поиск новостей
  • 29.03 "Рөстәм маҗаралары" Кариев театры, 13:00
  • 29.03 "Кияүләр" Тинчурин театры, 18:30
  • 30.03 "Кәҗүл читек" Кариев театры, 11:00
  • 30.03 "Тапшырыл...ган хатлар" Кариев театры, 18:00
  • 30.03 ПРЕМЬЕРА "Флешка, рэп һәм мәхәббәт"Тинчурин театры, 13:00 һәм 17:00
  • 31.03 "Шәй-бу, шай-бу" Кариев театры, 18:00
  • 31.03 "Өч аршын җир" Тинчурин театры, 17:00
  • 02.04 Хан кызы Турандык. Тинчурин театры, 18:30
  • 03.04 Гомер буе сине көтәм. Тинчурин театры, 18:30
  • 04.04 Кияү урлау. Тинчурин театры, 18:30
  • 05.04 Гастрольләр: Тайна замка на холме. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 11:00 һәм 13:00
  • 05.04 Гастрольләр: Ханума. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 18:30
  • 06.04 Гастрольләр: Мастер и Маргарита. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 07.04 Гастрольләр: Мелодия коралловых бус. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 09.04 Җилкәнсезләр. Тинчурин театры, 13:00 һәм 18:30
  • 10.04 Синең хакта… Тинчурин театры, 18:30
  • 11.04 Ядәч! Исемдә! Бер гаилә трагикомедиясе. Тинчурин театры, 18:30
  • 12.04 Флешка, рэп һәм мәхәббәт. Тинчурин театры, 18:30
  • 13.04 Яратам! Бетте-китте! Тинчурин театры, 17:00
  • 14.04 Полиционер. Тинчурин театры, 17:00
Бүген кемнәр туган
  • 29 Март
  • Шәкүр - җырчы
  • Рөстәм Абязов - дирижер
  • Илфат Фәйзрахманов - журналист
  • Мөхәммәт Сабиров (1932-2015) - дәүләт эшлеклесе
  • Айгөл Хәйри - җырчы
  • Ринат Хәйретдинов - көрәшче
  • Никах, юбилей,Туган кон,балалар бэйрэмен,торле кичэлэрне алып барабыз.8-4кэ хэтле шалтыратта аласыз.89393453961
  • Чистаидан иорт сатып Алам чистаинын узенэн 89274905164
  • 1 булмэле фатир моселман гаилэсенэ озак вакытка арендага бирелэ ЖК Салават купере. Собственник ( риелтор тугел!!!)89509488227.
  • Сдается 2-х комнатная квартира по ул. Ф.Амирхана порядочной семье на длительный срок. В квартире есть мебель, рядом остановка, магазины, рынок. Только граждане РФ без животных!!! 8-965-584-66-30 собственник.
  • Продаю листы нержавейки 530х630, толщина 3,5мм, запчасти на УАЗ.тел 89178553159.
  • Коттедж төзэргэ кирэк казанда минэм номер 89274905164
  • Баян сатыла. Казан. Тел.:89003238614
  • татар теленең аңлатмалы сүзлеге сатыла, 3 томда, Казан, Татарстан китап нәшрияты, 1981 ел. тел.8 919 647 47 91
  • Казанда оч булмэле фатирнын залына тэртипле кыз эзлим. Бигичев урамы. Риелторсыз 89600347300
  • Исэнмесез! Бенто тортларга hэм капкейкларга заказлар кабул итэм! Казан шэhэре. 89377708700 Динара.
Архив
 
24.04.2017 Дин

Өч мәртәбә талак әйтсә...

Үзәккә үткән, җанга тигән нәрсә бу. ТР Диния нәзарәте баш казые Җәлил хәзрәт Фазлыев атна башында уздырылган VII мөселман корылтаенда талак мәсьәләсен әнә шулай бәяләде. Укылган никахларыбызның яртысы диярлек таркала, бик зур күрсәткеч бит бу, дип аһ орды ул анда.

Корылтай тәмамланганнан соң, бу хәлнең сәбәпләре нәрсәдә, талакларны киметү өчен ниләр эшләргә уйлый­сыз, дип хәзрәткә мөрәҗәгать иттек.

– Минемчә, талаклар күбә­юнең беренче һәм төп сәбәбе – ашыгычлык, чыдамлык җитмәү. Икенче зур сәбәп – икенче хатын дигән нәрсә. Үзебезнең татар кызлары мөсел­ман бит дип үз­бәкләргә, таҗик­ларга кияүгә чыга, никах укыта. Тик аларның байтагы бу мәсьәләгә шак­тый җиңел карый. Ир дигән­нәре озак тормый, хатыннарын ташлап, ил­лә­ренә кайтып китә. Болары йә бала белән, йә ялгызы гына кала. Шалтыратып карыйлар – те­ге­ләре талак та бирми, гаиләне тоту-асрау өчен акча да җибәрми. Никах килешүе дә төзелмәгән.
 
Үзебезнекеләрне дә мактап булмый. Намаз укый, тәртипле кешедер дип хатын-кызларыбыз, икен­че хатынлыкка риза булып, кияүгә чыга. Тегесе өченчегә өй­ләнә, монысына һаман талак бирми. Беренче хатыны белән ЗАГСта кушылган булса, ЗАГС яки суд аша аерылыша. Иң зур тәртипсезлек, буталчыклык – икенче хатын мәсьә­ләсендә. Кызларыбыз да ки­яүгә чыгуга җиңел карый. Аннары йә ошамый, йә холкыбыз туры килми дип аерылмакчы була. Әмма хәнәфи мәзһәбендә алай ансат кына аерыла алмыйсың. Шуның өчен никах килешүе дигән нәрсәне кулланылышка кертергә вакыт. Никах килешүе төзегез яки килен шарт куйсын дисәк, го­мумән: “Без бит намаз укучылар, без риза”, – дип имамнарны сүгеп ташларга да мөмкиннәр.
 
Тагын бер бик җайсыз нәрсә – өч тапкыр талак дип әйтеп ташлаулары. Югыйсә аерылыр өчен бер талак җитә. Өч күрем вакыты үткәч, хатын ирекле була, никах укытып, икенче кешегә кияүгә чыга яки иренә кире кайта ала. Шушы вакыт эчендә килешә алалар икән, никах яңарту да ки­рәкми. Ә инде ире өч мәртәбә талак дип әйтә икән, хатыны башка кешегә кияүгә чыгып аерылмыйча, кире иренә кайта алмый. Уйнап әйтелгәнме, юкмы, ул сүз авыздан чыккан икән, барыбер талак санала. Кызулык белән өч талак әйтәләр дә, бервакыт кушыласылары килә... Менә шушындый ике зур проблема бар: кызулык белән өч талак әйтү һәм икенче хатын мәсьәләсе. Шуңа күрә дә Габделхак хәзрәт Саматов, никах ир­ләрнең – телен, хатын-кыз­лар­ның аягын бәйли, дип әйтә торган иде. Мәһәр мәсьәләсе дә бик җитди. Пәйгамбәребез мә­һәрне чикләргә кушмаган. Менә гарәп­ләрдә мәһәр бик зур. Әмма ул берьюлы бирелсен ди­гән сүз юк. Әйтик, кызның әтисе егеткә, никахта кызыма илле мең сум бирәсең, никахтан соң биш ел эчендә тагын илле мең сум бирәсең, алай-болай аерсаң, биш йөз мең яки бер миллион сум бирәсең, дип шарт куйса, болай тиз генә талак әйтергә ашыкмаслар иде. Чыннан да, каршыбызга ки­лүчеләр еш кына, кызулык бе­лән әйткәнмен инде, дип аклана. Ә менә талак дип әйткәч, бер миллион сум бирәсе барлыгын белсә, ашыгып әйтер идеме ул?! Бе­рен­чедән, никах укыганда имамнар яшьләргә аңлатып җиткерми. Мин үзем мәһәр итеп нәрсә бирелә­чәген, икенче хатын алган сурәттә нинди шартлар куелганын дәф­тәргә язып куям. Бездә бит шул­хәтле кызу: әйдә, син никах укы, диләр. Урамнан берәр бабай табып та укытырга мөм­киннәр. Әнә ике атна элек газетагызда Рәшит Фәтхрахманов, теләсә кайсы кеше алдым-бирдем ясый ала, дип язып чыкты. Алдым-бирдем ясаган кешене талак вакытында чакыртып, җавап бирдертеп булмый бит. Гаилә бозылса, кем җавап бирә?! Никахның мәһәре, шартлары сөй­лә­шен­гәнме?
 
Хатын-кыз, гаиләне алып барырга, тормыш итәргә акча бирми, дип казыйдан талак ясавын сорый ала. Никах вакытында, гаи­ләне тоту өчен ир кеше шул кадәр акча бирәчәк дип сөйлә­шенмәгән, килешенмәгән икән, талак сорый алмый булып чыга. Кыйный, рән­җетә икән, зыян салганлыгына бе­лешмәсе булырга тиеш. Ошамый дип әйткәнгә генә аерып булмый, аңа нигез, дәлил кирәк. Яшисем килми дип ташлап кайтып киткән хатынны ире, гомумән, асрарга тиеш түгел. Үзе риза булып ташлап кайткан ич. Гаиләне карау, тәр­бия­ләү мәсь­әләсе алдан тикшерелергә тиеш. Без казыйлар белән бергә яшәү минимумы хәтле булса да акча биреп торырга тиеш дигән таләп куйдык. Югыйсә кыз баланың үзе үскән йорттагы кебек тәрбия күр­сәтүләрен таләп итәргә дә хакы бар. Шуның өчен дә яшьләргә никахка кадәр боларның бөтенесен дә аңла­тырга кирәк. Никахка хәтле яшьләр имам янына барып дәрес­ләр алырга тиеш. Сиңа бүген юньле итеп мәһәр дә бирә алмаган кеше киләчәктә ярыйсы гына тормыш итәрлек акча таба алырмы соң?!

Хатын-кыз безгә килә дә, ирем өйләнә, мин аерылам, талак ясагыз, дип сорый. Шул чакта мин, никах укыганда, икенче хатын ал­мыйсың, дип шарт куйдыңмы соң, дип сорыйм. “Юк, куймадым”, – ди бу. Шулай булгач, аерылырга хакың юк, дип әйтәм. Шуңа күрә Габделхак хәзрәт Саматов: “Шә­ригатьтә иң катлаулы мәсьәлә – намаз һәм никах”, – дип әйтә иде.

Никах – кеше язмышы бит ул. Анда балалар, гаилә мән­фәгать­ләре бар. Әйе, гарәп илләрендә алдым-бирдем ясыйлар. Әмма алар шә­ригать буенча яшәгән, ике якның да әти-әнисе шәри­гатьне, таләп­ләрне белә. Әти-әниләр алдан утырып, мә­һәрен, гаиләне тоту шартларын сөй­ләшеп куйган була. Без­дәге ата-аналар бернәрсә дә белми. Никах вакытында гына бары да матур. Шунысы да бар: никах­ларның күбесе хатын-кыз башлангычы белән таркала.
 
Соңгы вакытта аерылышулар шулкадәр күбәйде: мин инде телефон шылтыраса, талак мәсьәлә­сен­дә түгелме икән дип куркып торам. Үзебезнекеләр генә түгел, Башкортстаннан, Оренбург, Киров өл­кәләреннән дә мөрәҗәгать итәләр. Анда казыйлар да юк, ахры. Бездә дә казыйлар күп түгел. Шуңа күрә без өлкәнрәк, тәҗ­рибәлерәк, бе­лем­лерәк имамнарга мүәхкәм, ягъни хөкем чыгаручы вазыйфасы биреп, әлеге эшчәнлеккә җәлеп ит­мәкче булабыз. Чөнки казыйларыбыз җи­тешә алмый. Хәзер никахлар озын гомерле булсын дип, ЗАГС­лар белән сөйләшеп, мәчет­ләр каршында гаилә саклау үзәкләре булдырырга уйлыйбыз. Яшьләр шунда килеп танышыр, сөйләшер, гаилә корыр алдыннан имамнардан сабак алыр иде. Никахта нинди кием кияргә, табынга нинди ризык куярга дип сорыйлар. Болары – икенче, өченче мәсьәлә. Беренчесе – мәһәр, никах ки­лешүе, шартлары, – дип сөйләде ул безгә.


Рәшит МИНҺАҖ
Ватаным Татарстан
№ --- | 24.04.2017
Ватаным Татарстан печать

▲ Өскә
Матбугат-инфо
Матбугат.ру
Ватаным Татарстан
Шәһри Казан
Бердәмлек
Рәшит Ваһапов фестивале
Камал театры
Тинчурин театры
Татар дәүләт филармониясе
Ирек мәйданы
Татарстан яшьләре
Кариев театры
Идел
Өмет
Татарстан китап нәшрияты
Милли Музей
Шаян
Татаркино
Ханский дом
Татар телен һәм ТР яшәүче халыклар вәкилләренең<br />туган телләрен саклау, үстерү мәсьәләләре комиссиясе
«Элита»