«Вильдан» стоматологиясе башлыгы Рәшит Вилданов белән ИНТЕРВЬЮ

Башкалабызның Ямашев проспектында урнашкан «Вильдан» стоматология поликлиникасы генераль директоры Рәшит Фәссах улы Вилданов белән студент елларыннан ук таныш булсам да, аның тормышындагы кайбер кискен борылышларны белми идем. Яшьлегендә бераз бокс белән шөгыльләнгәнгә, мин аны башта теш коючы дип йөрттем, ә инде стоматолог булгач, теш куючы дип атый башладым.

Үпкәләми тагын үзе, елмаеп кына куя. Малай чакта ул хоккейчы булырга хыялланган, тик урта мәктәпне тәмамлагач физкультура институтына керә алмаган. Ике ел армиядә хезмәт итеп кайтканнан соң әтисе тәкъдиме белән ветеринария институтында укый башлаган. Әмма анда ике ел белем алганнан соң мең газаплар белән Казан дәүләт медицина институтына кергән. Әтисенең теләгенә каршы килергә аны нәрсә мәҗбүр иткән? Әңгәмә нәкъ шул сораудан башланды.

– Бер яманның – бер яхшысы дигәндәй, минем физкультура институтына укырга керә алмавым, ветеринария институтына кереп тә ике ел укыганнан соң аны ташлап китүем тәкъдирдә язылган булгандыр. Дин юлына баскач мин моның шулай икәнлеген тагын бер кат аңладым.
Әтием Фәссахны Мөслимдә белмәгән кеше юк иде. Ул җиде класс белеме белән бухгалтер булып эшләгән, 43 яшендә генә, анда да читтән торып, Казан авыл хуҗалыгы институтын тәмамлаган кеше. Ул озак еллар районның баш экономисты булып эшләде. Укырга керү мәсьәләсендә мин ике тапкыр аның сүзеннән чыктым. Урта мәктәпне тәмамлаганда ул миңа: “Улым, ветеринария институтына бар, мал табибы булсаң, өстәлеңдә һәрвакыт ит торыр”, – дип тукыды. Ә мин тоттым да, документларны физкультура институтына илтеп бирдем.

Билгеле, керә алмадым. Шуннан армиягә киттем – ике ел Германиядә хезмәт иттем. Аннан кайткач, рабфак аша ветеринария институтына кердем. Бу вакытта энекәшем Флүн дә урта мәктәпне тәмамлап, шушында килде, бергәләп укый башладык. Армиядә спортның биш төре (пятиборье) буенча спорт остасына кандидат нормасын үтәгән идем, укый башлагач, бокс түгәрәгенә язылдым. Төркемнең старостасы итеп тә сайладылар. Укыйбыз шулай, спорт белән шөгыльләнәбез, җәмәгать эшләрендә катнашабыз, дискотекаларга йөрибез. Бервакыт медицина институтына дискотекага бардык. Шунда бер якташ егетнең тумбочкасы өстендә Азнакай студентларының бергә җыелып төшкән фоторәсемен күрдем. Күрдем дә, Мирей Матьега охшаган бер чибәргә гашыйк булдым. Иң әүвәл фотосурәтенә. Шунда ук теге егеттән аның кем булуын сораштым. Лилия исемле кыз икән. Фармацевтика факультетында белем ала. Егете бармы дип сорадым, юк диделәр. Тик ул тулай торакта тормый икән, иптәш кызлары белән фатирга кергәннәр. Озакка сузмый таныштым үзе белән, шуннан йөри башладык. Беренче курсны тәмамлаганда өйләнештек, ул инде өченчене бетерә иде. Лилия белән танышканнан соң минем өчен ветеринария институтында укуның бер кызыгы да калмады. Шулай да укып йөрим. Тик һәр эшнең бер азагы була дигәндәй, икенче курсның ахырында киттем мин аннан.

Медицинскийның кичке рабфагына кердем. Институтның бер корпусы төзелә иде – көндез шунда эшлим дә, кич лекцияләргә йөгерәм...
Каяндыр ишетеп, бервакыт әти килде. Ул мине нинди генә сүзләр белән сүкмәде, әмма мин бирешмәдем. “Хәзер энекәшең дә синең арттан китәчәк инде”, – диде әти. Нәкъ шулай булды да. Флүн дә тегендә укуын ташлап, армиягә китте һәм кайтып, медицина институтына укырга керде.

Соңрак без матур гына тора башлагач, бер-бер артлы ике кызыбыз тугач, әти дә бераз тынычланды, минем язмышка күнде кебек. Бик кырыс кеше иде, миңа әйтмәде, ә менә Лилиягә бервакыт: “Мин сездән канәгать, бер генә үпкәм дә юк”, – дип ычкындырган. Безнең өчен бу инде, урысча әйткәндә, реабилитация иде.

– Институтны тәмамлагач, тормышың ничек дәвам итте?

– Ике бала белән институт тулай торагында яшәү, кичләрен сырхауханәләрдә эшләү хакында әйтеп тормыйм, байтагыбызның башыннан кичкән язмыш бу. Тормыш никадәр кырысрак булса, кеше дә яшәү өчен ныграк тырыша икән. Лилиягә рәхмәт – барысына да түзде. Ул миннән алдарак тәмамлады бит, аптекага эшкә керде, минем интернатура үткәнне зур сабырлык белән көтте. Аннан Азнакайга кайттык – мин теш табибы булып эшли башладым. Тормыш та бераз җайлана төште.

– Ә хосусый теш дәвалау кабинеты ачу теләге кайчан туды?

– Ил белән Горбачев идарә иткән чорда. Никадәр генә сүксәләр дә, ул эшмәкәрлеккә юл ачкан шәхес. 1989 елда мин дә дәүләт поликлиникасы каршында хосусый теш дәвалау кабинетымны ачып җибәрдем. Әле аны ачкач та тегесендә дә, монысында да эшләп йөрдем. Чөнки теш табиблары, (бигрәк тә район җирендә) җитешми бит. Ул чорда Азнакайда теш куйдырырга чиратны 4-5 ел көтәргә кирәк иде. Тиз арада дип әйтмим, әмма акрынлап чират та кимеде.

– Инде Азнакайда күпмедер дәрәҗәдә аякка баскач, үз йортыңны төзегәч, машиналы булгач дигәндәй, кире Казанга килергә нәрсә мәҗбүр итте?

– Минем холык шундыйдыр инде – бер урында тыныч кына эшли алмыйм. 1998 елда Казанга килеп, Шамил Усманов урамындагы ике катлы бер йортның ике бүлмәсен арендалап, теш дәвалау кабинеты ачып җибәрдем. Тик арендалаган кабинет синеке түгел бит әле ул – үземнең хосусый поликлиникамны булдырырга уйладым һәм Ямашев проспектында яңа төзелгән күп катлы йортның беренче катыннан берничә бүлмә сатып алып, “Вильдан” поликлиникасын булдырдым. Бүген безнең фамилиянең нигезен тәшкил иткән бабай ул. Әтинең сөйләве буенча бик тә укымышлы, гайрәтле кеше булган.

– Бүген дәүләтнеке саналган поликлиникалар да яши әле, хосусыйлары да җитәрлек. Алар арасында көндәшлек бармы?

– Минем бер якын дустым әйтмешли, һәр кешенең авызында 32 теше бар, аларның кайберләрен дәваларга, кайберләрен алдырырга кирәк, ә алдырганнары урынына яңаларын куйдырырга. Минем фикерем шундый, дәүләтнеке булган клиникалар да яшәсен, хосусыйлары да булсын. Эш бит бары сыйфатта гына. Менә безнең клиникада югары дәрәҗәле профессионаллар эшли. Без иң беренче урынга сыйфат мәсьәләсен куябыз.

– Кызларың Әдилә белән Эмилия дә синең һөнәрне сайлап, синең яныңда ук эшлиләр икән.

– Әйе, алар да теш табибы һөнәрен сайладылар. Алдарак телгә алынган энем Флүн Азнакайдагы “Вильдан” клиникасына җитәкчелек итә. Күрәсез, бер гаиләдән ничә теш табибы.

– Ә дин юлына ничек кереп киттең?

– Анысы үзе бер кыйсса. Бер юк кына мәсьәләне уңай якка хәл итә алмыйча, сигез ай интегеп йөрдем. Әле Казанга килеп эшли башлаган чорлар бу. Бервакыт яныннан үтеп барганда “Казан нуры” мәчетенә барып кердем дә, Рөстәм хәзрәт Зиннуровка үземнең борчуларымны сөйләдем. Ул инде җомга көнне мәчеткә килүемне сорады, шунда намаздан соң Аллаһы Тәгаләдән синең мәсьәләне хәл итүне дә сорарбыз диде. Әнә шулай Аллаһының рәхмәте белән хәл ителде теге мәсьәлә. Шуннан инде мин дә даими рәвештә мәчеткә йөри башладым, намазга бастым. Аннан Хаҗ да кылып кайттым.

Әлбәттә, дин юлына басу бик җиңел түгел. Баштарак хәтта Лилия дә: “Хәзер шау-шулы мәҗлесләргә дә йөри алмабыз, дусларың да калмас инде”, – дип кайгырган иде. Аллага шөкер, мәҗлесләргә дә йөрибез, дуслар да арта гына бара. Кеше бит гомере буе яшәргә өйрәнә, тормыштагы бик күп сорауларга җавап табарга тырыша. Югыйсә Аллаһы Тәгалә безгә әзер рецептлар җибәргән Коръән аша. Анда барысы да әйтелгән бит. Әмма дөрес аңлагыз, намазга басасың да, бөтенесе дә үзеннән-үзе хәл ителә дигән сүз түгел. Дөрес гамәлләр кылсаң гына эшләрең, тормышың уңай якка китәчәген аңларга кирәк.

– Яңадан тешләр мәсьәләсенә кайтыйк инде. Кемнәрнеңдер олыгайгач та 32се үк булмаса да байтак тешләре саклана, ә кемнәрнеңдер тешләре яшьли чери. Бу хәл нилектән шулай килеп чыга?Тешләр бозылмасын өчен ниләр эшләргә кирәк?

– Тешләрнең саулыгы беренче чиратта нәселдән килә. Әмма әти-әниләрдән миңа менә нинди таза тешләр бирелгән дип кенә яшәргә ярамый, аларны һәрдаим чистартып, карап торырга кирәк. Алгы тешләр кимерер өчен, арттагылары чәйнәр өчен бит. Соңгы вакытта алманы, кишерне дә кимермибез бит, ваклагыч аша чыгарып ашарга тырышабыз. Ә бу дөрес түгел. Каты әйберләрне кимереп ашарга кирәк. Аннан соң нәрсә ашау бик тә әһәмиятле. Начар азык кулланучы тешләрен генә түгел, ашказанын да бетерә. Кыскасы, кешенең эчендә агу булса, бу аның йөзенә һәм тешенә дә чыга.

– Теш табиблары хакында мәзәкләр дә бик күп, сезнең тормышта да кызыклы хәлләр булгалап торадыр?

– Барлык мәзәкләр дә тормыштан килеп чыга бит. Бервакыт, әле Азнакайда эшләгәндә бер әби керде дә: “Улым, миңа металло-керамзитовый теш куй әле”, – ди. Ул металло-керамический дигәнне керамзит дип укыган икән. “Әби, керамзит бетеп китте бит әле, бүген берәр йөк машинасы белән алып кайтырга тиешләр”, – дип шаярткан идем, әби ник мине мыскыл итәсең дип ачулана ук башлады. Аннан гафу үтенеп, хатасын әйбәтләп аңлатырга туры килде.

Табиб дару белән генә түгел, сүз белән дә дәвалый, диләр бит. Шуңа күрә пациентларга гел ачык йөз күрсәтергә, аларның борчуларын тыңларга, киңәшләрне жәлләмәскә кирәк. Үзем дә шундый, кул астымда эшләүчеләрдән дә шуны таләп итәм.

– Әңгәмәң өчен рәхмәт. Эшеңдә уңышлар телим.