поиск новостей
  • 29.03 "Рөстәм маҗаралары" Кариев театры, 13:00
  • 29.03 "Кияүләр" Тинчурин театры, 18:30
  • 30.03 "Кәҗүл читек" Кариев театры, 11:00
  • 30.03 "Тапшырыл...ган хатлар" Кариев театры, 18:00
  • 30.03 ПРЕМЬЕРА "Флешка, рэп һәм мәхәббәт"Тинчурин театры, 13:00 һәм 17:00
  • 31.03 "Шәй-бу, шай-бу" Кариев театры, 18:00
  • 31.03 "Өч аршын җир" Тинчурин театры, 17:00
  • 02.04 Хан кызы Турандык. Тинчурин театры, 18:30
  • 03.04 Гомер буе сине көтәм. Тинчурин театры, 18:30
  • 04.04 Кияү урлау. Тинчурин театры, 18:30
  • 05.04 Гастрольләр: Тайна замка на холме. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 11:00 һәм 13:00
  • 05.04 Гастрольләр: Ханума. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 18:30
  • 06.04 Гастрольләр: Мастер и Маргарита. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 07.04 Гастрольләр: Мелодия коралловых бус. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 09.04 Җилкәнсезләр. Тинчурин театры, 13:00 һәм 18:30
  • 10.04 Синең хакта… Тинчурин театры, 18:30
  • 11.04 Ядәч! Исемдә! Бер гаилә трагикомедиясе. Тинчурин театры, 18:30
  • 12.04 Флешка, рэп һәм мәхәббәт. Тинчурин театры, 18:30
  • 13.04 Яратам! Бетте-китте! Тинчурин театры, 17:00
  • 14.04 Полиционер. Тинчурин театры, 17:00
Бүген кемнәр туган
  • 29 Март
  • Шәкүр - җырчы
  • Рөстәм Абязов - дирижер
  • Илфат Фәйзрахманов - журналист
  • Мөхәммәт Сабиров (1932-2015) - дәүләт эшлеклесе
  • Айгөл Хәйри - җырчы
  • Ринат Хәйретдинов - көрәшче
  • Никах, юбилей,Туган кон,балалар бэйрэмен,торле кичэлэрне алып барабыз.8-4кэ хэтле шалтыратта аласыз.89393453961
  • Чистаидан иорт сатып Алам чистаинын узенэн 89274905164
  • 1 булмэле фатир моселман гаилэсенэ озак вакытка арендага бирелэ ЖК Салават купере. Собственник ( риелтор тугел!!!)89509488227.
  • Сдается 2-х комнатная квартира по ул. Ф.Амирхана порядочной семье на длительный срок. В квартире есть мебель, рядом остановка, магазины, рынок. Только граждане РФ без животных!!! 8-965-584-66-30 собственник.
  • Продаю листы нержавейки 530х630, толщина 3,5мм, запчасти на УАЗ.тел 89178553159.
  • Коттедж төзэргэ кирэк казанда минэм номер 89274905164
  • Баян сатыла. Казан. Тел.:89003238614
  • татар теленең аңлатмалы сүзлеге сатыла, 3 томда, Казан, Татарстан китап нәшрияты, 1981 ел. тел.8 919 647 47 91
  • Казанда оч булмэле фатирнын залына тэртипле кыз эзлим. Бигичев урамы. Риелторсыз 89600347300
  • Исэнмесез! Бенто тортларга hэм капкейкларга заказлар кабул итэм! Казан шэhэре. 89377708700 Динара.
Архив
 
Adiplar.narod.ru онлайн энциклопедиясе

Adiplar.narod.ru онлайн энциклопедиясе

Әхмәт Дусайлы туплаган онлайн-энциклопедиядә әдипләр генә түгел, журналистлар, галимнәр, җәмәгать эшлеклеләре турында файдалы мәгълүмат, матбугатта чыккан язмалар урын алган.

БАЙЧУРИНА ЗАҺИРӘ

(1890—1977)

Заһирә Гали кызы Байчурина 1890 елда хәзерге Татарстан АССРның Әгерҗе районы Тирсә авылында мулла гаиләсендә туа. Өч яшендә әтисез калып, әнисе тәрбиясендә үсә, башлангыч белемне дә аңардан ала (әнисе Тирсәдә кырык ел буе балалар укыткан). Унбер яшенә житкәч, Заһирәне Иж-Бубидагы кыз балалар мәктәбенә бирәләр. 1906 елны мәктәпне тәмамлагач, ул туган авылына кайтып мљгаллимә була. Шул елларда матбугат һәм әдәбият белән якыннан кызыксына башлый, Тукай, Гафури, Думави әсәрләрен яратып укый.

1907—1917 елларда 3. Байчурина әүвәл Уфада, соңыннан Пермь шәһәрендә укытучы булып эшли. Күпчелеге хезмәт иясе балалары булган мәктәпләрдә эшләү, халыкның авыр тормышын күреп яшәү яшь мљгаллимәгә нык тәэсир ясый, ул үзенең хис-тойгыларын шигырь белән әйтергә тели һәм 1909 елда үзенең беренче шигырьләрен («Үпкә», «Мин аһ орсам!» һ. б.) иҗат итә. 1914 елдан башлап матбугатта басыла башлый («Сөембикә» журналында). 3. Байчуринаның бу чор шигырьләре нигездә татар хатын-кызының үз язмышыннан зарлану һәм сугышка каршы нәфрәт хисләре белән сугарылган.

Октябрь революциясеннән соң 3. Байчурина, Пермьнән торып, Мәскәүдә һәм Казанда татар телендә чыга торган газеталарга актив языша. 1918 елда Пермьне Колчак алгач, ул Алабугага, аннан Казанга күчеп килә. 1918— 1925 еллар — шагыйрәнең актив иҗат иткән дәвере. «Кызыл Армия» газетасы, «Безнең юл» журналы һәм башка матбугат органнарында аның зур сәяси вакыйгаларга — хљрлек, азатлык алып килгән революциягә, кызыл сугышчылар батырлыгына багышланган, яңа җәмгыятьне төзүче хезмәт кешесе, ана, хатын-кыз образларын чагылдырган күп кенә шигъри әсәрләре дљнья күрә. 1918 елда язылган «Бабабызга» шигыре — Ленин турында татар телендә иҗат ителгән беренче поэтик әсәрләрдән санала.

1923 елда 3. Байчуринаның «Шигырьләр мәҗмугасы» басылып чыга. Шул ук елда бер тљркем шигыре «Кљрәш җырлары» исемле күмәк җыентыкка да урнаштырыла.

1935—1939 елларда 3. Байчурина Казанда район Советына депутат итеп сайлана, гомеренең соңгы көннәренә кадәр (ул 1977 елның 26 декабрендә Махачкала шәһәрендә вафат булды) укытучы һәм пропагандист сыйфатында яшь буынны тәрбияләүдә күп хезмәт күрсәтә.

3. Байчуринаның сайланма шигырьләре 1959 елда чыккан «Ана сүзе» исемле китабына тупланган.

БИБЛИОГРАФИЯ

Шигырьләр мәҗмугасы. 1-кис.— Казан: Татпечать, 1922. [Тышл.: 1923].— 44 б. 2000.
Ана сүзе: Шигырьләр.— Казан: Таткитнәшр., 1959.— 83 б., портр. 5000.

АНЫҢ ТУРЫНДА

Гайнанов Р. Заһирә Байчурина.—Азат хатын, 1958, № 7, 15—16 б.


©"Совет Татарстаны язучылары" китабыннан файдаланылды
(Даутов Р.Н., Нуруллина Н.Б. Совет Татарстаны язучылары. –
Казан, Татарстан китап нәшрияты, 1986)
 

▲ Өскә
Матбугат-инфо
Матбугат.ру
Ватаным Татарстан
Шәһри Казан
Бердәмлек
Рәшит Ваһапов фестивале
Камал театры
Тинчурин театры
Татар дәүләт филармониясе
Ирек мәйданы
Татарстан яшьләре
Кариев театры
Идел
Өмет
Татарстан китап нәшрияты
Милли Музей
Шаян
Татаркино
Ханский дом
Татар телен һәм ТР яшәүче халыклар вәкилләренең<br />туган телләрен саклау, үстерү мәсьәләләре комиссиясе
«Элита»