БӘШИРОВА ЗӘЙНӘП

(1903—1984)

Зәйнәп Хуҗахан кызы Бәширова 1903 елның 5 октябрендә хәзерге Татарстан АССРның Балык Бистәсе районы Балтач (Юлсубино) авылында мулла гаиләсендә туа. Башлангыч белемне авыл мәктәбендә ала. 1917 елны Казанга килеп, башта хосусый мәктәптә, аннары укытучылар семинариясендә укый. Шуннан соң бер ел авылда мәктәпкәчә яшьтәге балалар тәрбиячесе булып зшли. 1920 елда комсомол сафына кереп, шул ук елны Казандагы кыска сроклы партия мәктәбен, аннары 1921-1924 елларда Казан университеты каршындагы рабфакны тәмамлый.

Шушы чорда газета-журналларда яшь комсомолканың шигырьләре һәм мәкаләләре басыла башлый. 1921 елда «Очкыннар» исемле беренче җыентыгы, ә 1923 елда үз шигырьләре һәм шигъри тәрҗемәләре тупланган «Яшь инкыйлабчы җырлары» дигән икенче китабы басылып чыга. Бер төркем шигырьләре, аерым бүлек рәвешендә, шул ук 1923 елны Ф. Бурнаш төзеп чыгарган «Көрәш җырлары» исемле күмәк җыентыкка да урнаштырыла.

Азатлыкка чыккан халыкның бәхетле киләчәге хакына яшьләрне иҗади хезмәткә, көрәшкә чакыру, ленинизм идеяләренең мәңгелек булуын раслау, шуңа тирән ышаныч — 3. Бәширова шигырьләренең төп пафосын, рухын билгели.

1928 елда Мәскәүдәге Дәүләт журналистика институтын тәмамлагач, 3. Бәширова берникадәр вакыт Мәскәүдә газета редакциясендә эшли. 1930 елда аны Коммунистлар партиясенә член итеп алалар. Утызынчы еллар башында ул Горький өлкәсе Кызыл Октябрь районында чыга торган «Октябрь коммунасы» исемле газетаның редакторы була, ә 1935—1937 елларда Казанда Татарстан дәүләт нәшриятының (Татгосиздатның) яшьләр-балалар әдәбияты секторында өлкән редактор хезмәтен башкара. Соңыннан, пенсия яшенә җиткәнче (1958), китапханәләр системасында эшли.

3. Бәширова 1984 елның 8 июлендә Казанда вафат булды.

БИБЛИОГРАФИЯ

Очкыннар: [Шигырьләр җыентыгы].— Казан: Татар, дәүләт нәшр., 1921.-31 б. 3000.
Яшь инкыйлабчы җырлары. 3-кит.— [Казан]: Татар яшь коммунистлар союзының өлкә ком., 1923.— 26 б. 1000.

АНЫҢ ТУРЫНДА

Гайнуллин М. Зәйнәп Бәширова.—Сов. әдәбияты, 1963, № 8, и9—142 б.
Зәйнәп Бәшировага 70 яшь.—Азат хатын, 1973, № 10, 10 б.

©"Совет Татарстаны язучылары" китабыннан файдаланылды (Даутов Р.Н., Нуруллина Н.Б. Совет Татарстаны язучылары. – Казан, Татарстан китап нәшрияты, 1986)