30.11.2015 Җәмгыять

Татарда кушамат ничек кушыла?

Сугыштан соңгы бик авыр еллар. Фәгыйлә әби, балалар ачтан үлмәсен дип, чуваш авылларына дога укып өшкереп йөрергә чыгып китә. Заманына күрә бер генә дога белсә дә, ул аның ахырын бик әйбәт теләкләр белән тәмамлый торган була. Бервакытны малае Сәлимне дә үзе белән алып бара.

– Мәтүки, мәтүки, сидики-сидики, буки-буки, әпсен-төпсен, бөтен авыруың бетсен, каян кердең шуннан чык, – дип, күп итеп кабатлап, куллары белән ышкый-ышкый, төкереп өшкерә башлагач, малае көлеп җибәрә.

Әби, башын күтәрмичә генә: “Көлмә-көлмә, Сәлим улым! Сиздерәсең, бер пот оннан биздерәсең, түзсәң түзеп тор, түзмәсәң, чыгып тор!” – ди.

Нәтиҗәдә боларга “Мәтүк” кушаматы тагылып кала.

«Америк Сөләйман»

Сөләйман абый сугыштан, бер үлгән нимеснең аягыннан салдырып, өр-яңа ботинка киеп кайта. Авылда бар кеше дә, бу ботинкага кызыгып: “Кайдан алдың?” – дип сорыйлар. Сөләйман абзыйның ниместән салдырдым дип әйтәсе килми.

– Американский ботинка – миңа “америклар” бүләк итеп бирделәр, – дип мактана.

Шуннан “Америк Сөләйманы” дигән кушамат үзенә дә, балаларына да тагылып кала.

«Ир булдык Әсхате»

Көннәрдән бер көнне 17 яшьлек Әсхать әнисенә: “Минем тавык ите ашыйсым килеп китте, әллә ир булдым инде”, – ди. Авыр вакыт, юк замана. Әнисе ни әйтергә дә белмичә, моң-зарын күршесенә сөйли. Кушамат дигән нәрсә ул бик тиз ябыша бит. Шулай итеп, “Ир булдык Әсхате” кушаматы Әсхатькә генә түгел, нәселенә дә тагылып кала.

«Шүрәле абыйсы»

Мәктәптә татар теле дәресе бара. Укытучы Наҗия апа: “Балалар, РОНОдан комиссия килергә тиеш, әгәр дә Габдулла Тукай кем ул дип сорасалар, берүк аптырап калмагыз: “Су анасы”н, “Шүрәле”не язган олы шәхес һәм шагыйрь ул”, – дип аңлата.

Күп тә үтми, комиссия килеп төшә. Дәресне авыррак үзләштерүче Габделәхәттән РОНО вәкиле: “Габдулла Тукай кем ул?” – дип сорый. Габделәхәт бер дә аптырамыйча:

– Шүрәленең абыйсы, – дип җавап бирә.

Шул вакыйгадан соң Габделәхәт урамда күренсә, “Әнә, Шүрәле абыйсы килә”, – дип кенә җибәрә башлыйлар.

Фәнис НУРЕТДИНОВ. Чаллы.

---
Татарстан яшьләре
№ --- | 19.11.2015