ШАҺИ РОЗАЛИНА

Розалина Гомәр кызы Шаһиева 1945 елның 28 июлендә Яшел Үзән районы Бикет авылынданда туа. Розалина Шаһиева – галимә, этнограф, сәнгать белгече. Заманында пединститутта укыткан, сынлы сәнгать буенча аспирантура тәмамлаган. 25 еллап гомерен сәнгать дөньясына багышлаган. Музейлар, күргәзмәләр, иҗади конференцияләр... Дөньяның төрле кыйтгаларында фәнни докладлар белән чыгышлар, татар сәнгатен җиһанга белдерү буенча хезмәтләр. Сәясәтләр – Багдад, Мәскәү, Истанбул, Абд- Даби, Баку, Амман, Санкт-Петербург һ.б. Төп максаты: төрки халыкларының бердәм рухи хәятен киңәйтү, дөньяга таныту. “Шигърият, дип әрни ярты җаным,фән, дип калган яртым кабатлый”, - дип яза ул үзе. Нинди генә үрләр яуламасада, шунысы игьтибарга лаек: шагыйрә күңелендә туган авылына мәхәббәт гомере буена сакланган. “Иль де Франс”, “Бакалы саз”... – бу шигырьләр Бикеткә, аның табигатенә багышлап язылганнар. Розалина апаның әти-әнисе Гомәр абый һәм Мәһирәҗәп апа кызларына 5 яшь тулгач, гаиләләре белән Казанга күчеп китәләр. Ул шәһәр тормышына да тиз ияләнә. Татар мәктәбен алтын медальгә тәмамлаган кыз КДУ ның рус филологиясе факультетын кызыл дипломга тәмамлап чыга. Университетта укыганда, фарсы телен өйрәнә, фарсы поэзиясе белән кызыксына. Дипломын да “Рус поэзиясендә фарсы шигъриятенең мотивлары” дигән темага яклый. 22 яшьлек япь-яшь кыз максатына ирешә.

Розалина Шаһиева 10 яшеннән бирле шигырь яза. “Татарчада – рухым, русчада – шигъри эстетикам ”, - ди ул үзе. Шигырьләрендәге оригинал фикер ташкыны, сурәтләр тезмәсе, көтелмәгән ассоциацияләр сине бөтереп ала, әсир итә. Аның хезмәтләренең бәһасы бәяләп бетергесез. “Урып яшәргә тумаган, ургып яшәргә туган”, - дигән шигырь юллары аның үзенә туры килә. Розалина апа әле тәрҗемәче, тарихчы һәм телләр белгече дә. Студент елларында ук, ул инде шәрыкъ классикасы үрнәкләрен татарчага, үзебезнең татар шагыйрьләрен русчага тәрҗемә иткән. Хәйям, Дәрдмәнд, С. Хәким... Галимнәребезнең дистәләрчә фәнни хезмәтләре – диссертацияләре русчада аның тырышлыгы аша дөнья күрде.

Татарстанның Рәсем сәнгате музее оештырылган елларда ул, археолог һәм сәнгать белгечләре белән берлектә, республика рәсем сәнгатенең фәнни экспозициясен әзерли. XX гасыр татар мәдәнияте турындагы фәнни белемнәрне баетуга хезмәт иткән дистәләгән тематик күргәзмәләр оештыра. Рәссамнарның зона, Россиякүләм, декада күргәзмәләрен оештырганда, аңа бик зур фәнни-тикшеренү эше белән шөгыльләнергә туры килә: шул күргәзмәләрнең каталоглары өчен йөзләгән мәкалә, буклет текстлары яза, радио һәм телетапшырулар әзерли. Сәнгать белгече Г.Сөләйманова-Вәлиева белән бергәләп, 1991 елны ГДРда чыгарган «Казан татарларының нәфис-гамәли сәнгате» дигән альбомнары өчен Татарстанның Габдулла Тукай исемендәге Дәүләт премиясенә тәкъдим ителәләр.

Розалина Шаһиева Милли мәдәният музеен (хәзер Казанның 1000 еллык музее дип тә атала) төзүдә башлап йөри, аның концепциясе буенча 1998 елда Казанда иң берече рәссам музее - Бакый Урманче музее оештырыла.

Intertat.ru, "Кайтаваз", Татарстан Республикасы Яшел Үзән районы Бишнә гомуми урта мәктәбенең укучылар газетасы № 8, апрель, 2010 ел (махсус чыгарылыш)