Татарстанда Раштуаны ничек бәйрәм итәләр?

Безнең эрага кадәр II гасырда христиан тарихчысы  Секст Юлий Африкан 25 декабрь көнен үзенең язмаларында язып калдырган. Мәҗүси Рим империясендә Кояш бәйрәмен уздырганнар һәм бу көн мәҗүсиләр өчен иң мөһим көннәрдән саналган. Христианнар исә, бу бәйрәмне IV гасырда гына үткәрә башлаган. Римлылар аңында Кояш культы бик көчле булганлыктан, чиркәү бу датаны үзгәртмәскә карар кыла.

 

Католиклар әлеге традицияне бүген дә дәвам итә. Ә православие динендәгеләр, календарьдәге үзгәрешләр аркасында, изге бәйрәмне 40 көнлек уразадан соң, 7 гыйнварда үткәрә. Ураза күктә беренче йолдыз чыккач тәмамлана.

 

 

Татарстанда яшәүче керәшеннәр дә Раштуа бәйрәмен 7 гыйнварда үткәрә. Бәйрәм керәшеннәр арасында елдан-ел популярлык казана. Зәй районы Сарсаз-Баграж авылы егете Владислав Журавлев сүзләренә караганда, ул авылда Раштуа бәйрәме Рождество дип үз исеме белән атала. “Аны хәзер генә шулай татарчалаштырып Раштуа дип атый башладылар. Электән үк бу көнне иртән иртүк бала-чагалар слават әйтеп йөргәннәр. Бу үзенчә Пасханы хәтерләтә, аны халык телендә безнең авылда “акча җыю бәйрәме” дип тә атыйлар. Ул көнне, Пасхадагы кебек, балалар өйдән өйгә кереп, Христосның тууы турында шигырь укыйлар, аларга тиен акча биреп чыгаралар. Бу көнне бар туган-тумачалар белән җыелышып, ашап-эчеп бәйрәм үткәрәбез. Быел мин һәр елдагыча бу бәйрәмне авылда әти-әниемнәр белән уздырырга җыенам. Аннары әбиләргә, бабайларга кунакка барып килеп, башка туганнарны үзебезгә чакырачакбыз”, – дип бәян итте егет. Сарсаз-Баграж авылында Раштуа кичендә төрле уеннар үтә, гармунда уйныйлар, җыр-биюләр уза.

 

Балык Бистәсе районы Иванаево авылы егете Николай Токранов бу керәшен авылында Раштуа кичендә авыл халкы бер йортка җыелып келәү итүләрен сөйләде. Аннары иртән бала-чагалар йорттан йортка йөреп, Иисус туу турында хәбәр житкерәләр һәм аларга моның өчен акча өләшәләр. Һәр йортта ризыклар пешерелә, туган-тумачалар кунакка килә. Элегрәк Нардуганга чыгучылар күп булган, хәзер болай йөрүчеләрнең кимүе күзәтелә.

 

Узган елны керәшен авылларында чиркәүләрне яндырганнар иде. Бер ел эчендә бу авылларда чиркәүләр яңадан торгызылды. Мамадыш районы Албай авылындагы чиркәү тулы көченә эшләп килсә, Балык Бистәсе районындагы Керәшен Казысы авылындагы  яңа чиркәү, җылылык булмау сәбәпле, олы бәйрәмнәрдә генә ачыла. Әлеге авылда яшәүче Анатолий Харитонов сүзләренә караганда, быел Раштуа бәйрәмен яңа чиркәүдә каршылаячаклар.

 

Республикабызда Раштуа бәйрәме уңаеннан төрле чаралар үтәчәк.  Башкалада исә 11 гыйнварда М.Җәлил исемендәге Татар академия дәүләт опера һәм балет театрында Архиерийның Раштуа чыршысы, “Туым Җондызы” – керәшен җырларын башкаручылар конкурсы үтәчәк.  Казан музейларында, мәдәни үзәкләрдә, ял итү паркларында бәйрәм чаралары каралган. Раштуа бәйрәме уңаеннан өстәмә рейслар да булдырыла.

 

 

Бөтенроссия җәмәгатьчелек фикерен өйрәнү үзәге уздырган сораштыру мәгълүматларына караганда, сораштыруда катнашкан 1,6 мең кешенең 72 проценты Рождество бәйрәмен 7 гыйнварда уздыра. Калган җавап бирүчеләр бу бәйрәмне 25 декабрьдә үк бәйрәм итүләрен белдергән. Сораштыруда Россиянең 46 төбәгендә яшәүче респондентларның фикере исәпкә алынган.

 

Җавап бирүчеләрнең  57 проценты Рождествоны гаилә белән уздырачагын әйткән; 8 проценты – бәйрәм табыны әзерли, 6 проценты – кунакка бара, 1 проценты бәйрәм хөрмәтенә “салып куярга” җыена. Респондентларның 10 проценты чиркәүләргә җыенуын, 1 проценты юрау-багулар уздырачагын, 1 проценттан кимрәк җавап бирүче бәкедә коенырга теләвен хәбәр иткән. 17 процент респондент бу көнгә берни дә планлаштырмый.