илбашы кызын өй арестына утыртырга боера. Шуннан бирле, ягъни 2013 елдан Гөлнара дөньядан югала, матбугат аның турында ләммим, Интернеттагы постын да яңартмый. 2016 елның 2 сентябрендә Ислам Кәримов вафат булгач, хөкүмәт туган-тумачаларының кайгысын уртаклашканда олы кызының исемен телгә алмыйлар, хәтта берничә айдан соң Гөлнара үлгән икән дигән имеш-мимешләр дә тарала. Бу хәбәрне аның Швейцариядәге адвокаты Грегуар Манжа 2017 елның гыйнварында сафсата дип белдерде. Юрист сүзләренчә, ул Кәримова белән очрашкан, аның яшәү шартлары халыкара нормага туры килмәсә дә сәламәтлеге начар түгел икәнлеген раслаган.

 

Ни өчен Үзбәкстан хакимияте Гөлнара Кәримованың сак астында тотылуын һәм яңа җинаять эше ачылуын хәзер генә белдергән? Мөгаен, монда эш акчага бәйледер, чөнки Кәримованы рәсми рәвештә гаепләмичә чит ил банкларында ятучы акчаларын кире казнага кайтарып булмаячак.

Беренче президент кызының язмышы көнләшерлек түгел. Әтисе тирәсендә эшләүче түрәләр аның бик күп дәүләт серләрен белүен, телен тик тотмавын яхшы хәтерләп, иреккә чыгармаслар кебек. Киләчәге өметсез хатынга 8 июльдә 45 яшь тулган.