Кризисның уңай якларын сизәсезме? (Сораштыру)

– Ничек инде икътисадый кризис кемгәдер, ничектер файдалы була алсын? Тизрәк бетсен, үтсен дип телим, әмма озакка сузылыр кебек. Кызганыч, дәү­ләт җитәкчеләренә икъ­тисад түгел, ә сәясәт кы­зыграк, әһәмиятлерәк булып чыга. Безнең бизнес чит ил банклары, финанс корпо­ра­­цияләре белән бәй­ле иде. Чит ил санк­цияләре кер­телә башлагач, алар Рос­сиядә эш­ләүләрен туктата яки ки­метә башлады. Бу безгә турыдан-туры аяк чалды. Тугыз төбәктә ширкәтебез­нең филиалы эшли иде, хезмәткәр­ләр­нең гомуми саны – 300 кеше. Безгә бу кризис белән 20 процентын кыскартырга туры килде, бу – 60 кеше эшсез калды дигән сүз. Бик авыр. Әлегә хезмәт хакын кыс­картмадык, ничек түли идек, шул дәрәҗәне сак­ларга тырышабыз, әмма хәлләр авырлашса, каешны тагын да кысыбрак бәй­ләргә туры килмәгәе.

 

 

– Кризисны, гомумән, сизмим. Уңай якларын да, тискәре якларын да күр­мим. Әйе, тормыш кыйм­мәтләнде, бәяләр артты, керем дә азайды. Артык концертлар белән дә акча эшләп була дип әйтә алмыйм. Әмма кеше олыгая барган саен (мин дә алга таба барам) акчаның мө­һимлеге югала, тормышта башка кыйммәтләр өстен­лек итә башлый. Гаилә, балаларның, әти-әниләр­нең сау-сәламәт булуы, тыныч гомер итү, кешеләр белән тату мөгамәләдә булу – бүген минем өчен иң әһәмиятлесе.

 

 

– Безгә – фермерларга файдага булды бу кризис. Чынлап әйтәм. Кибетләрдә ризык түгел, ә суррогат сатыла. Чит ил валютасы арткач, ризык бәяләре дә котырып үсте. Кеше: “Ник мин сыйфатсыз ризыкны бу кадәр зур бәядән алам?” – дип уйлый һәм фермерлар продукциясен күбрәк ала башлады. Шәһәрләрдә яр­минкәләр ел әйләнәсе бара, автолавкалар белән килеп туктап, күпләп сату бәясеннән сатарга мөм­кин­лек бар. Безгә дә, халыкка да файдалы. Әле менә шәһәр буенча заказларын таратып кайтып киләм, ке­сә тулы акча. Аннары Татарстан Авыл ху­җалыгы һәм азык-төлек ми­нистр­лыгы фермерларга субсидия бирәчәк, сатылган бер литр сыер сөтенә дәүләт 3 сум өсти, ә кәҗә сөтенә – 13 сум. Әйбәт бит! Ризык кыйммәтләнгәч, халык та бакчаларында алабута тү­гел, ә бәрәңге белән кишер үстерә башлаячак. Исерек белән ялкауларга гына бу кризис начарга, алар ачтан киселәчәк.

 

 

– Без азык-төлек, көн­дәлек товар сатабыз. Ни дип әйтим? Кеше ашамый тормый ул, берсенең дә тегермәне тик тормый. Әм­ма кешеләр арзанракны карый. Безнең кибеткә болай да байлар яки элита кешеләре йөрмәде, әмма халык сыйфатсызрак ризык белән туклана башлады. Беренче чиратта то­варның бәясенә карыйлар. Ризыкның төрлесе бар: мәсәлән, манный яр­масы­ның 30 сумлыгы да, 25 сумлыгы да бар. Соң­гысын сайлый ул. Җиләк-җи­меш­кә килгәндә, Мароккодан кайткан мандариннар сатылмый, халык кыйммәт дип алмый. Алса, Төр­киянекен ала. Помидорны да Төркиянекен ала. Үзе­бездәге җитеште­рүче­ләр арзанга сатачак дигәннәр иде. Кая инде ул?! “Майский” кыярлары “оптовый” базада 155 сум тора. Без дә бәясен кү­тәрергә мәҗбүр. Бу кризислар – минуска.