ВӘЛИ КУРКА

Вәли акчасыз калды. Бөтенләй үк түгел әле, тик шулай да хезмәт хакы шактый кимеде. Ә алга таба нәрсә булачагы билгесез. Өйгә кайткач, ул хәзер хатынының күзенә туры карарга да кыенсына башлады. Ботинкасын сала да тиз генә ваннага шыла. Кулын юарга.

Юкка түгел. Чөнки хатын акчасызлыкны авыр кичерә. Элек әнә Төркиягә дә ял итәргә барып кайталар иде, былтыр норка тун да алганнар, кредитка дип түшәмгә хәтле биек ике секцияле зур суыткыч алып кайттылар.

Быел Төркия юк. Анталия урынына – Идел буендагы дүрт сутый бакча (әле бер кыяр да алып ашамаганнар, чөнки төнлә шактый суык иде). Норка тун белән киярлек күн итек алып булмаячагы хәзер үк билгеле. (Искесенең үкчәсе сынган, һәм гомумән аның төсе бу норка тунга туры килми иде, дип әйтергә кирәк. Күрше хатыны бу хакта күптән әйтте инде.) Ә суыткыч кредитын түләргә Вәлинең хезмәт хакының яртысы китеп бара. Менә шундый кризис.

Нәтиҗә – хатын канәгать түгел.

Элек Вәлинең хатыны ире кайтыр алдыннан, пычрак халатын алыштырып, күзенә сөрмә тартып, иннек сөртеп, авызын ерып аны каршы ала иде. Хәтта Вәлинең получкадан бер өлешне кысып калуын да күрмәмешкә салышты. Хәзер алай түгел. Хатын гел нидер мыгырдана. Кесәләрне тикшерә. Ашарга утыргач, макарон салынган тәлинкәне өстәлгә "шак!" итеп куя да үзе бер сүз дәшми сериал карарга утыра. Караватка яткач, Вәлигә арты белән борыла да шундук гырлап йоклап китә.

Нәтиҗә – Вәли курка башлады.

Нидән курка? Хатынын югалтудан курка. Ярату турында сүз бармый. Кризис аркасында күпкә әһәмиятлерәк проблемалар калкып чыкты. Хатын аны ташлап калдырган очракта, Вәлине кем карый, кем ашарга пешерә, кара кәчтүм-чалбарын кем үтүкли, ертык оекларын кем ямый, өйне кем җыештыра? Һәм дөресен әйтергә кирәк, хәлләр шулай дәвам итсә, хатын Вәлине өйдән куып чыгарырга да күп сорамас.

Булмас димә. Әнә күршедә генә ирле-хатынлы латышлар яши. Акчасыз калгач, хатыны өен ду китерде, тузынды, савыт-сабаларын ватып бетерде. "Куып чыгарам мин сине!" – дигән иләмсез тавышына Вәли төнлә уяна да, латыш хатынының стена артында кычкырганын тыңлап, хәрәкәтсез ята иде. Үз хатынының да шулай дулавын, башка иргә кияүгә чыкканын һәм үзенең куылганын күз алдына китереп, Вәли куркуга бирелә.

Вәли курка. Чөнки зарплата артачагына өмет юк. Хатынның: "Мужикмы син, юкмы? Андый ир миңа пычагыма кирәкме?" – дип әйтәчәк көне якынлашкан кебек тоела аңа.

Шуңа күрә Вәли, кырыс чаралар күрергә кирәк, дигән фикергә килде. "Бу өйдә кем хуҗа? Нишләп әле мин хатыннан куркырга тиеш? Хатын үзе миннән курыксын!" – дип ул үз-үзен кыздыра, үрти, йодрык белән стенага суга. Хәләл җефетен куркытып, аны тугры булырга мәҗбүр итмәкче була. Ул хәзер хатынның нәрсә белән шөгыльләнгәнен, нәрсә уйлап йөргәнен, кем белән аралашканын бик зур игътибар белән тикшерә. Вәли хатынының телефоннан кем белән сөйләшкәнен, кемгә нинди смс һәм хат язганын, интернеттан кем белән аралашканын, күрше хатын белән нәрсә хакында гәпләшкәнен белергә тырыша. Нидер сизсә, нәрсәдән дә булса шикләнсә, Вәли чарасын күрәчәк. Бу хакта хатынын да кисәтеп куйды. Хатыны дәшмәде.

* * *

Киләсе сишәмбедән РФ Элемтә һәм массакүләм коммуникацияләр министрлыгының көч структураларына гражданнарның почта белән җибәргән әйберләрен тикшерергә рөхсәт бирә торган боерыгы үз көченә керә. Махсус хезмәтләр халыкның хаттан алып посылкаларына кадәр бөтен корреспонденциясен ачып тикшерә алачак, кемнең кемгә нәрсә җибәргәне турында аларга мәгълүмат тапшырылырга тиеш. Хокук сакчылары әнә шул рәвешле явыз ният белән йөрүчеләрне фаш итә алачак. Бу эш белән шөгыльләнү өчен шәһәр почтамптларында хәтта аерым бүлмәләр дә әзерләнергә тиеш.

Моңарчы гражданнарның хат алышканын тикшерү, корреспонденциянең эчтәлеген ачыклау оператив-эзләү эше вакытында гына бары тик суд карары нигезендә мөмкин иде. 2000 елда Югары суд чыгарган карар нигезендә, махсус хезмәтләрнең җитәкчеләре куйган таләпләр элемтә операторларын элемтә серен саклау бурычыннан азат итми. Ә Россия Конституциясенең 23 маддәсе шәхси тормышның, шул исәптән, хат язышуның, почта һәм телеграф белән җибәрелгән хәбәр алышуның кагылгысызлыгын тәэмин итә.