“Йортыбыз янды, әти хәер сораша...”

Беркөнне редакциябезгә килгән Филсинә ханым Биектау районы, Мәмдәл авылындагы туган йортларының, мал-туарларының, барлык мал-мөлкәтләренең янып бетеп, карт әти-әнисе – Мөхәммәтгали абый белән Сания апаның һәм энесе Илгиз белән аның хатыны Энҗенең бер кат киемнән урамда калулары турында сөйләде.

– Яшьләре сиксәннән узган әти белән әни һәм хатыны белән энем яши торган туган йортыбызда 10 ноябрьдә, көпә-көндез янгын чыккан, – дип сөйләде Филсинә ханым. – Маллар карап йөргән әти абзарда төтен чыкканын күргән дә, өйдән энемне чакырып чыгарган. Икәү йөгереп чыгып, көчәйгән төтенне күреп, нишләргә белми торганнар, аннан энем Илгиз су шлангасына ябышкан, әмма су килмәгән, киленебез Энҗе өйдә краннан чиләк белән су агыза башлаган. Әти урамга чыгып: “Янабыз!” – дип сөрән салган, ярдәм сораган. Ул арада абзардагы коры печән дөрләп яна башлаган. Аннан энем өйдә берни белми телевизор карап утырган әнине кереп алган. Ут көчәя барган. Үзебезнең авылдагы янгын сүндерү машинасы килгән, әмма инде бар куәтенә котырган янгынны туктатырга аның гына көче җитмәгән. Авылдашлар да ярдәмгә килгәннәр. Энем белән килен: “Өйгә йөгерешеп керәбез, нәрсәгә ябышырга белмибез”, – дип сөйләделәр соңыннан. Каушаудан чәйнек капкачын тотып чыкканнар. Документлары ут эчендә калган, ярый әле килен йорт документларын алып чыгып өлгергән. Искереп беткән микродулкынлы мичне күтәреп чыкканнар, ә өр-яңа, кыйммәтле иттарткыч шкаф башында утырып калган. Бер телевизорны, әти белән әнинең кайбер таныклыкларын коткара алганнар... Безнең ике йорт иде: янәшәдә безгә орынып диярлек яшәүче әби белән бабай үлгәч, Илгизнең улына булыр дип, әти аларның йортын да сатып алган иде. Шул йортларны тоташтырып, ничә еллар буе тырышып, блоктан 36 метрлы сарай салган идек. Ул сарай печән, олаулап утын, терлек азыгы, капчыклап он, писүк, яхшы такталар, хуҗалык кирәк-яраклары белән шыплап тулган иде. Бөтенесе дөрләп янган... Анысы гынамы, ат, тана, ике бозау, 11 баш сарык кычкырып янганнар. Ат улагына егылып үлгән, эчәкләренә кадәр агып чыккан диделәр. Энем малларны коткарырга дип абзарга йөгереп кергән, әмма утның кызулыгына түзә алмыйча, йөгереп кире чыккан. Этебезгә кадәр янып үлде. Инде бер ай эзлибез, мәчебезне таба алмыйбыз. Әни аны кечкенә чагыннан алып үстергәч, ул гел аңа ияреп йөри, әти белән әни янында йоклый, бигрәкләр дә акыллы иде... Сигез тавык белән бер таебыз гына исән калды. Көндезге унберләрдә яна башлаган йорт икенче көннең таңына кадәр янды. Безнең йортларны коткарып булмаслыгын аңлагач, янгын сүндерүчеләр (берничә машина) күршеләрнең йортларын саклый башлаганнар, йорттагы әйберләрен, мал-туарларын чыгарганнар. Әмма, кызганыч, безнең туганнар яши торган йортка ут капкан, өйләренең эче янган...