15.02.2016 Мәдәният

“Татарстан” радиосы югалмады!

Газетаның даими авторы – Балтач районы, Карадуган авылыннан мөхтәрәм хезмәт ветераны Рәфыйк ага Шәрәфиевнең газетаның 14 гыйнвар санында басылган “Үртәлмик дидем дә...” язмасы кулыма каләм алырга мәҗбүр итте. Бер дә үртәлерлек язма түгел, киресенчә, һәр татарның күңеленә үтәрлек һәм мүкләнә барган йөрәкләрне пакьләү-чистарту максатында сыкранып-борчылып язылган мәкалә бу.

Авторның “...әллә кая – офыкның эфирның аргы ягына качырылган “Татарстан” радиосыннан башка яшәргә ияләштек,” – дигән җөмләсе минем йөрәгемә дә ук булып кадалды. Югалмадык без, Рәфыйк ага, адашмадык та, тыныч кына, артыгын шауламыйча, башкалардан көнләшмичә генә, элеккеге күркәм традицияләрне саклап һәм үстереп, тыйнак кына эшләвебезне дәвам итәбез. Үзенең 90 еллыгын билгеләп үтәргә әзерләнүче татарның әүвәлге радиосы, бөек Туфаныбызның Әлмәндәр карты кебек зирәклеген, яшьлеген, сафлыгын саклап, гомер бакый яшәр, Аллаһ боерса!

Язмыш мине дә 1987 елдан башлап “Татарстан” радиосы белән “бәйләп куйды”. Халкыбызның моңлы җырчысы һәм мөхәррир Рафаил Ильясов (күренекле режиссер Марсель Сәлимҗановның “Рафаил җырлаганда, минем йөрәгем татарча тибә башлый” дигән сүзләре хәтердә яңара) җитәкчелегендәге музыкаль тапшырулар редакциясендә эшләү кыен да, рәхәт тә иде. Шунда беренче елларда татар музыкасы сәнгатен, иҗат шәхесләрен начар белүем өчен гарьләнеп кызарынганнарым бүгенгедәй истә! Ул чакта радионың фонотекасында 40 меңнән артык төрле язма тупланган иде. Җиң сызганып дигәндәй, шуларны үзләштерә башладым. Ул чакта музыкаль әсәрләрнең осталык чикләрен билгеләүче Сәнгать Советы эшли иде әле. Бөек композиторлар, Татарстан Гимны авторы Рөстәм Яхин, Ринат Еникеев, музыка белгече Йолдыз Исәнбәт, шагыйрьләр Илдар Юзеев, Гөлшат Зәйнашева, Җәүдәт Дәрзаман, Зиннур Мансуров кебек остазларның җыр көйләренә һәм шигырь текстларына үтә дә җаваплы карауларын һич онытасым юк. Күп кенә әсәрләр кабат эшкәртү өчен авторларга кире кайтарылды.

Радио дикторлары Мәрьям һәм Айрат Арслановлар.

Яшь чакта тәкәбберлек тә ярап куя бит. Бер юлы Сәнгать Советы утырышында, ат дагалаганда бака ботын кыстыра дигәндәй, заманча эстрада үрнәкләре нигезендә язылган яңа җырга карата (“Туй күлмәге” җыры, Резеда Әхиярова көе, Наил Касыймов шигыре, аны Венера Ганиева башкарды) үз фикеремне әйтергә батырчылык иттем. Чөнки җыр бик ошады: заманча, яшьләрчә! Ринат Еникеевның: “Яшьләргә ошагач, фондка алабыз инде”, – дип, мине куәтләп, шаяртуы хәтергә сеңеп калган (бу очракта минем фикердән битәр, җырның профессиональ яктан көчле булуы этәргеч икәнлеге аңлашыла).

Сәнгать Советы “иләге” аша узган гасырның 90 еллар азагына “Татарстан” радиосы фондында хәйран гына музыкаль әсәрләр, спектакльләрнең радиовариантлары, тапшырулар, сәнгатьтә зур мирас калдырган әдәбият-сәнгать әһелләренең чыгышлары – җәмгысе 50 меңгә якын язма тупланды. Искиткеч зур, берни белән дә бәяләнми торган хезмәт бу! Алтын таулар вәгъдә итсәләр дә, алыштырмаслык олы мирас, олы хәзинә! “Татарстан” радиосы әлеге байлыкны көн саен аз-азлап булса да, тыңлаучыларына җиткереп тора. “Моң”ны да югалтмыйбыз (чөнки “моң” белән “ретро” сүзе берничек тә тәңгәл килә алмый!), моңлы профессиональ яшь башкаручылар чыгышларын да эфирга бирәбез, чөнки буыннар арасындагы чылбыр өзелергә тиеш түгел! Шул ук гаҗәеп аһәңле тавышлы дикторлар Камал Саттарова, Айрат Арсланов, Мәрьям Арсланова, Эльс Гаделев, Фоат Галимуллин тавышларын да эфирга чыгарабыз, бәрхет тавышлы диктор Тәлгать Хаматшин хәзерге күп кенә тапшыруларыбызны алып бара. Мин инде халыкны борчыган һәм кызыксындырган актуаль әңгәмәләр, дини-рухи тәрбия мәсьәләләрен чагылдырган тапшырулар, балалар өчен әзерләнгән мавыктыргыч радиотамашалар турында тәфсилләп язып та тормыйм.

Дикторлар Камал Саттар белән Эльс Гадел.

Совет чорыннан халык тарафыннан яратып тыңланган сораулар буенча концертлар да эфирда атна саен яңгырый. “Җырым белән сәлам юллыйм” тапшыруы сугыш һәм хезмәт ветераннарының үтенечен исәпкә алып, алар өчен бушлай әзерләнә. Моңарчы ул эфирга җомга, көндез чыккан булса, радиотыңлаучылар теләген искә алып, хәзер дүшәмбе көннәрендә яңгырый башлады.

Миңа еш кына турыдан-туры элемтә вакытында телефон аша халык белән аралашырга туры килә, гадәттә иң күп элемтәгә чыгучылар да Рәфыйк аганың якташлары – балтачлылар (димәк, безне анда да тыңлыйлар). Яңа гасырның башында элеккеге челтәрле радио бетерелгәч (безгә аны зур чыгымнар сорый дип аңлаттылар), Татарстан радиосы Казанда – 68,48 МГц, Чаллыда – 67,01 МГц, Түбән Камада 72.29 МГц ешлыкта эфирга чыкты.

Аккан су юлын табар дигәндәй, “Татарстан” радиосының еракта – офыклардагы зәңгәр томаннар артында югалып калырга хакы юк! 13 гыйнвардан башлап, без рәсми рәвештә Казанда һәм якын-тирә төбәкләрдә, элеккеләренә өстәп, яңа дулкында – 99,2 FM МГц ешлыкта да эфирга чыга башладык (хәзер машинада барганда да тыңлап була). Ә ел ахырына кадәр республикабызның барлык төбәкләрендә Татарстан радиосын FM ешлыгына күчереп бетерү күздә тотыла. Шулай булгач, Рафыйк ага, “димәк, мин яшим икән!” дип, сөенешеп, бергәләп җырлыйсы көннәребез алда әле...

Фәнис Мөхәммәтов, “Татарстан” радиосы журналисты.

---
Татарстан яшьләре
№ --- | 15.02.2016