30.06.2017 Мәгариф

Йокы качты: мәктәпне кыскарталар

Биектау районының Олы Битаман мәктәбендә быел IX сыйныфны ун укучы тәмамлаган. Аларның тугызы укуларын әлеге уку йортында дәвам итәргә тели. Имтиханнарны яхшы гына тапшырганнар. Тик егет-кызларның хыяллары җимерелергә мөмкин. Мәктәпне тугызъеллыкка калдырырга җыеналар. Уку йорты директоры моны укучыларның киләчәген бетерү дип саный.

“Без мәктәпне кыскарту белән риза түгел. Уку йортында татар дөньясында танылган шәхесләр: язучылар Зиннур Хөснияр, Рафис Корбан, Алмаз һәм Айдар Гыймадиевлар белем алган. Әти-әниләр укытучыларның хезмәтеннән канәгать. Укучылар үзләре теләгән мәктәптә укырга хокуклы. Әмма IX сыйныф укучылары мондый мөмкинлектән мәхрүм калачак. Аларның беркая да китәсе килми. Безне юллар мәсьәләсе, автобусның салкын булуы да борчый. Балаларга иртән чыгып китеп, кич кайтырга туры киләчәк. Мәктәпкә тимәсеннәр иде, – дип яза редакциягә Олы Битаман авылы халкы. Хатка 50 кешенең имзасы куелган.

Без, үз чиратыбызда, хатка ачыклык кертергә булдык. Ни өчен аны үзгәртергә булганнар? Мәктәптә сәркатиптән башка кеше юк. Барлык укытучылар мәш килеп печән чаба. Мәктәпне үзгәртәләр, дип кул кушырып утыра алмыйлар шул. Тирә-ягын чистартырга, аны ал да гөл итәргә кирәк. Теплица да корганнар. Быел яз авыл халкына помидор, кәбестә, чәчәк үсентеләре сатып, мәктәп 30 мең сум акча эшләгән. 100 еллык тарихы булган урта мәктәпне авыл кешеләренең ничек тә саклап каласы килә. Авыл җыенында да үз фикерләрен белдергәннәр. Тик колак салучы гына юк, ахры. Узган ел X сыйныфта ике генә бала укыйсы булгач, сыйныфны ачтырмаганнар. Алар Дөбъяз мәктәбендә укыган. Быелгы уку елында Олы Битаман мәктәбендә 55 бала белем алган. Бу – дүрт авылга дигән сүз. Шушы җирлектә бердәнбер урта мәктәп булып санала. XI сыйныфны 7 бала тәмамлаган. Былтыр 1 нче сыйныфка баручы бала булмаган. Киләсе уку елында ике сабый киләчәк. Балалар бакчасына 17 сабый йөри.

– Авылның проблемасы бик зур. Мәктәпне кыскартырга дигән карар чыгарга тора. Безнең күңелләр боек. Уку йортын калдырырлармы икән дип борчылып йокларга ятабыз. Шундый ук уй белән йокыдан уянабыз, – ди башлангыч сыйныф укытучысы Нурания Баһавиева. – Укучыларның Дөбъяз мәктәбенә барасылары килми. Димәк, техникумнарга китәчәкләр. Балалар хәзер бик кадерле бит. Берәү-икәү генә. Әти-әниләр өчен газизләрен читкә чыгарып җибәрү җиңел түгел. Татар мәктәпләрен калдырырга кирәк, диләр. Шулай булгач, нигә аларны ябалар соң?

“Бездә татар мохите саклана. Дөбъяз мәктәбендә исә күп фәннәр рус телендә укытыла. Килгән кунаклар да, мәктәбегез өй шикелле, балаларыгыз акыллы, тәрбияле, диләр, – ди мәктәп директоры Фәрит Мөхәрләмов. – Укучылар имтиханнарны яхшы балларга тапшыра. Әмма барлык фәннәрдән дә нәтиҗәләр бер төрле була алмый. Бер юнәлештә түбәнрәк булса, икенчесендә югары. Балалар төрле бәйгеләрдә җиңү яулыйлар. Аларга 18 укытучы белем бирә. Хәзер икесен кыскартырга туры киләчәк. Пенсия яшендә булсалар да, укытырга риза иделәр әле. Башка укытучыларның сәгатьләр саны кимиячәк. Балаларның югары белем аласылары килә. Ә алар техникум сайларга мәҗбүр булачак. Бу – укучыларның киләчәген бетерү дигән сүз. Автобуска килгәндә, ул иске, салоны да салкын”.

– Быел кызыбыз IX сыйныфны тәмамлады. Хәзер аны Әтнә техникумына җибәрергә мәҗбүр булачакбыз. Мәктәптә каласы килгән иде. Ләкин бер нәрсә дә эшли алмыйбыз. Нишләп акча таба алмыйлар икән? – ди ике бала әнисе Резидә Идрисова.

Гөлнара Габдрахманова – өч бала анасы, әти-әниләр комитеты рәисе. “Балаларны чит мәктәпкә чыгарып җибәрү куркыныч. Ике авыл арасы – 12,5 чакрым. Узган ел Дөбъяз юлында явыз бәндәләр бер укытучының аяк-кулларын бәйләп, машинага утыртканнар. Газ баллоны сиптереп, аны урманга алып барырга теләгәннәр. Әле ярый ишеген ачып, кычкыра алган. Шуннан соң ничек итеп балаларны юлга чыгарып җибәрәсең? Автобусның ватылып калган чаклары да була бит, – ди ул. – Безнең укучыларның югары белем алып, авылда эшлиселәре килә. Колхоз таркалмаган. Ике улыбыз да вузда укый. Берсе – укытучы, икенчесе авыл хуҗалыгы белгече булачак. Икесенең дә авылга кайтырга теләге бар. Кызыбыз IX сыйныфны тәмамлады. Аның инглиз теле укытучысы буласы килә. Хәзер ничек булыр? Укытучылар белемне бик яхшы бирә.

– Без мәктәпне япмыйбыз да, кыскартмыйбыз да. Аның төре генә үзгәрәчәк. Бу балалар саны аз булуга бәйле. Әлегә авылның перспективасы юк. Әгәр балалар саны арта икән, аны кире үз хәленә кайтарачакбыз. Моннан берничә ел элек Күлле мәктәбен үзгәртү турында сүз булган иде. Ул вакытта 55 бала укыса, хәзер 100дән артты.

Андый мәктәпләргә кагылмыйбыз. Олы Битаман мәктәбенең имтихан күрсәткечләре дә районныкыннан түбәнрәк. Белем сыйфаты бик үк югары түгел, – ди Биектау районы мәгариф бүлеге башлыгы Нияз Әхмәтҗанов.

---
Ватаным Татарстан
№ --- | 28.06.2017