поиск новостей
  • 28.03 "Ак чәчәкләр кебек..." Кариев театры,18:30
  • 28.03 "Җан Баевич" Тинчурин театры, 18:30
  • 29.03 "Рөстәм маҗаралары" Кариев театры, 13:00
  • 29.03 "Кияүләр" Тинчурин театры, 18:30
  • 30.03 "Кәҗүл читек" Кариев театры, 11:00
  • 30.03 "Тапшырыл...ган хатлар" Кариев театры, 18:00
  • 30.03 ПРЕМЬЕРА "Флешка, рэп һәм мәхәббәт"Тинчурин театры, 13:00 һәм 17:00
  • 31.03 "Шәй-бу, шай-бу" Кариев театры, 18:00
  • 31.03 "Өч аршын җир" Тинчурин театры, 17:00
  • 02.04 Хан кызы Турандык. Тинчурин театры, 18:30
  • 03.04 Гомер буе сине көтәм. Тинчурин театры, 18:30
  • 04.04 Кияү урлау. Тинчурин театры, 18:30
  • 05.04 Гастрольләр: Тайна замка на холме. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 11:00 һәм 13:00
  • 05.04 Гастрольләр: Ханума. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 18:30
  • 06.04 Гастрольләр: Мастер и Маргарита. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 07.04 Гастрольләр: Мелодия коралловых бус. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 09.04 Җилкәнсезләр. Тинчурин театры, 13:00 һәм 18:30
  • 10.04 Синең хакта… Тинчурин театры, 18:30
  • 11.04 Ядәч! Исемдә! Бер гаилә трагикомедиясе. Тинчурин театры, 18:30
  • 12.04 Флешка, рэп һәм мәхәббәт. Тинчурин театры, 18:30
Бүген кемнәр туган
  • 28 Март
  • Ренат Әюпов - режиссер
  • Фирүзә Җамалетдинова - язучы
  • Артур Поляков - мәдәният хезмәткәре
  • Гиоргий Куприянов - дәүләт эшлеклесе
  • Вил Мәһдиев - көрәшче
  • Никах, юбилей,Туган кон,балалар бэйрэмен,торле кичэлэрне алып барабыз.8-4кэ хэтле шалтыратта аласыз.89393453961
  • Чистаидан иорт сатып Алам чистаинын узенэн 89274905164
  • 1 булмэле фатир моселман гаилэсенэ озак вакытка арендага бирелэ ЖК Салават купере. Собственник ( риелтор тугел!!!)89509488227.
  • Сдается 2-х комнатная квартира по ул. Ф.Амирхана порядочной семье на длительный срок. В квартире есть мебель, рядом остановка, магазины, рынок. Только граждане РФ без животных!!! 8-965-584-66-30 собственник.
  • Продаю листы нержавейки 530х630, толщина 3,5мм, запчасти на УАЗ.тел 89178553159.
  • Коттедж төзэргэ кирэк казанда минэм номер 89274905164
  • Баян сатыла. Казан. Тел.:89003238614
  • татар теленең аңлатмалы сүзлеге сатыла, 3 томда, Казан, Татарстан китап нәшрияты, 1981 ел. тел.8 919 647 47 91
  • Казанда оч булмэле фатирнын залына тэртипле кыз эзлим. Бигичев урамы. Риелторсыз 89600347300
  • Исэнмесез! Бенто тортларга hэм капкейкларга заказлар кабул итэм! Казан шэhэре. 89377708700 Динара.
Архив
 
Әдипләребез

Әдипләребез

Әдипләребез: биобиблиографик белешмәлек. 2 томда.

Төзүчеләре Р.Н.Даутов һәм Р.Ф.Рахмани.

Казан: Татарстан китап нәшрияте, 2009.

Биобиблиографик белешмәлектә татар әдипләренең һәм соңгы елларда Татарстанда яшәп иҗат иткән рус телле язучыларның кыскача биографияләре, төп басма китапларының исемлеге, иҗатлары хакында кыскача мәгълүмат бирелә. Китап-белешмәлек татар әдәбияты белән кызыксынучы киң катлам укучыларга тәкъдим ителә.

БИГИЕВ МУСА

(1875–1949)*

Дин галиме, публицист, җәмәгать эшлеклесе Муса Ярулла улы Бигиев 1875 елда Ростов-Дон шәһәрендә туа**. Әүвәл Казанда Күлбуе мәдрәсәсендә укый, аннары ун ел дәвамында Гарәбстан, Сүрия, Мисыр, Истанбул уку йортларында белем ала. 1904 елны Россиягә кайта, Петербургта яши. Петербург университетының юридик факультетында ирекле тыңлаучы булып укып йөри. 1909–1910 елларда Оренбургта яши, «Хөсәения» мәдрәсәсендә укыта, аннары яңадан Петербургка кайта, шунда төпләнеп кала. Татар вакытлы матбугаты туган көннән башлап, дини, әхлакый, иҗтимагый мәсьәләләргә кагылышлы полемик мәкаләләре белән исеме таныла. Ислам диненә реформа ясау, аны җанландыру, заманның иҗтимагый тормышы, фәне таләпләренә җайлаштыру идеясен алга сөргән дини-фәлсәфи хезмәтләрен бастыра. Басылган китаплары арасында «Әдәбияты гарәбия» («Гарәп әдәбияты»), Иран шагыйре Хафиз Ширазинең шигырьләре тәрҗемәсе – «Диваны Хафиз» (1910), гарәпнең классик шагыйре Әбү-әл-Галә Мәгарринең биографиясен һәм фәлсәфи шигырьләрен эченә алган «Әл-лөзүмиять» («Зарурилык») кебек нәфис әдәбиятка караган хезмәтләре дә бар. М.Бигиев мәгълүм «Иттифакъ әл-мөслимин» съездларын уздыруда якыннан катнашкан кеше, бу партиянең Үзәк идарәсенә әгъза булып сайлана. Октябрь революциясен ул кабул итми һәм чит илгә чыгып китә.

М.Бигиев Октябрь революциясеннән соң да әле шактый вакыт урыныннан кузгалмый, хакимият алга сөргән «интернационализм» шартларында милли-дини кысрыклаулар булмас, сүз, иҗат иреге бирелер дип өметләнә. Әмма аның өметләре акланмый. Илдә дин әһелләренә, иске зыялыларга мөнәсәбәте елдан-ел кискенләшә бара. Н.Бухаринның мәгълүм «Азбука коммунизма» китабы белән үзенә бер бәхәс рәвешендәрәк исламны яклап язган «Исламият әлифбасы» дигән хезмәтен совет җирлегендә бастырып чыгару мөмкинлеген тапмагач, ул аның кулъязмасын яшерен рәвештә Финляндия аша Германиягә озата, һәм хезмәт Гаяз Исхакый мөхәррирлегендә «Исламият әлифбасы (Ислам милләтләрендә дини, әдәби, иҗтимагый, сәяси мәсьәләләр, тәдбирләр хакында)» исеме белән 1923 елда Берлинда басылып та чыга. Бу «диссидентлыгы» өчен М.Бигиевне кулга алалар, фәкать Төркия хөкүмәте чит ил эшләре министры Исмет Иненюның үтенече, булышлыгы белән генә ул өч айдан соң төрмәдән азат ителә. 1930 елда исә әдип яшерен рәвештә Финляндиягә чыгып китә, аннан Һиндстанга, Төркиягә һәм Мисырга бара. Чит илдә дә ул иҗтимагый, гыйльми эшләрен дәвам иттерә. Халыкара ислам форумнарында, конгрессларда катнаша. Галимнең эмиграциядәге тормышы һәм иҗат эшчәнлеге әле күп яктан ачык түгел, ул белгечләр тарафыннан махсус өйрәнүне сорый.

М.Бигиев 1949 елда Мисырның башкаласы Каһирә шәһәрендә вафат була.

ТӨП БАСМА КИТАПЛАРЫ

Кавагыйде фикъһийә (Ислам дине нигезләре). – Казан, 1910.
Инсанларның гакыйдәм илаһийәләренә бер нәзар (Кешеләрнең дини ышануларына бер караш). – Оренбург, 1911.
Озын көнләрдә руза. – Казан, 1911.
Рәхмәте илаһийә борһанлары (Алланың рәхмәтлелегенә дәлилләр). – Оренбург, 1911.
Халык нәзарына бер мәсьәлә. – Казан, 1913. (Бу китаптан Россия шартларында ислам диненең киләчәк язмышы турында сөйләнгән бүлеге, русчага тәрҗемә ителеп, «Мир ислама» журналында да басылып чыга. Кара: 1913, т. 11, вып. IV, 327–342 б.)
Бөек мәүзугъларда уртак фикерләр. – Петербург, 1914
Шәригать әсаслары (Шәригать нигезләре). – Петроград, 1916.
Исляхат әсаслары (Үзгәртеп кору нигезләре). – Петроград, 1918.
Ислам милләтләренә дини, әдәби, иҗтимагый вә сәяси мәсьәләләр вә тәдбирләр хакында. – Берлин, 1923.
Коръән кәрим аять кәлимәләре хозурында хатын. – Берлин, 1923.

* * *
Избранные труды: в 2 т.: / пер. с османского А.Хайрутдинова. – Казань: Татар. кн. изд-во. – 1500 экз.
Т. 1. – 2005. – 336 с.
Т. 2. – 2006. – 256 с.

ИҖАТЫ ТУРЫНДА

Таймас Г.-Б. Муса Ярулла Биги: тормышы, эшчәнлеге вә әсәрләре. – Казан (?), 1997.

* * *
Хайрутдинов А. Последний татарский богослов. – Казань (?), 1999.

* * *
Gormez M. Musa Carullah Bigiev. – Ankara (?), 1992.

* Муса Бигиевнең туган елы төрле чыганакларда төрлечә күрсәтелә: 1873, 1875, 1879 һ.б.
** Муса Бигиевнең туган урыны буенча да икеләнүләр бар. Бер чыганакларда ул Ростов-Дон дип тәкъдим ителә, икенчеләрендә Чембар (хәзерге Белинск) шәһәре күрсәтелә.
 

▲ Өскә
 
Матбугат-инфо
Матбугат.ру
Ватаным Татарстан
Шәһри Казан
Бердәмлек
Рәшит Ваһапов фестивале
Камал театры
Тинчурин театры
Татар дәүләт филармониясе
Ирек мәйданы
Татарстан яшьләре
Кариев театры
Идел
Өмет
Татарстан китап нәшрияты
Милли Музей
Шаян
Татаркино
Ханский дом
Татар телен һәм ТР яшәүче халыклар вәкилләренең<br />туган телләрен саклау, үстерү мәсьәләләре комиссиясе
«Элита»