поиск новостей
  • 28.03 "Ак чәчәкләр кебек..." Кариев театры,18:30
  • 28.03 "Җан Баевич" Тинчурин театры, 18:30
  • 29.03 "Рөстәм маҗаралары" Кариев театры, 13:00
  • 29.03 "Кияүләр" Тинчурин театры, 18:30
  • 30.03 "Кәҗүл читек" Кариев театры, 11:00
  • 30.03 "Тапшырыл...ган хатлар" Кариев театры, 18:00
  • 30.03 ПРЕМЬЕРА "Флешка, рэп һәм мәхәббәт"Тинчурин театры, 13:00 һәм 17:00
  • 31.03 "Шәй-бу, шай-бу" Кариев театры, 18:00
  • 31.03 "Өч аршын җир" Тинчурин театры, 17:00
  • 02.04 Хан кызы Турандык. Тинчурин театры, 18:30
  • 03.04 Гомер буе сине көтәм. Тинчурин театры, 18:30
  • 04.04 Кияү урлау. Тинчурин театры, 18:30
  • 05.04 Гастрольләр: Тайна замка на холме. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 11:00 һәм 13:00
  • 05.04 Гастрольләр: Ханума. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 18:30
  • 06.04 Гастрольләр: Мастер и Маргарита. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 07.04 Гастрольләр: Мелодия коралловых бус. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 09.04 Җилкәнсезләр. Тинчурин театры, 13:00 һәм 18:30
  • 10.04 Синең хакта… Тинчурин театры, 18:30
  • 11.04 Ядәч! Исемдә! Бер гаилә трагикомедиясе. Тинчурин театры, 18:30
  • 12.04 Флешка, рэп һәм мәхәббәт. Тинчурин театры, 18:30
Бүген кемнәр туган
  • 28 Март
  • Ренат Әюпов - режиссер
  • Фирүзә Җамалетдинова - язучы
  • Артур Поляков - мәдәният хезмәткәре
  • Гиоргий Куприянов - дәүләт эшлеклесе
  • Вил Мәһдиев - көрәшче
  • Никах, юбилей,Туган кон,балалар бэйрэмен,торле кичэлэрне алып барабыз.8-4кэ хэтле шалтыратта аласыз.89393453961
  • Чистаидан иорт сатып Алам чистаинын узенэн 89274905164
  • 1 булмэле фатир моселман гаилэсенэ озак вакытка арендага бирелэ ЖК Салават купере. Собственник ( риелтор тугел!!!)89509488227.
  • Сдается 2-х комнатная квартира по ул. Ф.Амирхана порядочной семье на длительный срок. В квартире есть мебель, рядом остановка, магазины, рынок. Только граждане РФ без животных!!! 8-965-584-66-30 собственник.
  • Продаю листы нержавейки 530х630, толщина 3,5мм, запчасти на УАЗ.тел 89178553159.
  • Коттедж төзэргэ кирэк казанда минэм номер 89274905164
  • Баян сатыла. Казан. Тел.:89003238614
  • татар теленең аңлатмалы сүзлеге сатыла, 3 томда, Казан, Татарстан китап нәшрияты, 1981 ел. тел.8 919 647 47 91
  • Казанда оч булмэле фатирнын залына тэртипле кыз эзлим. Бигичев урамы. Риелторсыз 89600347300
  • Исэнмесез! Бенто тортларга hэм капкейкларга заказлар кабул итэм! Казан шэhэре. 89377708700 Динара.
Архив
 
Adiplar.narod.ru онлайн энциклопедиясе

Adiplar.narod.ru онлайн энциклопедиясе

Әхмәт Дусайлы туплаган онлайн-энциклопедиядә әдипләр генә түгел, журналистлар, галимнәр, җәмәгать эшлеклеләре турында файдалы мәгълүмат, матбугатта чыккан язмалар урын алган.

БУРНАШЕВА ЗАҺИДӘ (Гыйффәт Туташ)

(1895—1977)

Заһидә Хөсаен кызы Бурнашева (революциягә каәрге әдәби псевдонимы — Гыйффәт Туташ) 1895 елның 19 октябрендә хззерге Рязань өлкәсенә кергән Әже авылында сәүдәгәр гаиләсендә туа. Заһидә башта остабикәгә йөреп укырга-язарга өйрәнә, аннары авыл мәктәбендә белем ала. Яшьтән ук ул китап укырга һәм шигырь язарга һәвәс була. 1913—1914 елларда Мәскәүдә чыккан «Ил» һәм аның дәвамы «Сүз» газеталарында «Гыйффәт Туташ» имзасы белән беренче лирик шигырьләре басыла. Ләкин кызның әдәби иҗат белән шөгыльләнүе әти-әнисенә ошамый: алар Заһидәне өйдә бикләп тота башлыйлар, китапларын яндыралар, укудан, язудан тыялар. Ахырда Заһидә, патриархаль гаилә тәртипләренә түзә алмыйча, туган йортьш ташлап китә. Кызның бу кыю адымы шул чорның матбугатында да унай яңгыраш таба. Әдәби җәмәгатьчелек Заһидәгә ярдәмгә килә: 1915—1917 еллар арасында Мәскәүдә «Гыйффәт Туташ шигырьләре» исеме белән яшь шагыйрәнең бер-бер артлы өч җыентыгы дөнья күрә. Революциягә кадәрге татар хатын-кызларынын аянычлы тормышын реалистик буяуларда тасвирлаган һәм шул гаделсез тормыш тәртипләренә каршы өндәгән бу шигъри җыентыклар шул заман укучылары, бигрәк тә хатын-кызлар арасында киң популярлык казана.

3. Бурнашева Октябрь революциясен шатланып каршы ала һәм, татар хатын-кызлары арасында беренчеләрдән буларак, яңа тормыш өчен актив көрәш юлына баса. 1918 елда ул Коммунистлар партиясенә член итеп алына. Шул ук елда аны Урта Азиягә җаваплы эшкә җибәрәләр. Башта ул Сәмәрканд шәһәрендә «Михнәттәшләр тавышы» («Хезмәттәшләр тавышы», үзбәк телендә) исемле өлкә газетасында эшли, аннары 1919—1920 елларда Төркстан Коммунистлар партиясе Үзәк комитетының хатын-кызлар белән эшләү бүлегенә җитәкчелек итә. 1920 елның җәендә 3. Бурнашева Коминтернның Мәскәүдә уздырылган Икенче конгрессында кунак булып катнаша һәм В. И. Ленинның ялкынлы речен тыңлау бәхетенә ирешә. Шул ук 1920 елда ул, Көнчыгыш хатын-кызларының бердәнбер вәкиле сыйфатында, Мәскәүдә узган Бөтендөнья коммунист хатын-кызларының Беренче конференциясе эшендә дә катнаша.

1921—1923 елларда 3. Бурнашева РКЛ(б) Њзәк Комитетының хатын-кызлар бүлегендә инструктор булып эшли, ә 1924 елның башында яңадан Урта Азиягә китеп, озак еллар буе Төркмәнстан һәм Кыргызстан республикаларындагы партия һәм совет учреждениеләрендә җаваплы вазифалар башкара. Егерменче елларда аның турыдан-туры җитәкчелеге астында төркмән, кыргыз, таҗик һәм үзбәк кызларыннан күп кенә укытучылар, культура, партия хезмәткәрләре хәзерләнә.

3. Бурнашева 1952 елдан пенсиягә чыгып, Казанга кайта һәм гомеренең соңгы көннәренә кадәр иҗат эше белән шөгыльләнә. 1971 елда аның, архив материалларына, үзенең һәм революция ветераннарының истәлекләренә нигезләп язган «Татар хатын-кызлары хәрәкәте тарихыннан» исемле китабы дөнья күрә. Күпкырлы иҗтимагый эшчәнлеге һәм укыту-тәрбия өлкәсендәге хезмәтләре өчен 3. Бурнашева «Почет Билгесе» ордены, Үзбәкстан, Кыргызстан Верховный Советлары Президиумының Мактау грамоталары һәм берничә медаль белән бүләкләнә.

Заһидә Бурнашева 1977 елның 5 ноябрендә Казанда вафат булды.

БИБЛИОГРАФИЯ

Гыйффәт туташ шигырьләре.— М.: 1915. 3000.
Гыйффәт туташ шигырьләре.— М.: Габдрахман Бурнашев, [1917].—456.
Гыйффәт туташ шигырьләре. 2-кис.—М.: Борадәран Карамышевлар нәшр., [1917].—16 б.
Айсылу. Хәнәфи. Зөһрә йолдыз: (Хикәяләр).—Казан: Мәгариф, 1919.—15 б.
Шул ук.—Казан: Мәгариф, 1921.—17 б. Татар хатын-кызлары хәрәкәте тарихыннан.-Казан: Таткитнәшр., 1971.—152 б., ил. 2500.
Зора юлдуз. (Звезда Венера): Стихи /Пер. с татар. В. Клюева.-Казань: Татгосиздат, 1922.—13 с. 3000.

АНЫҢ ТУРЫНДА

Гайнуллин М. Заһидә Бурнашева (1895-1977) Кит.: Гайнуллин М. Татар әдипләре: (Иҗат портретлары). Казан, 1978, 194-204 б.
Гайнуллин М. Шагыйрә, коммунист - Соц. Татарстан 1965, 21 окт.
Гафурова Г. Заһидә Бурнашева. - Азат хатын, 1965, № 11, 10-11 б.
Ихсанова Л. Тормыш мәктәбен узганда. - Татарстан яшьләре, 1965, 19 окт.
Гайнуллин М. Шагыйрә, коммунист.—Соц. Татарстан, 1977, 26 нояб.
Гайнуллин М. Азатлык яулап. - Казан утлары, 1975, № 10, 107-1 Заһидә Бурнашевага 80 яшь.—Азат хатын, 1975, № 10, 18 б.
Хасанова А. Женщина-поэт и коммунист.—Сов. Татария, 1965, 21 окт.
Дудкина Н. и Сайдашева М. Высокое призвание.—Сов. Татария, 1973, 22 авг.

©"Совет Татарстаны язучылары" китабыннан файдаланылды (Даутов Р.Н., Нуруллина Н.Б. Совет Татарстаны язучылары. – Казан, Татарстан китап нәшрияты, 1986)
 

▲ Өскә
Матбугат-инфо
Матбугат.ру
Ватаным Татарстан
Шәһри Казан
Бердәмлек
Рәшит Ваһапов фестивале
Камал театры
Тинчурин театры
Татар дәүләт филармониясе
Ирек мәйданы
Татарстан яшьләре
Кариев театры
Идел
Өмет
Татарстан китап нәшрияты
Милли Музей
Шаян
Татаркино
Ханский дом
Татар телен һәм ТР яшәүче халыклар вәкилләренең<br />туган телләрен саклау, үстерү мәсьәләләре комиссиясе
«Элита»