КҮКӘЙ АЛАСЫЗМЫ?

Череп таркалган социализм чорында безнең авыл клубында эшләр гөрләп бара иде. Хөкүмәт биргән акчага төрле-төрле чаралар үткәрә идек. Чәчәк аткан капитализм килгәч, яңалык артыннан яңалык килеп, тагын бер өр-яңа күрсәтмә килеп иреште. Без авыл халкына культура хезмәте күрсәтеп кенә калмыйча акча да эшләргә тиеш икәнбез. Бик озак баш ваттым, авыл клубы ничек итеп акча эшли ала икән? Клубка килүчеләрдән акча җыярга уйлаган идем дә, болай да өйдә утырырга өйрәнә башлаган яшьләр клубтан бөтенләй бизәрләр дип курыктым. Хәер, клубта аяклары какшаган аксак бильярд өстәле бар, аның тимер шарлары бар, башлары мунчалаланып беткән шар сугу таяклары бар. Шулай булса да, бала-чага шуның тирәсендә кайнашырга ярата. Кайсы көннәрне куып та кайтарып җибәреп булмый. Менә шул шар сугуны акчалы итәргә булдым. Әйттем бала-чагага – бушка шар сугу заманы үтте, дидем. Өстән күрсәтмә килде, акча түләп уйныйсыз, дидем. Бала-чага мырылдап маташкан иде, миңа бәйләнмәгез, өстәгеләргә әйтегез, дигәч, башларын кашып тордылар да:

– Абый, әтиләрнең акчасы юк бит. Әгәр дә акча урынына күкәй, йә сарык тиресе алып килсәк, ярыймы? – диләр.

Элегрәк булса ярар да иде, чөнки күкәйне авыл кибете, сарык тиресен тире җыючы ала иде. Хәзер күкәй дә, тире дә берәүгә дә кирәкми. Хәтта сөт белән ит тә кирәкми. Кирәк булса, аларның бәяләре булыр иде. Ә менә клуб акча эшләргә тиеш. Сез барыбер күкәй сатып аласыз бит инде базардан йә кибеттән. Әйдәгез әле, болай килешик: мин бала-чаганы клубка билъярдта уйнарга кертеп, һәр кергән саен икешәр күкәй җыям, ә сез миннән базар бәясеннән күкәй сатып аласыз. Мин җыйган күкәй үзегезгә генә күпкә китә дисәгез, туган-тумачаларыгызга, күрше-күләннәрегезгә сатарсыз. Сарык тиресен тәкъдим итә алмыйм, сезгә дә һәм хөкүмәткә дә аның кирәге юк. Сарык тиресе бүгенге заманда сарыкның үзенә генә кирәк. Татар теле кебек инде – Рәсәйгә кирәкми бит ул да, татарның үзенә генә кирәк.